Andriej Żdanow
Andriej Aleksandrowicz Żdanow (ros. Андрей Александрович Жданов, ur. 14 lutego?/ 26 lutego 1896 w Mariupolu, zm. 31 sierpnia 1948 w Moskwie) – polityk, członek partii bolszewickiej od 1915 roku, działacz partyjny i państwowy, współpracownik Józefa Stalina.
![]() Andriej Żdanow (1939) | |
Pełne imię i nazwisko |
Andriej Aleksandrowicz Żdanow |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
26 lutego 1896 |
Data i miejsce śmierci |
31 sierpnia 1948 |
Pierwszy sekretarz Komitetu Miejskiego WKP(b) w Leningradzie | |
Okres |
od 15 grudnia 1934 |
Przynależność polityczna | |
Poprzednik | |
Następca | |
Przewodniczący Rady Najwyższej RFSRR | |
Okres |
od 15 lipca 1938 |
Przynależność polityczna | |
Następca | |
Przewodniczący Rady Związku Rady Najwyższej ZSRR | |
Okres |
od 12 marca 1946 |
Przynależność polityczna | |
Poprzednik | |
Następca | |
Odznaczenia | |
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
ŻyciorysEdytuj
W czasie I wojny światowej jako oficer służył w 139 pułku zapasowym w Szadryńsku na Uralu.[1] Po 1917 w aparacie partyjnym, od 1924 sekretarz Komitetu Obwodowego w Niżnym Nowogrodzie. Zastępca członka Komitetu Centralnego od 1925, członek KC od 1930. Od 1934 sekretarz Komitetu Centralnego i członek Orgbiura, od 1935 zastępca, od 1939 członek Biura Politycznego. W 1934 roku po zabójstwie Kirowa prowadził czystkę w Leningradzie. Jako zaufany emisariusz Stalina nadzorował również represje w Kazaniu, Orenburgu i Baszkirii. Na XVIII Zjeździe WKP(b) w 1939 wystąpił jednak (za zezwoleniem Stalina) jako rzecznik względnej liberalizacji i rehabilitacji niesłusznie oskarżonych. Miał wówczas tak mocną pozycję, że mógł sobie pozwolić na krytykę sojuszu z III Rzeszą. W czasie II wojny światowej kierował obroną miasta jako członek Rady Wojennej Frontu Leningradzkiego, ponosi odpowiedzialność za nieprzygotowanie Leningradu do obrony (brak ewakuacji ludności, niedostatki aprowizacyjne) i śmierć (w przeważającej mierze z głodu) setek tysięcy mieszkańców miasta podczas oblężenia. Od 1944 roku był kierownikiem Wydziału ds. Kultury i Ideologii w Komitecie Centralnym, a od 1946 roku nadzorował politykę represji i wzmożonego nadzoru ideologicznego w życiu kulturalnym ZSRR, zwaną od jego nazwiska żdanowszczyzną, co przejściowo pognębiło jego rywala w walce o sukcesję po Stalinie po zakończeniu II wojny światowej, Gieorgija Malenkowa. Zmarł w niewyjaśnionych okolicznościach – wedle oficjalnego komunikatu na serce, jednak w rzeczywistości zapewne na delirium tremens, jako że był alkoholikiem. Jego nagła śmierć stała się przyczyną represji w Leningradzie, w wyniku których ucierpiało około 2000 ludzi, w tym wielu współpracowników Żdanowa.
Jurij Żdanow, syn Andrieja (mąż córki Stalina Swietłany Alliłujewej) po śmierci ojca był kierownikiem Wydziału Nauki KC.
PrzypisyEdytuj
- ↑ L. Bazylow, J. Sobczak, Encyklopedia rewolucji październikowej, Wiedza Powszechna, Warszawa 1977, s. 487-488.
Linki zewnętrzneEdytuj
- Przewodnik po historii Partii Komunistycznej i ZSRR (ros.) [dostęp 2019-010-21]
- ISNI: 0000 0001 2131 0516
- VIAF: 46802767
- LCCN: n80131009
- GND: 118794922
- NDL: 00517132
- LIBRIS: 64jlhmpq25r4qpj
- BnF: 121744004
- SUDOC: 05012451X
- SBN: CUBV164486
- NLA: 35897942
- NKC: skuk0001530
- BNE: XX1489763
- NTA: 070214506
- BIBSYS: 90606466
- CiNii: DA04164203
- Open Library: OL729987A
- PLWABN: 9810658190305606
- NUKAT: n97072649
- J9U: 987007306515205171
- PTBNP: 43402
- LNB: 000203529
- NSK: 000566566
- LIH: LNB:NS/;=BI
- WorldCat: lccn-n80131009
- PWN: 4002825
- Britannica: biography/Andrey-Aleksandrovich-Zhdanov
- Treccani: andrej-aleksandrovic-zdanov
- Universalis: andrei-alexandrovitch-jdanov
- БРЭ: 1979917
- NE.se: andrej-zjdanov
- Uppslagsverket Finland: ZjdanovAndrej
- Store norske leksikon: Andrej_Aleksandrovitsj_Zjdanov
- Visuotinė lietuvių enciklopedija: andrej-zdanov