Prognatodon (Prognathodon) – rodzaj wymarłych jaszczurek morskich z rodziny mozazaurów (Mosasauridae).

Prognatodon
Prognathodon
Dollo, 1889[1]
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

zauropsydy

Podgromada

diapsydy

Nadrząd

lepidozaury

Rząd

łuskonośne

Podrząd

Autarchoglossa

Rodzina

mozazaury

Podrodzina

Mosasaurinae

Plemię

Globidensini

Rodzaj

prognatodon

Typ nomenklatoryczny

Prognathodon solvayi Dollo, 1889

Żył w okresie późnej kredy (kampanmastrycht). Rodzaj kosmopolityczny. Szczątki jego przedstawicieli znaleziono w Ameryce Północnej, Europie i w Nowej Zelandii[2].

Prognatodony osiągały zróżnicowane rozmiary – gatunek typowy, Prognathodon solvayi, dorastał do 6 metrów długości, z czego na czaszkę przypadało 60 cm. Największy gatunek europejski, Prognathodon giganteus, osiągał 10 metrów (czaszka 85 cm), zaś długość Prognathodon waiparensis, szacowana na podstawie czaszki długiej na około 110 cm, wynosi około 11 metrów. Spośród wszystkich mozazaurów Prognathodon miał zęby najlepiej – poza globidensem – przystosowane do miażdżenia pancerzy[2].

Etymologia nazwy rodzajowej: gr. προ pro „przed”[3]; γναθος gnathos „żuchwa”[4]; οδους odous, οδοντος odontos „ząb”[5].

Opisano następujące gatunki prognatodona:

  • Prognatodon solvayi Dollo, 1889
  • Prognatodon giganteus Dollo, 1904
  • Prognatodon overtoni (Williston, 1897)
  • Prognatodon rapax (Hay, 1902)
  • Prognatodon stadtmani Kass, 1999
  • Prognatodon waiparaensis Gregg & Welles, 1971

Przypisy

edytuj
  1. L. Dollo. Note sur les Vertébrés fossiles récemment offerts au Musée de Bruxelles par M. Alfred Lemonnier. „Bulletin de la Société Belge de Géologie, de Paléontologie et d’Hydrologie”. 3, s. 181, 1889. (fr.). 
  2. a b Ben Creisler: Mosasauridae Translation and Pronunciation Guide. [dostęp 2008-12-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (3 kwietnia 2010)]. (ang.).
  3. Jaeger 1944 ↓, s. 184.
  4. Jaeger 1944 ↓, s. 98.
  5. Jaeger 1944 ↓, s. 151.

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj