Protesty w Kazachstanie (2022)
Protesty w Kazachstanie lub Powstanie w Kazachstanie[1][2] – protesty spowodowane nagłym wzrostem cen gazu LPG w Kazachstanie, rozpoczęte 2 stycznia 2022[3]. W czasie protestów dochodziło do zamieszek i starć z policją[4][5]. W kraju na prośbę władz interweniowały siły Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym[6][7][8]. Według kazachskiej prokuratury generalnej w czasie protestów zginęło 225 osób; 19 zabitych to funkcjonariusze struktur siłowych[9].
![]() Protest w Aktobe (4 stycznia 2022) | |
Państwo | |
---|---|
Miejsca wystąpień |
Kazachstan, głównie obwód mangystauski |
Początek wystąpień |
2 stycznia 2022 |
Koniec wystąpień |
11 stycznia 2022 |
Ofiary śmiertelne |
225 osób |
Ranni |
4578 osób |
Aresztowani |
9900 osób |
Przyczyny wystąpień |
• nagły, gwałtowny wzrost cen gazu |
Charakter wystąpień |
• pokojowe demonstracje, |
Rezultat wystąpień |
• dymisja premiera Kazachstanu Askara Mamina, |
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/2022_Kazakhstan_protests_%E2%80%94_Aqtobe%2C_January_4_%2802%29.jpg/200px-2022_Kazakhstan_protests_%E2%80%94_Aqtobe%2C_January_4_%2802%29.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/State_of_emergency_at_Kazakhstan_2022-JAN-05.png/200px-State_of_emergency_at_Kazakhstan_2022-JAN-05.png)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/2022_CSTO_Operation_in_Kazakhstan.svg/200px-2022_CSTO_Operation_in_Kazakhstan.svg.png)
Kazachstan
Kraje Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym, które wysłały swoje wojska do Kazachstanu
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/%D0%A1%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B5%D0%B2%D1%88%D0%B5%D0%B5_%D0%B7%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5_%D0%9F%D0%BB%D0%BE%D1%89%D0%B0%D0%B4%D1%8C_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B8_13.jpg/200px-%D0%A1%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B5%D0%B2%D1%88%D0%B5%D0%B5_%D0%B7%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5_%D0%9F%D0%BB%D0%BE%D1%89%D0%B0%D0%B4%D1%8C_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B8_13.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D1%82%D1%80%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%80%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%8F_%D0%B2_%D0%90%D0%BB%D0%BC%D0%B0%D1%82%D1%8B.jpg/200px-%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D1%82%D1%80%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%80%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%8F_%D0%B2_%D0%90%D0%BB%D0%BC%D0%B0%D1%82%D1%8B.jpg)
Przebieg
edytujDemonstracje rozpoczęły się 2 stycznia w mieście Żangaözen, ale szybko rozprzestrzeniły się na inne miasta kraju, w tym również na największe miasto Ałmaty i stolicę kraju Nur-Sułtan. Dochodziło do starć z policją i szturmów na budynki administracji publicznej, w niektórych przypadkach funkcjonariusze mieli odmawiać użycia przemocy i przechodzili na stronę protestujących[10][11]. Żądania protestujących obejmowały zarówno postulaty ekonomiczne (obniżenie cen gazu), jak i polityczne (odejście Nursułtana Nazarbajewa z polityki)[12][10]. W odpowiedzi na protesty prezydent Kazachstanu Kasym-Żomart Tokajew wprowadził stan wyjątkowy w obwodzie mangystauskim i Ałmaty, który wszedł w życie z dniem 5 stycznia. Tego samego dnia rząd Askara Mamina podał się do dymisji[13]. W nocy z 4 na 5 stycznia prezydent Kazachstanu wprowadził godzinę policyjną obowiązującą od godziny 23 do 7 rano na obszarze obwodu mangystauskiego i Ałmaty, która obowiązuje do 19 stycznia[14][15]. 5 stycznia Kasym-Żomart Tokajew przejął funkcję przewodniczącego kazachskiej Rady Bezpieczeństwa od Nursułtana Nazarbajewa[16][17][18]. 5 stycznia rozszerzono stan wyjątkowy na terytorium całego Kazachstanu[19]. Po apelu prezydenta Kasyma-Żomarta Tokajewa 6 stycznia do kraju wkroczyły pierwsze wojska krajów członkowskich Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym[20][21]. 7 stycznia prezydent Kazachstanu poinformował, że wydał armii i organom ochrony prawa rozkaz strzelania bez ostrzeżenia do protestujących[22][23]. 11 stycznia prezydent Kazachstanu w przemówieniu stwierdził, że porządek w kraju został przywrócony[24].
Następstwa
edytujZ uwagi na obowiązywanie stanu wyjątkowego zawieszono rozgrywki kazachskiej ligi hokeja na lodzie[25]. 5 stycznia 2022 do dymisji poddał się premier Kazachstanu Askar Mamin[26]. 10 stycznia tego samego roku został ogłoszony dniem żałoby narodowej[27][28].
Prezydent Tokajew zapowiedział reformę konstytucyjną mającą na celu „utrwalenie zdecydowanego przejścia od superprezydenckiej struktury rządowej do republiki prezydenckiej z silnym parlamentem i rządem”. Referendum w sprawie poprawek do Konstytucji odbyło się 5 czerwca 2022 roku. Większość głosujących (77,18%) opowiedziała się za poprawkami[29].
Przypisy
edytuj- ↑ Powstanie w Kazachstanie dogasa. Rosjanie mają opuścić kraj za dwa dni [online], wyborcza.pl [dostęp 2022-06-28] .
- ↑ Powstanie w Kazachstanie i wnioski dla rosyjskiej opozycji [online], belsat.eu [dostęp 2022-06-28] (pol.).
- ↑ Rząd w Kazachstanie odchodzi po protestach przeciw podwyżkom cen paliw. s. onet.pl. [dostęp 2022-01-05].
- ↑ Helen Regan CNN , What is happening in Kazakhstan and why it matters [online], CNN [dostęp 2022-05-31] .
- ↑ Brutalne zamieszki w Kazachstanie. Są ofiary śmiertelne [online], Do Rzeczy, 6 stycznia 2022 [dostęp 2022-05-31] (pol.).
- ↑ Rosyjscy spadochroniarze wysłani do Kazachstanu [online], TVN24 [dostęp 2022-05-31] (pol.).
- ↑ Sojusz pod dowództwem Rosji wysyła wojsko do Kazachstanu [online], www.tvp.info, 6 stycznia 2022 [dostęp 2022-05-31] (pol.).
- ↑ Kazachstan: interwencja OUBZ i pacyfikacja protestów [online], OSW Ośrodek Studiów Wschodnich, 10 stycznia 2022 [dostęp 2022-05-31] (pol.).
- ↑ Tragiczny bilans zamieszek w Kazachstanie. 225 osób zginęło w trakcie antyrządowych zamieszek [online], PAP [dostęp 2022-01-17] (pol.).
- ↑ a b Eskalacja protestów w Kazachstanie [online], OSW Ośrodek Studiów Wschodnich, 5 stycznia 2022 [dostęp 2022-01-05] (pol.).
- ↑ Sharp Energy Price Hike Triggers Protests In Kazakhstan [online], RadioFreeEurope/RadioLiberty [dostęp 2022-01-05] (ang.).
- ↑ Kazachstan: Dymisja rządu wymuszona społecznym protestem [online], www.gazetaprawna.pl, 5 stycznia 2022 [dostęp 2022-01-05] (pol.).
- ↑ Kazakhstan govt resigns amid mass protests over gas price hike. trtworld.com, 2022-01-05. [dostęp 2022-02-25]. (ang.).
- ↑ Starcia w Kazachstanie. Prezydent ogłosił stan wyjątkowy i odwołał rząd. s. tvp.info.pl. [dostęp 2022-01-05].
- ↑ Kazakh President Accepts Resignation Of Government Amid Widespread Protests. s. rfel.org. [dostęp 2022-01-05]. (ang.).
- ↑ Gwałtowne protesty i polityczny przewrót w Kazachstanie. Nazarbajew odsunięty od wpływów [online], Wprost, 5 stycznia 2022 [dostęp 2022-01-05] (pol.).
- ↑ Kazachstan: Prezydent Tokajew: będę zdecydowanie odpowiadał na protesty – rynki zagraniczne [online], wnp.pl [dostęp 2022-01-05] (pol.).
- ↑ REFORM.by, Назарбаев перестал быть председателем Совбеза Казахстана [online], REFORM.by, 5 stycznia 2022 [dostęp 2022-01-05] (ros.).
- ↑ Stan wyjątkowy w całym Kazachstanie. Rozpoczęto operację antyterrorystyczną [online], wydarzenia.interia.pl [dostęp 2022-01-06] (pol.).
- ↑ Rosyjscy żołnierze są już w Kazachstanie. „Siły pokojowe” [online], Onet Wiadomości, 6 stycznia 2022 [dostęp 2022-01-06] (pol.).
- ↑ Ivan Nechepurenko , Valerie Hopkins , Andrew E. Kramer , Live Updates: Russia Sends Troops to Kazakhstan to Help Quell Uprising, „The New York Times”, 6 stycznia 2022, ISSN 0362-4331 [dostęp 2022-01-06] (ang.).
- ↑ Prezydent Kazachstanu: poleciłem strzelać do „terrorystów” tak, aby zabić [online], PolskieRadio24.pl [dostęp 2022-03-03] .
- ↑ Prezydent Kazachstanu: Poleciłem strzelać do „terrorystów” bez ostrzeżenia [online], www.tvp.info, 7 stycznia 2022 [dostęp 2022-03-03] (pol.).
- ↑ President of Kazakhstan says he has weathered attempted coup d’etat. www.reuters.com, 2022-01-11. [dostęp 2022-01-17].
- ↑ Чемпионаты Казахстана по хоккею приостановлены. pro.ligasy.kz, 2022-01-07. [dostęp 2022-01-08]. (ros.).
- ↑ Gwałtowne protesty w Kazachstanie. Rząd podał się do dymisji [online], PolskieRadio24.pl, 5 stycznia 2022 [dostęp 2022-01-15] .
- ↑ Assel Satubaldina , Zhanna Shayakhmetova , Kazakh President Declares January 10 as National Day of Mourning [online], The Astana Times, 9 stycznia 2022 [dostęp 2022-01-15] (ang.).
- ↑ Kazakh president declares Jan. 10 national day of mourning following unrest-Xinhua [online], www.news.cn, 9 stycznia 2022 [dostęp 2022-01-15] .
- ↑ Między reżimem a demokracją. Kazachstan decyduje o swojej przyszłości. „Czy ten kraj nie jest przeklęty?” [online], wiadomosci.onet.pl [dostęp 2022-06-09] (pol.).