Roman Korab-Żebryk

polski prawnik, historyk, oficer Armii Krajowej

Roman Korab-Żebryk, ps. „Korab”, „Korabiewicz”, „Robak” (ur. 7 stycznia?/20 stycznia 1916 w Homlu, zm. 4 lipca 2004[1][2] w Warszawie) – polski prawnik i historyk, oficer Armii Krajowej, dowódca 1 Wileńskiej Brygady AK, doktor nauk humanistycznych (1974).

Roman Korab-Żebryk
Korab, Korabiewicz, Robak
Data i miejsce urodzenia

20 stycznia 1916
Homel

Data i miejsce śmierci

4 lipca 2004
Warszawa

Przebieg służby
Lata służby

1939–1944

Siły zbrojne

Wojsko Polskie
Armia Krajowa

Stanowiska

dowódca 1 Wileńskiej Brygady AK

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa

Późniejsza praca

prawnik, historyk

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (od 1941)

Życiorys

edytuj

Maturę zdał w wieku 17 lat. W 1938 ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Stefana Batorego[3]. Od września 1938 odbywał kursy Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty przy 1 Dywizji Piechoty Legionów. Podczas kampanii wrześniowej był dowódcą plutonu strzeleckiego, dwukrotnie ranny. Udało mu się uniknąć niewoli radzieckiej i poprzez Lwów i Lidę powrócił do Wilna. Mieszkał z rodziną w domku w Ponarach i pracował w browarze. Na przełomie 1939 i 1940 zaczął działać w lokalnych strukturach Związku Walki Zbrojnej. 20 stycznia 1943 został awansowany na podporucznika. W czasie trwania na Wileńszczyźnie akcji „Burza” został skierowany do 1 Wileńskiej Brygady AK. W dniach 13–17 lipca 1944 pełnił funkcję ostatniego komendanta brygady[4]. Po rozbrojeniu brygady został aresztowany przez NKWD wraz z grupą oficerów wileńskiej AK. Śledztwo przeszedł na Łukiszkach, a następnie był więziony w obozie w Riazaniu[3].

Do Polski powrócił w grudniu 1947 razem z płk. Aleksandrem Krzyżanowskim i grupą jego oficerów[3]. Osiedlił się w Warszawie. Zaczął wówczas odnawiać kontakty z byłymi żołnierzami Okręgu Wileńskiego AK. Wielokrotnie wzywany był na przesłuchania. Nie zezwolono mu także na rozpoczęcie aplikacji adwokackiej. W 1950 zwolniono go ze stanowiska asystenta w Katedrze Prawa Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego. Od połowy lat 50. gromadził materiały do historii wileńskiej AK. Wszedł do Zespołu Historycznego ppłk. dypl. Adama Szydłowskiego „Poleszuka” mającego opracować dzieje Okręgu Wileńskiego AK.

W 1974 obronił doktorat na podstawie rozprawy ukazującej genezę i przebieg operacji „Ostra Brama”[3]. W 1988 dzięki stypendium Fundacji Lanckorońskich przeprowadził trzymiesięczne badania naukowe w Londynie.

Korab-Żebryk pochowany został na Powązkach Wojskowych[3] (kwatera D18-L08-7)[2].

Odznaczenia

edytuj

Publikacje

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Alfabetyczny spis zmarłych. Nazwiska z zakresu Kora-Korn. Nekrologi Warszawskie. [dostęp 2022-03-20]. (pol.).
  2. a b Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze.
  3. a b c d e f g ppor. Roman Żebryk ps. „Korab” [online] [dostęp 2019-07-13].
  4. Tadeusz Krzymowski, Powojenne przemiany w Polsce – fakty i mity [online], tygodnikprzeglad.pl, 9 czerwca 2019 [dostęp 2019-07-13].
  5. Operacja wileńska AK [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2019-07-13].
  6. Biała Księga w obronie Armii Krajowej na Wileńszczyźnie [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2019-07-13].