Rada Języka Śląskiego

Rada Języka Śląskiego (skrót: RJŚ; formalnie: Rada Języka Śląskiego przy Pro Loquela Silesiana Towarzystwie Kultywowania i Promowania Śląskiej Mowy; śl. Rada Ślōnskigo Jynzyka) – organ wchodzący w skład Pro Loquela Silesiana Towarzystwa Kultywowania i Promowania Śląskiej Mowy, zajmujący się wszelkimi sprawami dotyczącymi używania i rozwoju języka śląskiego.

Historia

Rada Języka Śląskiego powstała 30 listopada 2023 roku w Teatrze Śląskim im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach (Scena Kameralna) z inicjatywy tłumacza Grzegorza Kulika i pisarza Szczepana Twardocha. W roboczym spotkaniu założycielskim uczestniczyli m.in.: Rektor Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach prof. dr hab. Ryszard Koziołek, dr hab. Zbigniew Kadłubek prof. UŚ, dr hab. Jerzy Gorzelik prof. UŚ, dr hab. Henryk Jaroszewicz, dr Tomasz Słupik, senatorowie Halina Bieda (Koalicja Obywatelska) i Maciej Kopiec (Nowa Lewica), posłowie Monika Rosa (Koalicja Obywatelska), Maciej Konieczny (Lewica Razem) i Adam Gomoła (Trzecia Droga), dyrektor Teatru Śląskiego Robert Talarczyk, prezes Pro Loquela Silesiana Rafał Adamus i gościnnie dr Artur Jabłoński, aktywista kaszubski. Rada została formalnie powołana dzień później, 1 grudnia 2023 roku przez Zarząd Główny Pro Loquela Silesiana Towarzystwa Kultywowania i Promowania Śląskiej Mowy. Tego dnia uchwalono również Regulamin Rady Języka Śląskiego i powołano (w rzeczywistości zatwierdzono) jej skład (17 osób).

Pierwsze oficjalne posiedzenie Rady odbyło się 22 grudnia 2023 roku, na którym wybrano jej władze.

Zadania Rady Języka Śląskiego

1. Analiza i ocena stanu języka śląskiego oraz wypowiadanie się w sprawie polityki językowej prowadzonej przez Towarzystwo.
2. Współdziałanie z organami administracji rządowej, w szczególności z ministrem właściwym do spraw nauki i szkolnictwa wyższego, ministrem właściwym do spraw edukacji, ministrem właściwym do spraw kultury i dziedzictwa narodowego, w sprawach oceny warunków rozwoju języka śląskiego i badań nad nim.
3. Upowszechnianie wiedzy o języku śląskim, jego odmianach, normach i kryteriach oceny jego użycia.
4. Organizowanie dyskusji i konferencji naukowych.
5. Ocena i wypowiadanie się w sprawach poziomu i potrzeb wydawnictw z zakresu wiedzy o języku śląskim i kulturze języka.
6. Rozstrzyganie wątpliwości językowych w zakresie używania języka śląskiego we wszelkich jego dziedzinach.
7. Wyrażanie opinii o używaniu języka śląskiego w działalności publicznej i obrocie prawnym, a zwłaszcza w reklamie, prasie, radiu i telewizji, Internecie oraz w administracji publicznej.
8. Opiniowanie nazw, ich form gramatycznych oraz ortograficznych, proponowanych dla nowych towarów lub usług.
9. Otaczanie szczególną opieką kultury języka śląskiego w nauczaniu szkolnym, w tym także analiza i ocena programów nauczania i językowa ocena podręczników szkolnych.
10. Przygotowywanie nie rzadziej niż co dwa lata oraz przedstawianie Zarządowi Głównemu opinii o stanie ochrony języka śląskiego.
11. Ustalanie zasad pisowni języka śląskiego.
12. Współpraca ze szkołami wyższymi i instytucjami naukowymi zainteresowanymi zachowaniem i rozwojem języka śląskiego.
13. Inne sprawy zlecone przez Zarząd Główny lub podejmowane z inicjatywy Rady.

Członkowie Rady Języka Polskiego

Członkowie-założyciele

Rada Języka Śląskiego ukonstytuowała się 30 listopada 2023 roku na roboczym spotkaniu w Teatrze Śląskim w Katowicach, w składzie:

1. Rafał Adamus – prezes Pro Loquela Silesiana
2. dr Artur Czesak – dialektolog, leksykograf, badacz języka śląskiego
3. Izolda Czmok-Nowak – dziennikarka telewizyjna
4. Pejter Długosz – prezes wydawnictwa Silesia Progress
5. Wojciech Glensk – muzyk, radiowiec
6. dr hab. Henryk Jaroszewicz – lingwista, kroatysta, badacz gramatyki współczesnych śląskich tekstów literackich
7. dr hab. Zbigniew Kadłubek, prof. UŚ – filolog klasyczny, komparatysta, śląski pisarz i tłumacz
8. Bogdan Kallus – autor "Słownika Gōrnoślōnskij Godki"
9. Grzegorz Kulik – tłumacz literatury na język śląski
10. prof. dr. hab. Aleksandra Kunce – literaturoznawczyni, kulturoznawczyni, badaczka lokalności śląskiej
11. dr Marcin Maciołek – filolog polski, lingwista
12. Marcin Melon – śląski pisarz
13. Stanisław Neblik – śląski pisarz
14. Mirosław Syniawa – śląski pisarz, tłumacz poezji na język śląski
15. Rafał Szyma – śląski pisarz
16. prof. dr. hab. Jolanta Tambor – lingwistka, badaczka języka śląskiego i śląskiej świadomości etnicznej i językowej
17. Szczepan Twardoch – śląski pisarz

Członkowie dokooptowani

Zgodnie z §5 ust. 3 Regulaminu Rady Języka Śląskiego do jej składu dokooptowano następujące osoby:

1. Grzegorz Buchalik – tłumacz literatury na język śląski (w 2024 roku)
2. dr Karolina Pospiszil – literaturoznawczyni, badaczka literatury śląskiej (w 2024 roku)
3. dr inż. Roman Ptak (w 2024 roku)
4. dr Gabriel Tobor – tłumacz Nowego Testamentu na język śląski (w 2024 roku)

Władze Rady Języka Śląskiego

Kadencja 2023–2025

Władze wybrane na I posiedzeniu Rady Języka Śląskiego, 22 grudnia 2023 roku:

• Grzegorz Kulik – Przewodniczący
• prof. dr. hab. Jolanta Tambor – Zastępca Przewodniczącego
• Rafał Szyma – Zastępca Przewodniczącego

Struktura organizacyjna Rady Języka Śląskiego

Na II zebraniu Rady, 6 lutego 2024 roku powołano cztery zespoły:

• zespół ds. edukacji, który zajmie się przygotowaniem programu nauczania języka śląskiego w szkole,
• zespół ds. standaryzacji, który zajmie się rozstrzyganiem kwestii związanych z ustalaniem standardu języka śląskiego,
• zespół ds. mediów, który weźmie na siebie reprezentację Rady na zewnątrz,
• zespół ds. Śląska Opolskiego (nazwa robocza): zespół o charakterze administracyjnym, który zajmie się sprawami dziejącymi się w województwie opolskim, niekoniecznie widzianymi i rozumianymi we wschodniej części Górnego Śląska.

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona Rady Języka Śląskiego