Ranisberg

Ranisberg (735 m) – wzgórze na północnych krańcach Pogórza Gubałowskiego, wkraczające już w Kotlinę Nowotarską[1]. Znajduje się w obrębie miejscowości Szaflary, po zachodniej stronie zakopianki. Na mapie Geoportalu opisane jest jako Raniszberg lub Ranyzberg[2]. Znane jest także pod nazwą Szaflarska Skałka[3].

Ranisberg
Ilustracja
Wzgórze Ranisberg od południowo-zachodniej strony
Państwo  Polska
Pasmo Pogórze Spisko-Gubałowskie
Wysokość 735 m n.p.m.
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, na dole znajduje się czarny trójkącik z opisem „Ranisberg”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się czarny trójkącik z opisem „Ranisberg”
Ziemia49°25′29,7″N 20°00′36,3″E/49,424917 20,010083

Niemiecko brzmiącą nazwa wzgórza tłumaczy legenda. Według niej nazwa wzgórza pochodzi od generała wojsk szwedzkich w okresie potopu szwedzkiego, który podobno uprowadził córkę sołtysa z miejscowości Maruszyna. Okoliczni chłopi na wzgórzu tym zrobili na niego zasadzkę, zabili go i pochowali. Faktycznie jednak nazwa jest starsza, bo znana była już w średniowieczu. Prawdopodobnie pochodzi od jednego z pierwszych mieszkańców Nowego Targu – osadnika niemieckiego Gerarda Ranysburga[4].

Wzgórze zbudowane jest z wapieni jednostki czorsztyńskiej i stanowi fragment Pienińskiego Pasa Skałkowego, a dokładniej tzw. Skalic Nowotarskich. Jest to jedno z najdalej na zachód wysuniętych wypiętrzeń tego pasma. W jego stromych zboczach znajdują się odsłonięcia wapieni krynoidowych i krasowa szczelina[5]. Dawniej wzgórze było bezleśne, jednak w czasie II wojny światowej obsadzone zostało przez Niemców sosnami, które obecnie porastają całe wzgórze. Z szczytu wzgórza brak widoków, przesłaniają go bowiem drzewa[3].

Na szczycie wzgórza znajduje się stanowisko archeologiczne – pozostałości średniowiecznego grodu z XI lub XII wieku. Archeolodzy znaleźli w nim m.in. potłuczone skorupy garnków i groty kusz. Był to drewniany gród z murowanym zamkiem, a wybudowali go cystersi z pobliskiej miejscowości Ludźmierz. Bili w nim fałszywą monetę, za co zostali przez króla ukarani. Odebrany im przez króla gród popadł w ruinę. W okresie zaborów wzgórze przeszło na własność Austriaków, którzy sprzedali go prywatnym właścicielom. Ci na miejscu dawnego grodu wybudowali kaplicę i pawilon myśiwski[3].

W 1910 roku na pamiątkę 500 rocznicy zwycięstwa w bitwie pod Grunwaldem na szczycie wzgórza mieszkańcy Szaflar postawili żelazny, duży krzyż oraz dwa symboliczne miecze i kosę. Na pamiątkowej tablicy pod krzyżem był napis: „Za pontyfikatu papieża Jana X. Cesarz Austrii Franciszek Józef I. Biskup krakowski Adam Sapieha. Za staraniem ks. proboszcza szaflarskiego Maurycego Rottermunda krzyż postawiono na pamiątkę 500-letniej rocznicy zwycięstwa Polaków nad Krzyżakami pod Grunwaldem dnia 10 VII 1410 (15.VII, B.S.)…” W 2010 r. krzyż odnowiono, oświetlono i wycięto kilka drzew wokół niego, dzięki czemu krzyż znów stał się widoczny[3].

PrzypisyEdytuj

  1. ↑ Jerzy Kondracki: Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1998. ISBN 83-01-12479-2.
  2. ↑ Geoportal. Mapa topograficzna i satelitarna. [dostęp 2018-05-24].
  3. ↑ a b c d Szaflary. [dostęp 2018-05-25].
  4. ↑ Krzyż wzniesiony przez górali na Ranisbergu upamiętnia grunwaldzką wiktorię. [dostęp 2018-05-25].
  5. ↑ K. Birkenmajer. Przewodnik geologiczny po Pienińskim Pasie Skałkowym, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, 1979
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ranisberg&oldid=53546529”