Andriej Żdanow

radziecki polityk

Andriej Aleksandrowicz Żdanow (ros. Андрей Александрович Жданов, ur. 14 lutego?/26 lutego 1896 w Mariupolu, zm. 31 sierpnia 1948 w Moskwie) – polityk, członek partii bolszewickiej od 1915 roku, działacz partyjny i państwowy, współpracownik Józefa Stalina.

Andriej Żdanow
Андрей Александрович Жданов
Ilustracja
Andriej Żdanow (1944)
Pełne imię i nazwisko

Andriej Aleksandrowicz Żdanow

Data i miejsce urodzenia

26 lutego 1896
Mariupol

Data i miejsce śmierci

31 sierpnia 1948
Moskwa

Pierwszy sekretarz Komitetu Miejskiego WKP(b) w Leningradzie
Okres

od 15 grudnia 1934
do 17 stycznia 1945

Przynależność polityczna

Wszechzwiązkowa Komunistyczna Partia (bolszewików)

Poprzednik

Siergiej Kirow

Następca

Aleksiej Kuzniecow

Przewodniczący Rady Najwyższej RFSRR
Okres

od 15 lipca 1938
do 20 czerwca 1947

Przynależność polityczna

Wszechzwiązkowa Komunistyczna Partia (bolszewików)

Następca

Michaił Tarasow

Przewodniczący Rady Związku Rady Najwyższej ZSRR
Okres

od 12 marca 1946
do 25 lutego 1947

Przynależność polityczna

Wszechzwiązkowa Komunistyczna Partia (bolszewików)

Poprzednik

Andriej Andriejew

Następca

Iwan Parfjenow

Odznaczenia
Order Lenina Order Lenina Order Czerwonego Sztandaru Order Suworowa II klasy (ZSRR) Order Kutuzowa I klasy (ZSRR) Order Czerwonego Sztandaru Pracy Medal „Za Zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941-1945”

Życiorys edytuj

W czasie I wojny światowej jako oficer służył w 139 pułku zapasowym w Szadryńsku na Uralu.[1] W 1915 roku wstępuje w szeregi partii bolszewików i wkrótce staje się pracownikiem partyjnym[2]. Po 1917 w aparacie partyjnym, od 1924 sekretarz Komitetu Obwodowego w Niżnym Nowogrodzie. Zastępca członka Komitetu Centralnego od 1925, członek KC od 1930. Od 1934 sekretarz Komitetu Centralnego i członek Orgbiura, od 1935 zastępca, od 1939 członek Biura Politycznego. W 1934 roku po zabójstwie Kirowa prowadził czystkę w Leningradzie. Jako zaufany emisariusz Stalina nadzorował również represje w Kazaniu, Orenburgu i Baszkirii. Na XVIII Zjeździe WKP(b) w 1939 wystąpił jednak (za zezwoleniem Stalina) jako rzecznik względnej liberalizacji i rehabilitacji niesłusznie oskarżonych. Miał wówczas tak mocną pozycję, że mógł sobie pozwolić na krytykę sojuszu z III Rzeszą. W czasie II wojny światowej kierował obroną miasta jako członek Rady Wojennej Frontu Leningradzkiego, ponosi odpowiedzialność za nieprzygotowanie Leningradu do obrony (brak ewakuacji ludności, niedostatki aprowizacyjne) i śmierć (w przeważającej mierze z głodu) setek tysięcy mieszkańców miasta podczas oblężenia. Od 1944 roku był kierownikiem Wydziału ds. Kultury i Ideologii w Komitecie Centralnym, a od 1946 roku nadzorował politykę represji i wzmożonego nadzoru ideologicznego w życiu kulturalnym ZSRR, zwaną od jego nazwiska żdanowszczyzną, co przejściowo pognębiło jego rywala w walce o sukcesję po Stalinie po zakończeniu II wojny światowej, Gieorgija Malenkowa. Zmarł w niewyjaśnionych okolicznościach – wedle oficjalnego komunikatu na serce, jednak w rzeczywistości zapewne na delirium tremens, jako że był alkoholikiem. Jego nagła śmierć stała się przyczyną represji w Leningradzie, w wyniku których ucierpiało około 2000 ludzi, w tym wielu współpracowników Żdanowa.

Jurij Żdanow, syn Andrieja (mąż córki Stalina Swietłany Alliłujewej) po śmierci ojca był kierownikiem Wydziału Nauki KC.

Przypisy edytuj

  1. L. Bazylow, J. Sobczak, Encyklopedia rewolucji październikowej, Wiedza Powszechna, Warszawa 1977, s. 487-488.
  2. Krótki słownik filozoficzny 1955 ↓, s. 742.

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj