Richard Trevithick

brytyjski wynalazca i konstruktor (1771-1833)

Richard Trevithick (ur. 13 kwietnia 1771 w Illogan, Kornwalia, zm. 22 kwietnia 1833 w Dartford, Kent) – brytyjski inżynier i wynalazca, mechanik i konstruktor, pionier kolei i napędu parowego pojazdów[1].

Richard Trevithick
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

13 kwietnia 1771
Illogan

Data i miejsce śmierci

22 kwietnia 1833
Dartford, Kent

Zawód, zajęcie

inżynier, wynalazca, mechanik i konstruktor

Powóz konstrukcji Trevithicka z 1803 roku
Pierwowzór lokomotywy parowej skonstruowanej przez Trevithicka

Życiorys

edytuj

W 1801 w Camborne skonstruował pierwszy parowy silnik wysokoprężny, który zastosował w samobieżnym powozie parowym. Demonstracja jego jazdy z pasażerami w wigilię Bożego Narodzenia w grudniu 1801 roku uważana jest za pierwszy pokaz środka transportu o napędzie parowym (wcześniej skonstruowany parowy ciągnik Cugnota nie przewoził ludzi ani ładunku). Przez nieuwagę obsługi, pojazd ten następnie spłonął razem z budynkiem, w którym był przechowywany, zyskując w ten sposób imię „Puffing Devil”[1]. Trevithick zajmował się następnie głównie budową stacjonarnych silników parowych dla zakładów przemysłowych. Przed 1804 rokiem zbudował parowóz (Penydarren), na bazie swojego silnika pracującego w kopalni Penydarren. W 1803 roku zbudował nowy powóz parowy, na 12 pasażerów, który zademonstrował na ulicach Londynu. 21 lutego 1804 parowozem, ciągnąc pociąg o masie 25 t, z 70 pasażerami, przebył 16 km z huty Penydarren w Merthyr Tydfil do Abercynon w 4 godziny 5 minut. W 1807 roku zaprojektował tunel komunikacyjny pod Tamizą, następnie dźwig parowy, młot parowy i pływający parowy dok. W kolejnych latach dokonał wielu dalszych inwencji: m.in. założył pierwszą przemysłową linię kolejową (południowa Walia), zastosował napęd parowy w rolnictwie, dokonał wynalazków w dziedzinie żeglugi, zbudował maszyny parowe dla górnictwa.

W 1816 roku wyemigrował do Peru, gdzie budował maszyny napędzające pompy w kopalniach srebra. Walczył też przez pewien czas w powstańczej armii Simona Bolivara, a następnie pracował w Kostaryce. Utraciwszy majątek, w 1827 roku powrócił do Wielkiej Brytanii. Jego dalsze projekty również nie przynosiły mu powodzenia. Pod koniec życia pracował w zakładach w Dartford. Zmarł na zapalenie płuc 22 kwietnia 1833 w hotelu, w biedzie, i został pochowany w nieoznaczonym grobie na cmentarzu dla biedoty.

Dopiero wiele lat po śmierci postać Trevithicka doczekała się uznania, w 1932 roku odsłonięto jego pomnik w Londynie, powstały też upamiętniające go tablice, m.in. na miejscu dawnego cmentarza.

Przypisy

edytuj
  1. a b Bolesław Orłowski: Groźba i nadzieja. Sensacje z dziejów techniki. Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, 1987, s. 80-86. ISBN 83-203-0224-2.

Bibliografia

edytuj