Saterland

Saterland
Seelterlound
	gmina
Herb	Flaga
Państwo	Niemcy
Kraj związkowy	Dolna Saksonia
Powiat	Cloppenburg
Powierzchnia	123,62 km²
Wysokość	5 m n.p.m.
Populacja (31 grudnia 2008); • liczba ludności	; 12 883
• gęstość	104 os./km²
Numer kierunkowy	04475, 04479
Kod pocztowy	26683
Tablice rejestracyjne	CLP
	Adres urzędu:Hauptstraße 507; 26683 Saterland
	Położenie na mapie powiatu;
	53°02′N 7°43′E/53,033333 7,716667
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Saterland (wschfryz. Seelterlound) – gmina samodzielna (niem. Einheitsgemeinde) w Niemczech, w kraju związkowym Dolna Saksonia w powiecie Cloppenburg. Po reformie terytorialnej z 1 marca 1974 roku w skład gminy Saterland wchodzą cztery miejscowości: Ramsloh, Scharrel, Strücklingen i Sedelsberg. Przez teren gminy przepływa rzeka Sagter Ems. Na terenie gminy w Ramsloh znajdują się maszty radiowe o wysokości 352,9 m. Gmina jest jedynym obszarem gdzie do dziś używa się języka wschodniofryzyjskiego.

Historia edytuj

Saterland we wczesnym średniowieczu zamieszkiwali Sasi i wchodził w skład niedużego hrabstwa Sögel – od jego zniekształconej nazwy wzięło się dzisiejsze określenie gminy: Sater po niemiecku, Seelter po wschodniofryzyjsku. W XII i XIII wieku na terenie dzisiejszej gminy osiedli Fryzowie. W późnym średniowieczu obszar był traktowany najprawdopodobniej jako część „Wolnej Fryzji”, co oznaczało odrębny status prawny lokalnych samorządów. Następnie Saterland wszedł w skład księstwa biskupiego Münster. Do XIX wieku była to swoista wyspa otoczona bagnami, pierwszą stałą drogę do Friesoythe wybudowali napoleońscy żołnierze^[1]. Izolacja i odrębność religijna (Fryzja wschodnia przeszła na wyznania protestanckie, gdy Saterland ostatecznie pozostał katolicki) spowodowały zachowanie w użyciu lokalnego dialektu wschodniofryzyjskiego. W XIX wieku zainicjowano proces osuszania mokradeł, co przyciągnęło nowych osadników. W 1815 r. obszar wszedł w skład Wielkiego Księstwa Oldenburga, co zniosło autonomię językową i prawną. Po II wojnie światowej w regionie osiadło się dużo uchodźców ze wschodu, w efekcie ludność używająca saterfryzyjskiego stała się mniejszością. W 1974 r. zjednoczono cztery gminy w jedną, obejmującą cały Saterland.

Gospodarka edytuj

Gmina Saterland jest gminą uprzemysłowioną. Największymi pracodawcami są zakłady:

wydobycia i przetwórstwa torfu – Torfwerke C. Deilmann AG
produkcji kabli Waskönig & Walter Kabel-Werk
produkcji firanek i zasłon – Gardinenwerk Unland
produkcji maszyn specjalistycznych – Spezialmaschinenbau Kurre

Coraz większe znaczenie ma także wybudowany w ostatnich latach C-Port – port przeładunkowy wraz z powierzchniami magazynowania nad leżącym na terenie gminy kanałem śródlądowym.

Turystyka edytuj

Mapa gminy z nazwami w dialekcie saterfryzyjskim

Ważną dziedziną dla gminy jest też turystyka. Dziedzina ta z roku na rok przybiera na znaczeniu. Gminę przecinają trasy rowerowe:

Deutsche Fernroute
Clopenburger Radtour

oraz projekt Paddel- und Pedalstation – gdzie można zamienić rower na kajak i zwiedzać okolicę pływając rzeką Sagter Ems.

Edukacja edytuj

W gminie znajduje się 5 przedszkoli i cztery szkoły podstawowe, w każdej z miejscowości należących do gminy:

Marienschule Strücklingen,
Grundschule Ramsloh,
"Litje Skoule Skäddel" - Grundschule Scharrel,
Astrid-Lindgren-Grundschule Sedelsberg

oraz szkoły ponadpodstawowe:

Schulzentrum Saterland /Haupt und Realschule/ w Ramsloh,
Laurentius-Siemer-Gymnasium w Ramsloh.

Gmina partnerska w Polsce edytuj

Gminą partnerską dla gminy Saterland jest od 2001 gmina Środa Śląska. Umowę partnerską zawarto na bazie zapoczątkowanych wcześniej, intensywnych kontaktów szkolnych oraz prowadzonych regularnie 2 razy w roku (w październiku w Polsce, w maju w Niemczech), od 1997 do dzisiaj, wymian młodzieży z obydwu gmin. Ponadto gmina, jak też szkoły uczestniczą w wielu wspólnych projektach UE. W 2007 roku gmina Saterland za współpracę partnerską otrzymała wyróżnienie i Nagrodę Komisji Środowiska, Rolnictwa oraz Spraw Lokalnych Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy „Dyplom Europy” za osiągnięcia na wielu płaszczyznach w dziedzinie współpracy pomiędzy gminami^[2]. W 2011 przyznano Gminie Środa Śląska, a także inicjatorom: Peterowi Zieglerowi i Sławomirowi Siwerskiemu Dyplomu Uznania za osiągnięcia w dziedzinie współpracy pomiędzy Gminami Saterland i Środa Śląska z okazji XX-lecia powstania Polsko-Niemieckiej Współpracy Młodzieży w Poczdamie i Warszawie^[2].

Przypisy edytuj

↑ JörgJ. Peters JörgJ., Saterfriesisch, „Handbuch der Sprachminderheiten in Deutschland”, listopad 2020, (pp.139-171) [dostęp 2023-08-11] (niem.).
↑ ^a ^b Kalendarium kontaktów. [dostęp 2011-11-06]. (pol.).

Bibliografia edytuj

Landesbetrieb für Statistik und Kommunikationstechnologie Niedersachsen, Hanower, 2009
Das neue Guinnes Buch der Rekorde 1993 s.276
S. Siwerski "Polska?-Ależ tak!", Środa Śląska, 2002
Gemeinde Saterland -Informationsschrift zum Muensterlandtag, Friesoythe, 1987
Gemeindeportraet – Sonderbeilage Saterland 2002
Das Saterland. Ein Streifzug durch die Geschichte, Saterland, 1998

[1] JörgJ. Peters JörgJ., Saterfriesisch, „Handbuch der Sprachminderheiten in Deutschland”, listopad 2020, (pp.139-171) [dostęp 2023-08-11] (niem.).

[sroda-2] Kalendarium kontaktów. [dostęp 2011-11-06]. (pol.).

[1]

[2]