Wikipedia

Rybaki (Poznań)

część Poznania

Rybaki – część Poznania zlokalizowana w obrębie centrum (Osiedle Stare Miasto), pomiędzy ścisłym Starym Miastem a Wildą. Z reguły za teren Rybaków uważa się rejon między ulicami Półwiejską na zachodzie, Strzelecką na wschodzie oraz północy i Królowej Jadwigi na południu. Oś dzielnicy stanowi ulica Rybaki.

ulica Rybaki
Centrum
Ilustracja
Centralna część Rybaków (pozostałość założenia z początku państwa polskiego[1])
Państwo

 Polska

Miejscowość

Poznań

Długość

432 m[2]

Przebieg
0 m ul. Krakowska Nakaz skrętu
ul. Kwiatowa Droga jednokierunkowa
ul. Kwiatowa
ul. Strzałowa Zakaz wjazdu
432 m ul. Strzelecka Uwaga, tramwaj Droga jednokierunkowa
Położenie na mapie Poznania
Mapa konturowa Poznania, w centrum znajduje się punkt z opisem „ulica Rybaki”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej znajduje się punkt z opisem „ulica Rybaki”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „ulica Rybaki”
Ziemia52°24′07,8″N 16°55′50,5″E/52,402180 16,930691

Historia edytuj

Rybaki (Rybitwy) po raz pierwszy pojawiają się w zapisach w 1441, jako osada służebna zamieszkała przez rybaków, poławiających ryby w przepływającej tutaj Strudze Karmelickiej (Karmelitańskiej) - dziś nieistniejącej (jeszcze wcześniej wspominani są piscatores nostri, czyli nasi rybacy w dokumencie Bolesława Pobożnego z 1267[1]). Prawdopodobnie osada ta istniała nawet od XIII wieku i była wówczas wyspą, być może ukształtowaną sztucznie[3]. Archaiczne, trójkątne centrum osady, której zrąb powstał prawdopodobnie w okresie kształtowania się państwa piastowskiego, czytelne jest do dziś na skrzyżowaniu ulic Rybaki i Strzałowej[1].

Do XVI wieku Rybaki pozostawały w jurydyce starościńskiej[1]. W 1728 zapadł w Trybunale Radomskim wyrok przyznający miastu prawo pobierania pogłównego z tej jurydyki (w 1721 Poznań pozwał wszystkie otaczające go jurydyki o zapłatę zaległego z wielu lat pogłównego)[1].

Znacząca przebudowa dzielnicy nastąpiła na przełomie XIX i XX w. Wtedy to zabudowano ten teren okazałymi 4- i 5-piętrowymi kamienicami w duchu secesji i historyzmu. W czasach zaborów ulica nosiła nazwę Fischerei[4].

Na Rybakach, a właściwie w dawnej osadzie Piaski, znajduje się zabytkowy, gotycki Kościół Bożego Ciała. Z kamienic wyróżnia się budynek przy ul. Kwiatowej 9, dekorowany motywami roślinnymi. Według Marcina Libickiego jest to jeden z laboratoryjnych przykładów sztuki dekoracyjnej początku XX wieku[5]. W 1927 przy ulicy Rybaki wzniesiono dom dla samotnych według projektu Jerzego Tuszowskiego[6].

Przy ul. Rybaki mieści się też część obiektów AWF Poznań.

11 czerwca 2021 roku na skwerze znajdującym się u zbiegu ulic Rybaki i Strzałowej odsłonięto pomnik upamiętniający Bohdana Smolenia[7].

Gospodarka edytuj

Dzielnica obecnie ma charakter mieszkalno-handlowo-usługowy. W wielu kamienicach otwierane są puby, restauracje oraz obiekty noclegowe. Wpływ na to ma m.in. bliskość deptaku na ul. Półwiejskiej i Starego Browaru. Rybaki zachowały dotąd indywidualny charakter i nie podlegały znaczącym modernizacjom.

Komunikacja edytuj

Ulicą Strzelecką przebiega jeden z bardziej malowniczych odcinków poznańskiej sieci tramwajowej (linie 2, 9). Trasa wije się wśród starej zabudowy. W centrum dzielnicy znajduje się przystanek Łąkowa. Również ulicą Półwiejską kursowały w przeszłości tramwaje.

Odniesienie edytuj

Dzielnica Rybaki (lit. Žvejai) znajduje się również w Wilnie i ma podobną genezę – również stanowiła średniowieczną osadę służebną (rybacką). W Wilnie jednak, w odróżnieniu od Poznania, nazwa Rybaki praktycznie wyszła już z użycia.

Galeria edytuj

 
 
Fragment ulicy Kwiatowej, Kościół Bożego Ciała i Szpital Przemienienia Pańskiego
 

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d e red. Jerzy Topolski, Dzieje Poznania, tom 1, PWN, Warszawa-Poznań, 1988, s.171, 632, ISBN 83-01-08194-5
  2. ↑ Zarząd Dróg Miejskich w Poznaniu: Spis dróg publicznych w administracji ZDM - stan na styczeń 2019 r.. zdm.poznan.pl. [dostęp 2019-10-08]. (pol.).
  3. ↑ Alfred Kaniecki, Wpływ antropopresji na przemiany środowiskowe w dolinie Warty w Poznaniu, w: Landform Analysis, vol. 24/2013, s.25
  4. ↑ Pharus Plan Posen. CYRYL Cyfrowe Repozytorium Lokalne oznań. [dostęp 2014-10-11].
  5. ↑ Marcin Libicki, Poznań – przewodnik, Piotr Libicki (ilustr.), Poznań: wyd. Gazeta Handlowa, 1997, s. 134, ISBN 83-902028-4-0, OCLC 69302402.
  6. ↑ Atlas architektury Poznania, Janusz Pazder (red.), Aleksandra Dolczewska, Poznań: Wydawnictwo Miejskie, 2008, s. 260, ISBN 978-83-7503-058-7, OCLC 316600366.
  7. ↑ Jacek Butlewski: Dziś odsłonięcie pomnika Bohdana Smolenia. [w:] Radio Poznań [on-line]. 2021-06-11. [dostęp 2021-06-11]. (pol.).

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rybaki_(Poznań)&oldid=71915970”