Pogórze Gubałowskie
Pogórze Gubałowskie – mikroregion, część Pogórza Spisko-Gubałowskiego pomiędzy rzekami Czarny Dunajec i Biały Dunajec[1]. Jest to pasmo wzniesień, od południa opadające do Rowu Podtatrzańskiego, od północy do Kotliny Orawsko-Nowotarskiej[1]. Do Rowu Podtatrzańskiego Pogórze Gubałowskie opada dość stromo, tworząc dość ciągły pas wzniesień o równoleżnikowym przebiegu, zwany też Pasmem Gubałowskim[2]. W kierunku od zachodu na wschód wyróżnia się w nim[3]:
- Płazowski Wierch
- Mietłówka 1110 m
- Palenica Kościeliska 1182 m
- Butorowy Wierch, zwany też Butorowskim Wierchem (1160 m)
- Gubałówka (1120 m)
| |
| Megaregion | |
|---|---|
| Prowincja | |
| Podprowincja | |
| Makroregion | |
| Mezoregion | |
| Zajmowane jednostki administracyjne |
|
Większe potoki spływające z Pasma Gubałowskiego na południe, do Rowu Podtatrzańskiego to: Wielki Głęboki Potok, Butorowski Potok i Szymoszków Potok. Na północ od Pasma Gubałowskiego odchodzą dwa rozczłonkowane grzbiety, pomiędzy którymi spływają potoki: Dzianiski Potok, Cichy Potok, Bystry Potok i Mały Rogoźnik[1][2]. Ponadto na północnym zboczu Palenicy Kościeliskiej znajduje się niewielki Groników Staw.
Pogórze Gubałowskie zbudowane jest z nieco zdyslokowanego i zapadającego z południa na północ fliszu karpackiego[1]. Północna jego granica z Kotliną Orawsko-Nowotarską przebiega wzdłuż linii tektonicznej usłanej wapiennymi skałkami[1]. Większe z nich to Żdżar w Maruszynie (773 m), Cisowa Skała (668 m) i Obłazowa (670 m) pod Nową Białką, Ranisberg (także Ranysborg lub Raniszberg, 678 m) koło Szaflar[1]. Wokół jednej z tych skałek (Skałka Rogoźnicka 708 m), na zachodnich granicach Pogórza Gubałowskiego utworzono rezerwat przyrody Skałka Rogoźnicka.
Pogórze Gubałowskie jest dość gęsto zaludnione, przy czym miejscowości znajdują się nie tylko w dolinach rzecznych, ale również na wierzchowinie. To właśnie tutaj, na północnym stoku Gubałówki znajduje się najwyżej położona miejscowość w Polsce – Ząb w gminie Poronin (910-1013 m n.p.m.)[4]. Dla potrzeb rolniczych lasy zostały w dużym stopniu wycięte[1]. Warunki do uprawiania ziemi są tutaj trudne, uprawiano głównie ziemniaki i owies, przede wszystkim jednak miejscowa ludność góralska żyła z pasterstwa[1]. Obecnie miejscowości te coraz bardziej przekształcają się w turystyczno-rekreacyjne. Na południowych stokach Pasma Gubałowskiego zlokalizowano szereg obiektów infrastruktury turystycznej, min. nieczynny ośrodek narciarski Butorowy Wierch, ośrodek na Polanie Szymoszkowej, ośrodek narciarski na Gubałówce, ośrodek narciarsko-rekreacyjny Harenda i inne, mniejsze elementy infrastruktury sportowo-turystycznej.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h Jerzy Kondracki, Geografia regionalna Polski, Warszawa: PWN, 1998, ISBN 83-01-12479-2
- ↑ a b Dookoła Tatr. Mapa 1:100 000, Sygnatura, 2003, ISBN 978-83-87873-44-8
- ↑ Tatry i Podtatrze. Mapa 1:50 000, Wyd. Compass
- ↑ Ząb. Informacje ogólne [online] [dostęp 2010-06-19].