Siergiej Kirow
Siergiej Mironowicz Kirow (ros. Сергей Миронович Киров), właściwie Siergiej Mironowicz Kostrikow (ros. Сергей Миронович Костриков; ur. 15 marca?/27 marca 1886 w Urżumie w guberni wiackiej, zm. 1 grudnia 1934 w Leningradzie) – działacz bolszewicki.
Data i miejsce urodzenia |
27 marca 1886 |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Pierwszy sekretarz KC Komunistycznej Partii Azerbejdżańskiej SRR | |
Okres |
od 24 lipca 1921 |
Przynależność polityczna |
Komunistyczna Partia Azerbejdżanskiej SRR |
Poprzednik |
brak (powstanie organizacji) |
Następca | |
Pierwszy sekretarz Komitetu Miejskiego WKP(b) w Leningradzie | |
Okres |
od 8 stycznia 1926 |
Przynależność polityczna |
WKP(b) |
Poprzednik |
powstanie funkcji |
Następca | |
Odznaczenia | |
Życiorys
edytujUrodził się w rodzinie mieszczańskiej. Po śmierci rodziców został oddany do przytułku. Uczył się w szkole miejskiej w Urżumie, potem w Kazaniu, w szkole techniczno-mechanicznej, którą ukończył w 1904 roku. Po zakończeniu szkoły przeniósł się do Tomska, gdzie pracował jako kreślarz w biurze projektów miasta. Członek Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Rosji (SDPRR) od 1904, związany z frakcją bolszewików. Od 1905 aktywny członek tomskiej organizacji partyjnej (w komitecie miejskim), zorganizował w październiku strajk na stacji kolejowej Tajga. W 1906 organizował nielegalną drukarnię, prowadził robotę partyjną wśród kolejarzy. W tym okresie kilka razy aresztowany. W lutym 1907 skazany na 1 rok i 4 miesiące pobytu w twierdzy. Po uwolnieniu w 1908 przeniósł się do Irkucka, gdzie zorganizował rozbitą przez policję organizację partyjną. Ścigany wyjechał w czerwcu 1909 do Władykaukazu. Pracował tam w organizacji partyjnej i prowadził gazetę Terek. Tam po raz pierwszy w 1912 napisał artykuł pod pseudonimem S. Kirow. W latach 1910–1914 i w czasie I wojny światowej pracował na Północnym Kaukazie. Po rewolucji lutowej 1917 i obaleniu caratu członek Władykaukaskiej Rady. W październiku 1917 uczestniczył w II Ogólnorosyjskim Zjeździe Rad. Kirow brał udział w rewolucji październikowej w Piotrogrodzie i wojnie domowej w Rosji w latach 1917–1920 na Kaukazie.
Po podpisaniu 7 maja 1920 traktatu pokojowego między RFSRR a Demokratyczną Republiką Gruzji został posłem sowieckim w Tbilisi. Wziął udział w przygotowywaniu powstania bolszewickiego w Gruzji, które stało się w lutym 1921 pretekstem dla agresji Armii Czerwonej na Gruzję, zakończonego sowietyzacją Gruzji i przekształceniem jej w Gruzińską SRR w składzie Zakaukaskiej Federacyjnej SRR, a następnie ZSRR[1].
W latach 1921–1926 pierwszy sekretarz KC partii bolszewickiej w Azerbejdzańskiej SRR. Od 1926 roku pierwszy sekretarz komitetu leningradzkiego; od 1930 roku członek Biura Politycznego KC WKP(b). Zwolennik polityki Stalina.
Według relacji m.in. Nikity Chruszczowa w 1934 na XVII Zjeździe WKP(b) zwrócili się do niego niektórzy wpływowi delegaci z propozycją zastąpienia Stalina na stanowisku sekretarza generalnego partii. Kirow odmówił i poinformował Stalina o tej propozycji. Podczas głosowania władz partyjnych otrzymał więcej głosów niż Stalin. Podobno bardzo zazdrosnego o swoją pozycję Stalina zdenerwowało to, że przemówienie Kirowa podczas XVII Zjazdu WKP(b) poprzedziła 10-minutowa owacja (zamiast zwyczajowej 5-minutowej), która przysługiwała Stalinowi. Na zjeździe wybrany członkiem Biura Organizacyjnego i sekretarzem KC, ale 1 grudnia 1934 został zastrzelony przez bolszewika Leonida Nikołajewa. Wielu historyków uważa, że zabójstwo Kirowa było zlecone przez Stalina i zorganizowane przez NKWD. Zarzut uczestnictwa w spisku postawiono wielu dawnym działaczom podczas wielkiej czystki. Pochowany w murze Kremla, jego nazwiskiem nazwano liczne przedsiębiorstwa i miasta (Kirow w Rosji, Kirowabad w Azerbejdżanie, Kirowohrad na Ukrainie, Kirowakan w Armenii).
Przypisy
edytuj- ↑ W. Materski: Gruzja. Warszawa: TRIO, 2010, s. 107, 111. ISBN 978-83-7436-219-1.
Bibliografia, literatura, linki
edytuj- Robert Conquest, Wielki Terror, Warszawa 1997, ISBN 83-902063-9-0.
- Abdurachman Awtorchanow, Zagadka śmierci Stalina. Spisek Berii, London 1983, ISBN 0-902352-23-7.
- Киров (Костриков) Сергей Миронович
- ISNI: 0000000110002542
- VIAF: 97113613
- LCCN: n86125765
- GND: 119257343
- NDL: 00620939
- LIBRIS: wt7bjjkf2k0fdw2
- BnF: 12260014q
- SUDOC: 031372686
- NKC: jn20020503002
- NTA: 072456299
- CiNii: DA06535951
- Open Library: OL4367323A, OL694207A
- PLWABN: 9810608189205606, 9810597376605606
- NUKAT: n2005129409
- J9U: 987007263977605171
- LNB: 000162865
- BNC: 000536021
- BLBNB: 000230788
- LIH: LNB:V*41587;=BL