Wojskowa Prokuratura Polskich Kolei Państwowych
Wojskowa Prokuratura Polskich Kolei Państwowych z ekspozyturami – pion prokuratury wojskowej powołany do ścigania przestępstw w przedsiębiorstwie Polskich Kolei Państwowych, działający w latach 1944–1949.
 Kompleks Budynków Dyrekcji Kolei Państwowych w Warszawie od strony placu Wileńskiego, b. siedziba m.in. Prokuratury Wojskowej PKP (1944-1949) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Data utworzenia |
1944/1945 |
| Data likwidacji |
1949 |
| Prokurator PKP |
mjr Jakub Prokopowicz (1944)[1] |
| Zatrudnienie |
24 + 6 w każdym DOKP[1] |
| Adres | |
| ul. Wileńska 4/ul. Targowa 74, Warszawa | |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°15′19,12″N 21°02′05,85″E/52,255311 21,034958
| |
Historia edytuj
Utworzenie edytuj
Wydzielony pion pod nazwą Wojskowa Prokuratura PKP oraz jej ekspozytury dla każdej samodzielnej dyrekcji okręgowej PKP (DOKP) zostały powołane w wyniku wydanego przez Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego (PKWN) 4 listopada 1944 dekretu o militaryzacji PKP, oraz na podstawie rozkazu organizacyjnego Naczelnego Dowódcy z 25 listopada 1944, opartego o art. 17 i 69 dekretu PKWN z 23 września 1944 „Prawo o ustroju sądów wojskowych i Prokuratury Wojskowej”[1]. Początkowo Prokuraturę umieszczono w Lublinie przy ul. Wyszyńskiego 12–14 oraz przy ul. Szopena 22. 28 lutego 1945 siedzibę Prokuratury Wojskowej PKP przeniesiono do Warszawy, lokując ją w kompleksie budynków centralnych władz państwowych, oraz wielu resortów, m.in. komunikacji przy ul. Wileńskiej 4. Urzędowanie rozpoczęła 1 marca 1945[1]. Struktura organizacyjna organów została ustalona w rozkazie z 17 marca 1945 „W sprawie rozszerzenia sieci ekspozytur prokuratury PKP i objęcia ich właściwością terenów nowo wyzwolonych”. Przewidywał on powołanie ekspozytur Wojskowej Prokuratury PKP przy DOKP w Gdańsku z siedzibą w Bydgoszczy, Katowicach, Łodzi, Poznaniu, z siedzibą w budynku DOKP ul. Stanisława Taczaka 8[2][3][4], i Warszawie. Na mocy rozkazu z 5 maja 1945 powołano ekspozytury w Krakowie, Lublinie i Olsztynie. DOKP Warszawa obsługiwała bezpośrednio Wojskowa Prokuratura PKP przy Ministerstwie Komunikacji. W grudniu 1946 utworzono dwie ekspozytury: przy DOKP we Wrocławiu z tymczasową siedzibą w Katowicach, następnie we Wrocławiu w budynku zajmowanym ówcześnie przez ZZK przy ul. Joannitów 14, i w Szczecinie. Jednostki te rozpoczęły działalność 1 lutego 1947. Na mocy rozkazu z 18 kwietnia 1948 wszystkie ekspozytury przy DOKP zostały przekształcone w wojskowe prokuratury DOKP z zachowaniem podporządkowania Prokuraturze PKP w Warszawie. Zniesienie militaryzacji PKP nastąpiło 1 lipca 1949. Na mocy rozkazu z 8 sierpnia 1949 szef Departamentu Służby Sprawiedliwości MON został zobowiązany do rozformowania struktur Wojskowej Prokuratury PKP w terminie do 1 października 1949[1].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e Elżbieta Romanowska: Wojskowe prokuratury Polskich Kolei Państwowych w latach 1944–1949 – formalno-prawne podstawy działalności, Przegląd Historyczno-Wojskowy 12 (63)/1 (234), s. 97–124, 2011.
- ↑ Bartosz Kruk: Militaryzacja kolei jako element umacniania władzy ludowej w Polsce po II wojnie światowej, [w:] Państwo wobec kolei żelaznych w Polsce, Muzeum w Rybniku Rybnik 2017, s. 293-307
- ↑ Tomasz Karpiński: Wydział Zamiejscowy Wojskowego Sądu Polskich Kolei Państwowych w Poznaniu (1947-1949), Wojskowy Przegląd Prawniczy R. 86, nr 2 (2013), s. 53-73
- ↑ Henryk Zięba: Monografia Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych w Poznaniu 1945 – 1992, ZDOKP Poznań 1993