SMS Zähringenniemiecki pancernik typu Wittelsbach z okresu I wojny światowej. W skład Cesarskiej Marynarki Wojennej wszedł w październiku 1902 roku. Okręt otrzymał imię dla uczczenia niemieckiego średniowiecznego rodu szlacheckiego Zähringen. Od 1917 roku używany w charakterze okrętu-celu. W grudniu 1944 roku zatopiony przez brytyjskie lotnictwo w gdyńskim porcie. Podniesiony z dna i ponownie zatopiony w celu blokady portu w marcu 1945 roku.

SMS Zähringen
Ilustracja
Klasa

Pancernik

Typ

Wittelsbach

Historia
Stocznia

Germaniawerft

Początek budowy

21 listopada 1899

Wodowanie

12 czerwca 1901

 Kaiserliche Marine
Wejście do służby

25 października 1902

 Reichsmarine
 Kriegsmarine
Wycofanie ze służby

grudzień 1944

Los okrętu

złomowany w 1950 w Gdyni

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność

12 790 t

Długość

126,8 m

Szerokość

22,8 m

Zanurzenie

7,95 m

Napęd
kotły parowe, trzy 3-cylindrowe maszyny parowe potrójnego rozprężania; 3 śruby napędowe
moc siłowni: 14 500 KM
Prędkość

18 węzłów

Uzbrojenie
4 działa kalibru 240 mm w dwóch dwudziałowych wieżach (2 x II)
18 dział kalibru 150 mm w kazamatach
12 dział kalibru 88 mm
6 podwodnych wyrzutni torped kal. 450 mm
Opancerzenie
burty: do 225 mm
wieże artylerii: do 250 mm
pokład: do 50 mm
Załoga

680

Projekt i budowa

edytuj

SMS „Zähringen” został zamówiony jako kolejna jednostka typu Wittelsbach, w ramach pierwszego programu rozbudowy floty opracowanego w 1898 roku. Zamówienie na trzeci pancernik tego typu zostało przydzielone stoczni Germaniawerft w Kilonii.

Budowa okrętu rozpoczęła się 21 listopada 1899 roku. Wodowanie nastąpiło 12 czerwca 1901 roku. Wejście do służby w Cesarskiej Marynarce Wojennej nastąpiło 25 października 1902 roku.

Służba

edytuj

Po wejściu do służby wszedł w skład I Eskadry floty niemieckiej. Szybki postęp w rozwoju budownictwa okrętowego, a w szczególności wprowadzanie po 1906 roku do służby drednotów spowodowały, że „Zähringen” stał się jednostką przestarzałą. 21 września 1910 roku został wycofany ze służby. W 1912 ponownie wszedł do służby. Podczas manewrów floty na Morzu Północnym 4 września 1912 roku w wyniku wypadku staranował i zatopił niszczyciel SMS G 171, w wyniku czego zginęło 7 osób[1].

Po wybuchu I wojny światowej w 1914 roku przywrócony do służby operacyjnej i przydzielony do 4. eskadry pancerników operującej na Bałtyku. W 1916 roku został wycofany ze służby i rozbrojony. W 1917 roku przebudowano go na okręt-cel[2].

W kwietniu 1919 roku wpłynął do gdańskiego portu, gdzie został wycofany ze służby. Zgodnie z artykułem 181 traktatu wersalskiego, „Zähringen” i jego jednostki bliźniacze, miały być rozbrojone lub złomowane[3]. W Reichsmarine mógł pozostać jedynie jako jednostka pomocnicza. W 1920 roku z okrętu zdjęto uzbrojenie, przekształcając go w jednostkę mieszkalną. Rolę tę pełnił w Wilhelmshaven do 1926 roku. W 1927 roku na okręcie zainstalowano urządzenia radiowe umożliwiające jego zdalne sterowanie jako okrętem-celem[2]. W tej roli był wykorzystywany do 18 grudnia 1944 roku, kiedy został zatopiony przez brytyjskie lotnictwo w gdyńskim porcie. Podniesiony z dna basenu portowego, ponownie zatopiony w celu zablokowania gdyńskiego portu 26 marca 1945 roku[4]. Podnoszenie i złomowanie okrętu zakończyło się w 1950 roku[5].

Przypisy

edytuj
  1. Professional Notes: Germany". Proceedings, Annapolis: United States Naval Institute, s. 1636, ISSN 0041-798X.
  2. a b Gröner 1990 ↓, s. 17.
  3. Articles 159-213 (ang.)
  4. Wraki, miny i ruiny. (pol.)
  5. Zähringen (pol.)

Bibliografia

edytuj
  • Erich Gröner: German Warships: 1815–1945. Annapolis: Naval Institute Press, 1990. ISBN 978-0-87021-790-6.
  • J. Gozdawa-Gołębiewski: I wojna światowa na morzu. 1994.
  • T. Wywerka-Prekurat: Wykaz stanu flot wojennych państw uczestniczących w I W.Ś..