Zähringen
Zähringen, Zähringowie[1] (niem. Zähringer) – średniowieczny niemiecki ród arystokratyczny wywodzący się ze Szwabii. Jego przedstawiciele zyskali znaczne wpływy i zbudowali znaczące księstwo o tej samej nazwie na terenach obecnej zachodniej Szwajcarii i części niemieckiego kraju związkowego Badenia-Wirtembergia. Osiągnęli także znaczne wpływy w Burgundii. Na kontrolowanym przez siebie obszarze założyli wiele miast, w tym m.in. Fryburg Bryzgowijski i Berno.
| |
| Założyciel | |
|---|---|
| Ostatni przedstawiciel | |
| Rok założenia |
ok. 962 |
| Rok rozwiązania |
1218 |
Kolejni książęta z rodu Zähringen[2][3]:
- Bertold I (ok. 1000–1078), książę Karyntii od 1061 do 1077
- Bertold II (ok. 1050–1111), syn, książę Szwabii od 1092 do 1098, książę Zähringen od około 1100
- Bertold III (ok. 1085–1122), syn, książę Zähringen od 1111
- Konrad I (ok. 1090–1152), brat, książę Zähringen od 1122, rektor Burgundii od 1127
- Bertold IV (ok. 1125–1186), syn, książę Zähringen od 1152, rektor Burgundii
- Bertold V (ok. 1160–1218), syn, książę Zähringen od 1186, rektor Burgundii
Po śmierci Bertolda V jego władztwo zostało podzielone między hrabiów Urach i Kyburga. Znaczna część zyskała samodzielność od lokalnych feudałów i zyskała status wolnych terytoriów Rzeszy. Od drugiego syna Bertolda I pochodziła dynastia margrabiów, a następnie książąt badeńskich, panująca do 1918 r.[3]
Nazwa rodu
edytuj
Nazwę rodu przyjęto od wioski Zähringen i zbudowanego tam zamku, obecnie w ruinie, położonego dziś w granicach gminy Gundelfingen, niedaleko Fryburga Bryzgowijskiego. Pierwsza pisemna wzmianka o wiosce Zähringen pochodzi z 1008 r., acz nazwa wskazuje na jej wcześniejsze – alemańskie (lub celtyckie[4]) pochodzenie[5]. Istnienie zamku na wzgórzu nad Zähringen wspomina dokument z 1080 r., a z 1102 r. pochodzi pierwszy dokument łączący zamek z lokalnym rodem arystokratycznym, siebie samych nazywającym Herzoge von Zähringen – książęta z Zähringen, którzy zlecili budowę zamku. Z tytułem książęcym nie wiązała się godność mianowanego przez króla urzędnika ani tym bardziej władza książęca (Herzogsherrschaft)[5].
Przypisy
edytuj- ↑ Tak spolszczona wersja nazwy rodu występuje we współczesnym piśmiennictwie, w Kodeksie orderowym z 1939 r. jego autor W. Bończa-Tomaszewski wprowadził przymiotnik «zeryngeński», niepojawiający się w innych źródłach.
- ↑ Lars Ulwencreutz: Ulwencreutz's The Royal Families in Europe V. Lulu.com, 2013, s. 481–482. ISBN 1-304-58135-7. [dostęp 2015-06-29]. (ang.).
- ↑ a b Erwin Eugster: Zähringen, von. [w:] Historisches Lexikon der Schweiz [on-line]. 2015-01-25. [dostęp 2017-06-13].
- ↑ Zähringen - Altgemeinde~Teilort - Detailseite - LEO-BW [online], www.leo-bw.de [dostęp 2022-02-09].
- ↑ a b Hansmartin Schwarzmaier, Baden. Dynastie -- Land -- Staat, Stuttgart: W. Kohlhammer, 2005, s. 24-25, ISBN 3-17-018551-9.