Gubałówka
Gubałówka – podłużne wzniesienie na Pogórzu Gubałowskim (Paśmie Gubałowskim).
.jpg) Zagospodarowany turystycznie wierzchołek Gubałówki | |
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie | |
| Pasmo | |
| Wysokość |
1120- 1129 m n.p.m. |
Położenie na mapie Tatr  | |
Położenie na mapie Karpat  | |
 49°18′27″N 19°56′09″E/49,307500 19,935833
| |
Charakterystyka
edytujMa wysokość od 1120 m na wschodnim końcu do 1129 m na zachodnim końcu. Wznosi się w północno-zachodniej części Zakopanego. Po wschodniej stronie Gubałówki znajduje się miejscowość Ząb, a po zachodniej Gubałówka sąsiaduje z Butorowym Wierchem. U podnóża północnych stoków Gubałówki w dolinie potoku Bystrego położone jest Nowe Bystre[1]. Nazwa Gubałówka pochodzi od znajdującej się na niej polany Gubałówka, tej zaś od nazwiska Gubała[2]. Testament Jędrzeja Gadowskiego spisanego dnia 1 maja 1692 roku podaje pierwszą nazwę tego wzniesienia jako Antgua[3].
Turystyka i rekreacja
edytujNa Gubałówkę prowadzi kolej linowo-terenowa z Zakopanego wybudowana w 1938 roku, długości 1298 m oraz różnicy wysokości ok. 300 m., zmodernizowana w 2001 roku. Uruchomieniu kolei w 1938 roku towarzyszyło także oddanie do użytku restauracji[4] oraz ustawienie rzeźby Polonia Restituta autorstwa Franciszka Masiaka, która w 1937 zdobiła polski pawilon na wystawie światowej Sztuka i Technika w Paryżu[5].
Góra jest popularna wśród turystów odwiedzających Zakopane. Z jej grzbietu roztacza się panorama całych polskich Tatr i Zakopanego oraz Podhala, Pienin, Gorców i Beskidu Żywieckiego wraz z ich słowacką częścią. Z Gubałówki prowadzi spacerowy Szlak Papieski na Butorowy Wierch 1160 m, z którego można zjechać kolejką krzesełkową do Kościeliska. Na skutek sporów pomiędzy właścicielami gruntów na zboczu Gubałówki a Polskimi Kolejami Linowymi zjazd narciarski do dolnej stacji kolejki jest aktualnie[kiedy?] niemożliwy.
Na górze znajdują się między innymi:
- ośrodek narciarski Gubałówka, z trasami na Polanie Gubałówka, rynną snowboardową i snowparkiem;
- żelazny krzyż wystawiony przez profesora Tytusa Chałubińskiego na pamiątkę jego pojednania z przyjacielem, Kazimierzem Krzywickim (często podaje się mylnie, że jest to wotum za opanowanie epidemii cholery)[6];
- liczne, czynne zimą, narciarskie wyciągi orczykowe prywatnych właścicieli;
- zjeżdżalnia grawitacyjna;
- przekaźnik radiowo-telewizyjny RTON Gubałówka z masztem o wysokości 102 m.
Przyroda
edytujGubałówka jest w dużym stopniu bezleśna. Z rzadkich w Polsce gatunków roślin stwierdzono tutaj występowanie storzana bezlistnego, prosienicznika plamistego i widlicza Isslera[7].
Przypisy
edytuj- ↑ Geoportal. [dostęp 2010-07-10].
- ↑ Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
- ↑ Maria i Józef Krzeptowscy Jasinek, Podhalańskie osadnictwo rodowe część 4.
- ↑ Świętujemy 85 lat ośrodka PKL Gubałówka!. pkl.pl, 2023-12-13. [dostęp 2024-07-14].
- ↑ Maria Anna Rudzka: Zadanie: forma. Pracownia profesora Tadeusza Breyera w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych w latach 1923-1939. Wyd. 2. Warszawa: Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, 2023, s. 186-189. ISBN 978-83-66835-50-4.
- ↑ Tatry na starej fotografii. Oficjalna strona Jacka Ptaka. Tystus Chałubiński - "Król Tatr". [online], jacekptak.com.pl [dostęp 2020-02-11].
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
