Richard Christopher Carrington

angielski astronom-amator

Richard Christopher Carrington (ur. 26 maja 1826 w Chelsea w Londynie, zm. 27 listopada 1875 w Churt[1]) – brytyjski astronom. Był jednym z najważniejszych XIX-wiecznych astronomów badających Słońce[2]. Dokładnie określił położenie osi obrotu Słońca oraz odkrył: zmiany szerokości heliograficznej plam słonecznych w ciągu cyklu słonecznego (zob. prawo Spörera), rotację różnicową Słońca, a także pierwszy w historii odnotowany rozbłysk słoneczny[2].

Richard Christopher Carrington
Data i miejsce urodzenia

26 maja 1826
Chelsea (Londyn)

Data i miejsce śmierci

27 listopada 1875
Churt

Zawód, zajęcie

astronom

Narodowość

angielska

Alma Mater

Trinity College (Cambridge)

Odznaczenia
Złoty Medal Królewskiego Towarzystwa Astronomicznego (1859)
Nagroda Lalande’a (1864)

Życiorys

edytuj

Richard Christopher Carrington urodził się 26 maja 1826 roku w Chelsea – dzielnicy Londynu – jako drugi syn zamożnego browarnika. Za namową ojca zamierzał wstąpić do stanu duchownego, toteż w 1844 roku rozpoczął studia teologiczne w Trinity College (Cambridge), które ukończył w 1848 roku. W tym czasie zainteresował się jednak astronomią i postanowił porzucić karierę kościelną[1]. W 1849 rozpoczął pracę w Durham University Observatory, jednak nie był zadowolony z jakości znajdujących się tam instrumentów astronomicznych i zrezygnował z tej pracy w marcu 1852 roku, by z funduszy pożyczonych od ojca wybudować swój własny dom i obserwatorium w Redhill w hrabstwie Surrey[1][2]. Poświęcił się wówczas obserwacjom astronomicznym dziennym i nocnym, aż do śmierci swego ojca w 1858 roku, kiedy to przejął rodzinny interes browarniczy. W 1851 został członkiem Królewskiego Towarzystwa Astronomicznego, zaś w latach 1857–1862 był jego sekretarzem[1]. W 1860 został członkiem Royal Society[2]. Mimo sukcesów na polu astronomicznym, na początku lat 60. nie udało mu się objąć stanowiska dyrektora Cambridge Observatory po swoim byłym nauczycielu astronomii, Jamesie Challisie, o co zabiegał. Rozgoryczony Carrington wkrótce potem porzucił obserwacje astronomiczne w Redhill. W 1865 roku podupadł na zdrowiu, sprzedał rodzinny browar i przeprowadził się do wsi Churt w hrabstwie Surrey. Tam wybudował nowe obserwatorium, jednak już nigdy nie wznowił poważnych obserwacji astronomicznych[1].

W sierpniu 1869 roku poślubił Rosę Helen Jeffries (1845–1875)[2]. W listopadzie 1875 roku jego żona zmarła, prawdopodobnie przedawkowawszy leki nasenne[2]. Carrington zmarł dziesięć dni później, 27 listopada, jako przyczynę zgonu podano wylew krwi do mózgu[1].

Praca badawcza

edytuj
 
Rysunek grupy plam słonecznych wykonany przez Harringtona 1 września 1859 roku

Mimo że jego prace nad planetoidami i planetami w Durham University Observatory zapewniły mu członkostwo w Królewskim Towarzystwie Astronomicznym, jego pierwszym poważnym przedsięwzięciem astronomicznym było zestawienie, między 1854 i 1857 rokiem, Katalogu 3735 gwiazd okołobiegunowych (A Catalogue of 3,735 Circumpolar Stars). Katalog ten, opublikowany w 1857 roku, został wysoko oceniony i przyniósł mu Złoty Medal Królewskiego Towarzystwa Astronomicznego w 1859 roku[1].

Carrington został jednak zapamiętany przede wszystkim dzięki jego pionierskim pracom nad plamami słonecznymi. Będąc pod wrażeniem odkrycia przez Samuela Heinricha Schwabego w 1843 roku 11-letniego cyklu aktywności słonecznej i zbulwersowany brakiem systematycznych obserwacji plam słonecznych, Carrington postanowił kontynuować prace niemieckiego astronoma. Udoskonaliwszy metodę Schwabego rzutowania i rysowania plam słonecznych, rejestrował pozycje plam od 1853 do 1861 roku. Chociaż nie udało mu się objąć obserwacjami pełnego cyklu słonecznego, jak pierwotnie planował, dokonał jednak kilku odkryć, w tym: odkrył zjawisko rotacji różnicowej Słońca oraz migracje plam słonecznych w kierunku równika w trakcie cyklu słonecznego (oba te zjawiska mniej więcej w tym samym czasie odkrył niezależnie Gustav Spörer), określił oś rotacji Słońca z bezprecedensową dokładnością, oraz dokonał pierwszej obserwacji rozbłysku słonecznego w dniu 1 września 1859 roku (niezależnie odkrył go Richard Hodgson[2])[1].

Do czasu, gdy opublikował w 1863 roku swoją obszerną pracę na temat plam słonecznych pt. Obserwacje plam na Słońcu (Observations of the Spots on the Sun), był już uznawany w całym świecie za brytyjskiego eksperta od plam słonecznych[1]. Za pracę tę otrzymał w 1864 roku Nagrodę Lalande’a od Francuskiej Akademii Nauk[2]. Prowadził rozległą korespondencję z obserwatorami plam z całej Europy, w tym z Heinrichem Schwabem i Rudolfem Wolfem. Gdy Schwabe otrzymał Złoty Medal Królewskiego Towarzystwa Astronomicznego w 1857 roku, Carrington osobiście dostarczył go staremu niemieckiemu astronomowi, a później przekonał go do podarowania jego bogatego zbioru rysunków plam słonecznych archiwum Towarzystwa[1].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f g h i j Richard Christopher Carrington (1826-1875). [w:] High Altitude Observatory [on-line]. National Center for Atmospheric Research. [dostęp 2017-03-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-20)]. (ang.).
  2. a b c d e f g h Ed Cleaver. R.C. Carrington FRS, Solar Astronomer (1826–1875). „The Friends of West Norwood Cemetery Newsletter”. 77, s. 4–10, maj 2013. (ang.). 

Linki zewnętrzne

edytuj