SaarLorLux
SaarLorLux lub Saar-Lor-Lux (fr. SarLorLux) – euroregion w Europie Zachodniej zrzeszający terytoria położone na pograniczu Belgii, Francji, Luksemburga i Niemiec. Jego nazwa wywodzi się od pierwszych sylab trzech obszarów założycielskich, Saary, Lotaryngii i Luksemburga. Obecnie do organizacji należą także Nadrenia-Palatynat, Francuska Wspólnota Belgii i Niemieckojęzyczna Wspólnota Belgii[1].
 Logo | |
| Język roboczy | |
|---|---|
| Członkowie |
Francuska Wspólnota Belgii, |
| Utworzenie |
16 października 1980 |
| Strona internetowa | |
Historia
edytujTermin „Saar-Lor-Lux” powstał na początku lat 70. XX wieku i początkowo odnosił się do współpracy gospodarczej pomiędzy Saarą, Luksemburgiem i Lotaryngią. Były to wówczas obszary o dużych zasobach węgla i rowziniętym przemyśle stalowym. Charakteryzowały się dużą transgraniczną wymianą handlową. W 1969 rządy Niemiec i Francji powołały pierwszy organ współpracy transgranicznej jakim była międzyrządowa komisja skupiają przedstawicieli rządów centralnych. W 1971 do komisji dołączyli przedstawiciele Luksemburga. Jej głównym celem jest opracowanie umów międzynarodowych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania współpracy transgranicznej[2][3].
Za datę utworzenia euroregionu przyjmuje się datę 16 października 1980, kiedy została podpisana umowa o współpracy w obrębie regionów przygranicznych pomiędzy przedstawicielami rządów Francji, Luksemburga i Niemiec Zachodnich. Umowa zakładała współpracę w obszarach gospodarczym, kulturalnym, turystycznym i społecznym[2][3].
W późniejszych latach do porozumienia dołączyli przedstawiciele władz Nadrenii-Palatynatu i Walonii oraz francuskiej i niemieckojęzycznej wspólnot Belgii[3]. W 2018 członkiem organizacji został francuski departament Moza, a departament Ardeny uzyskał status obserwatora[4].
Terytoria członkowskie SaarLorLux od 1995 współpracują także jako europejskie ugrupowanie współpracy terytorialnej pod nazwą Grande Région (fr.) / Großregion (de.) / Groussregioun (lu.)[2].
Szczyty przedstawicieli
edytujW 1995 w luksemburskiej miejscowości Mondorf-les-Bains odbył się pierwszy szczyt Wielkiego Regionu[5]. Od tamtej pory w szczytach uczestniczą lub uczestniczyli:
- premier Wielkiego Księstwa Luksemburga,
- premier kraju związkowego Nadrenia-Palatynat,
- premier kraju związkowego Saara,
- minister-prezydent regionu Walonii,
- minister-prezydent wspólnoty francuskiej Belgii,
- minister-prezydent niemieckojęzycznej wspólnoty Belgii,
- prefekt regionu Lotaryngia,
- przewodniczący rady regionalnej Lotaryngii,
- przewodniczący rady generalnej departamentu Meurthe i Mozela,
- przewodniczący rady generalnej departamentu Mozela.
Szczyty mają za zadanie wzmacniać współpracę transgraniczną i międzyregionalną w obrębie Wielkiego Regionu i SaarLorLux. Każdy z nich poświęcony jest innemu tematowi, a ich postanowienia są wdrażane wspólnie przez wszystkich członków organizacji[6].
Gospodarka
edytujWe wszystkich terytoriach członkowskich obowiązującą walutą od końca lat 90. XX wieku jest euro[7].
W 2017 euroregion wygenerował produkt krajowy brutto o wartości 390 mld euro, co stanowiło wówczas około 2,5% PKB Unii Europejskiej. Według danych z 2019 około 240 500 mieszkańców SaarLorLux przekracza codziennie granice państw w drodze z domu do pracy, w tym 197 000 do Luksemburga[8]. Wskaźnik zatrudnienia w 2017 wyniósł 70,7%. Najniższy był w Walonii (63,3%), a najwyższy w Nadrenii-Palatynacie (77,3%). Według Europejskiego Urzędu Statystycznego stopa bezrobocia w tym samym roku wyniosła 6,7% (o 0,9% mniej niż średnia UE). Najwyższą wartość przyjmuje w Lotaryngii (11%), a najniższą w Nadrenii-Palatynacie (3,3%)[9].
Demografia
edytujWedług danych z 2015 euroregion zamieszkuje od 11,5 do 11,6 mln osób, co stanowiło 2,3% ludności Unii Europejskiej. Najludniejsza jest Nadrenia-Palatynat licząca 4 mln mieszkańców[8].
| Terytorium | Liczba ludności (2015, w mln) |
Język urzędowy |
|---|---|---|
| Nadrenia-Palatynat | 4 | niemiecki |
| Walonia (w tym niemieckojęzyczna wspólnota Belgii) |
3,6 (0,76) |
francuski (niemiecki) |
| Lotaryngia | 2,34 | francuski |
| Saara | 0,5 | niemiecki |
| Luksemburg | 0,5 | francuski, luksemburski, niemiecki |
Przypisy
edytuj- ↑ a b Kooperationsraum [online], grossregion.net [dostęp 2020-08-03] (niem. • fr. • ang.).
- ↑ a b c Des structures de coopération [online], euregio.lu [dostęp 2020-07-09] (fr. • niem.).
- ↑ a b c die Region Saar-Lor-Lux [online], reiseredaktion.eu [dostęp 2020-07-09] [zarchiwizowane z adresu 2020-07-11] (niem.).
- ↑ Département Meuse wird Vollmitglied der Großregion [online], sr.de [dostęp 2020-08-04] [zarchiwizowane z adresu 2017-07-07] (niem.).
- ↑ Eckdaten [online], grossregion.net [dostęp 2020-08-03] (niem. • fr. • ang.).
- ↑ Gipfel der Großregion [online], saarland.ihk.de [dostęp 2020-07-13] (niem.).
- ↑ Der Wirtschaftsraum Saar-Lor-Lux [online], saarland.ihk.de [dostęp 2020-07-13] (niem.).
- ↑ a b Die Großregion in Zahlen [online], grossregion.net [dostęp 2020-08-03] (niem. • fr. • ang.).
- ↑ Situation des arbeitsmarktes [online], iba-oie.eu [dostęp 2020-08-03] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-23] (niem. • fr.).