Prospekt Kamiennoostrowski
Prospekt Kamiennoostrowski[1] (ros. Каменноостровский проспект, Kamiennoostrowski prospiekt) – ulica w Petersburgu, w rejonie piotrogrodzkim. Rozpoczyna swój bieg na placu Troickim na Wyspie Piotrogrodzkiej, przecina Karpowkę, przebiega przez Wyspę Aptekarską, następnie przez Małą Newkę i kończy bieg na północnym wybrzeżu Wyspy Kamiennej, przed Mostem Uszakowskim. Łączna długość ulicy wynosi 3400 metrów[2].
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Miasto wydzielone | |
| Miejscowość | |
| Długość |
3400 m |
Położenie na mapie Petersburga  | |
Położenie na mapie Rosji  | |
 59°57′43,9″N 30°18′54,0″E/59,962200 30,315000
| |
Historia edytuj
Prospekt powstał z połączenia kilku oddzielnych dróg wytyczonych jeszcze w I poł. XVIII w. Pierwsza z nich biegła z placu Troickiego, ówcześnie centrum rozwijającego się miasta, w kierunku Orużejnego Dworu[2]. Kolejna biegła z okolic późniejszego placu Tołstoja na brzeg Małej Newki. Na początku XIX w. właśnie ten drugi odcinek zaczął być nazywany prospektem Kamiennoostrowskim[2]. W 1903 r. prospekt doprowadzono do placu Troickiego, łącząc obydwa odcinki[3]. Krótko wcześniej do użytku oddany został Most Troicki, łączący Wyspę Petersburską z centrum miasta[2]. W rezultacie w pierwszych dwóch dekadach XX w. prospekt został szybko zabudowany wielopiętrowymi kamienicami, w większości w najnowszym i najmodniejszym w mieście stylu secesyjnym[4].
W dniu krwawej niedzieli w 1905 r. na prospekcie Kamiennoostrowskim odbyła się jedna z demonstracji robotniczych[1]. Po rewolucji październikowej, w 1918 r. prospektowi nadano nazwę Krasnych Zor (ros. Красных Зорь). Obowiązywała ona do 1934 r., gdy prospekt nazwano imieniem Siergieja Kirowa[3], natychmiast po jego zabójstwie. I sekretarz komitetu WKP (b) w Leningradzie mieszkał przy tej właśnie ulicy, w domu Benois pod nr 26-28[5][3]. W 1991 r. prospektowi przywrócono nazwę przedrewolucyjną[2].
W sąsiedztwie prospektu znajdują się stacje metra Gor'kowskaja i Pietrogradskaja (obie na linii Moskiewsko-Piotrogrodzkiej)[2].
Na wysokości placu Troickiego, po zachodniej stronie prospektu znajduje się park Aleksandrowski i pomnik niszczyciela „Stierieguszczij”, ostatni pomnik odsłonięty w carskiej Rosji[2]. W 1968 r. na wysokości budynku pod nr 2 wzniesiono pomnik Maksyma Gorkiego[3]. Natomiast między budynkami pod nr 25 i 27 znajduje się skwer i pomnik azerskiego poety Nizamiego[2].
Znaczące obiekty edytuj
- dom Idy Lidwal pod nr 1-3, wzniesiony w latach 1899-1904 według projektu Fiodora Lidwala, zabytek architektury secesyjnej[3]
- budynek mieszkalny w stylu socrealistycznym pod nr 2, wzniesiony w latach 1949-1951 według projektu Olega Gurjewa i Wiktora Fromzela[3]
- willa Siergieja Witte, wzniesiona w 1898 r. pod nr 5[6]
- kamienice z początku XX w. wzniesione według projektu Wasilija Szauba pod numerami 13, 16 i 20[3]
- Aleksandrowski dom sierot, następnie Liceum Aleksandrowskie pod nr 21, wzniesiony w latach 1831-1834[3]
- kamienica pod nr 24, wzniesiona w latach 1907-1912 według projektu Leontija Benois[3]
- dom Benois pod nr 26-28, wzniesiony w latach 1911-1913 w stylu neoklasycystycznym[7]; dawne mieszkanie Siergieja Kirowa w budynku zostało zaadaptowane na muzeum[8]
- dom emira Buchary pod nr 44b, wzniesiony w 1913 r.[3]
- kamienice czynszowe Markowa pod nr 63 i 65, wzniesione w latach 1908-1911 w stylu neoklasycystycznym[9]
- Dom Kultury im. Kooperacji Przemysłowej (następnie im. Lensowietu)[10][11]
- meczet katedralny[12]
Przypisy edytuj
- ↑ a b J. Miles, Petersburg, s. 352.
- ↑ a b c d e f g h Каменноостровский проспект в Санкт-Петербурге [online], peterburg.center [dostęp 2021-09-22] (ros.).
- ↑ a b c d e f g h i j red. B. Piotrowski i in., Sankt-Pietierburg, s. 265.
- ↑ J. Miles, Petersburg, s. 373.
- ↑ J. Miles, Petersburg, s. 447.
- ↑ Особняк С. Ю. Витте (Каменноостровский пр., 5) - Прогулки по Петербургу [online], walkspb.ru [dostęp 2021-09-29].
- ↑ red. B. Piotrowski i in., Sankt-Pietierburg, s. 192.
- ↑ «Я живу в Доме трех Бенуа» (Петербург) [online], The Village [dostęp 2021-09-22] (ros.).
- ↑ red. B. Piotrowski i in., Sankt-Pietierburg, s. 364.
- ↑ red. B. Piotrowski, O. Czekanowa i in., Sankt-Pietierburg..., s. 481.
- ↑ M. Wilk, Petersburg, s. 281.
- ↑ Mosque [online], web.archive.org, 17 grudnia 2013 [dostęp 2021-09-22] [zarchiwizowane z adresu 2013-12-17].
Bibliografia edytuj
- J. Miles, Petersburg, Wydawnictwo MAGNUM, Warszawa 2020, ISBN 978-83-11-15862-7.
- red. B. Piotrowski, O. Czekanowa i in., Sankt-Pietierburg. Pietrograd. Leningrad. Encikłopiediczeskij sprawocznik, Naucznoje Izdatiel'stwo Bol'szaja Rossijskaja Encikłopiedija, ISBN 5-85270-037-1.
- M. Wilk, Petersburg. Stara i nowa historia, Wyższa Szkoła Studiów Międzynarodowych, Łódź 2003, ISBN 83-88504-17-7.