Seal Nunataks
Seal Nunataks – grupa 16 nunataków na Lodowcu Szelfowym Larsena na Ziemi Grahama na wschód od Nordenskjöld Coast na Półwyspie Antarktycznym.
 Argentyńska letnia stacja polarna Matienzo na Larsen Nunatak, 2009 | |
| Terytorium | |
|---|---|
| Wydarzenia historyczne | |
| Rodzaj obiektu |
grupa nunataków |
Położenie na mapie Półwyspu Antarktycznego  | |
Położenie na mapie Antarktyki  | |
 65°01′48″S 60°03′00″W/-65,030000 -60,050000
| |
Geografia edytuj
Seal Nunataks leżą na wschód od Cape Fairweather na Nordenskjöld Coast[a] w północnej części Półwyspu Antarktycznego[1]. Stanowią łańcuch 16 nunataków rozciągający się z zachodu na północny zachód[2] na Lodowcu Szelfowym Larsena na Ziemi Grahama[3].
Nunataki znajdują się w części lodowca Larsen B[3][b], ze wschodu na zachód są to[1]: Christensen Nunatak, Oceana Nunatak, Wyspa Robertsona, Pollux Nunatak, Castor Nunatak, Larsen Nunatak, Murdoch Nunatak, Nunatak Arctowskiego, Hertha Nunatak, Gray Nunatak, Donald Nunatak, Åkerlundh Nunatak, Bruce Nunatak, Dallman Nunatak, Evensen Nunatak i Bull Nunatak[3][c][d]. Lód w tej części jest najcieńszy na całym Lodowcu Szelfowym Larsena i ma 160 m grubości[4]. Najwyższym nunatakiem jest Murdoch Nunatak wznoszący się na wysokość 368 m n.p.m.[5]
Seal Nunataks to stożki żużlowe, pozostałości dawnego wulkanu tarczowego[3]. Większość większych nunataków uważana jest za osobne szczeliny wulkaniczne[6]. W przypadku kilku z nich zaobserwowano aktywność fumaroliczną, m.in. Christensen Nunatak (1893), Murdoch Nunatak i Dallman Nunatak (1982)[3]. Świeży materiał piroklastyczny i strumienie lawy zostały zaobserwowane na Dallman Nunatak w 1983 roku[6].
Na Larsen Nunatak znajduje się argentyńska letnia stacja polarna – Matienzo[7].
Historia edytuj
Nunataki zostały odkryte przez norweską ekspedycję wielorybniczą pod dowództwem Carla Antona Larsena (1860–1924) w grudniu 1893 roku[2]. Wyprawa nazwała je Seal Islands i nadała nazwy także poszczególnym nunatakom[2]. Larsen pobieżnie zmapował teren[1] i wziął Seal Islands za dwa czynne wulkany[8].
W październiku 1902 roku nunataki zostały zbadane przez Szwedzką Wyprawę Antarktyczną, która stwierdziła, że są to nunataki, a nie wyspy[1]. W 1947 roku teren zbadała Falkland Islands Dependencies Survey (FIDS)[2].
Uwagi edytuj
- ↑ Nazwa podana za Komisją Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej, zob. KSNG 2006 ↓, s. 25.
- ↑ Larsen B uległ dezintegracji w 2002 roku (Larsen A w 1995 roku), co spowodowało zmiany w pokrywie lodowej Półwyspu Antarktycznego. Pozostałością lodowca Larsen B na północy jest fragment nieoficjalnie nazywany Seal Nunataks ice shelf (SNIS), który w 2013 roku zajmował ok. 750 km², zob. Shuman, Scambos i Berthier 2016 ↓, s. 94.
- ↑ SCAR Composite Gazetteer of Antarctica nie zalicza do Seals Nunataks Wyspy Robertsona, podając, że Oceana Nunatak znajduje się na Wyspie Robertsona, a zalicza do łańcucha Pedersen Nunatak, zob. SCAR Composite Gazetteer of Antarctica ↓.
- ↑ Shuman et. al (2016) do Seal Nunataks zalicza również Lindenberg Island, Pederson Nunatak i bezimienny nunatak na wschód od Cape Fairweather; do Seals Nunataks nie zalicza Wyspy Robertsona, zob. Shuman, Scambos i Berthier 2016 ↓, s. 94.
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d SCAR Composite Gazetteer of Antarctica ↓.
- ↑ a b c d USGS Geographic Names Information System ↓.
- ↑ a b c d e Hund 2014 ↓, s. 731.
- ↑ Riffenburgh 2007 ↓, s. 586.
- ↑ Gonzalez-Ferran 1983 ↓, s. 335.
- ↑ a b Global Volcanism Program ↓.
- ↑ Base Matienzo Nunatak Larsen, Grupo de nunataks Foca, Barrera de hielos Larsen. [w:] www.marambio.aq [on-line]. [dostęp 2020-08-23]. (hiszp.).
- ↑ Mills 2003 ↓, s. 373.
Bibliografia edytuj
- O. Gonzalez-Ferran: The Seal Nunataks: An Active Volcanic Group on the Larsen Ice Shelf, West Antarctica. W: R. L. Oliver, P. R. James, J. B. Jago: Antarctic Earth Science. Cambridge University Press, 1983. ISBN 978-0-521-25836-4. [dostęp 2020-08-23]. (ang.).
- Andrew J. Hund: Antarctica and the Arctic Circle: A Geographic Encyclopedia of the Earth's Polar Regions. ABC-CLIO, 2014. ISBN 978-1-61069-393-6. [dostęp 2020-08-15]. (ang.).
- Antarktyka. „Nazewnictwo geograficzne Świata”. 8, 2006. Główny Urząd Geodezji i Kartografii. Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej (KSNG). [dostęp 2020-08-23].
- William James Mills: Exploring Polar Frontiers. ABC-CLIO, 2003. ISBN 978-1-57607-422-0. [dostęp 2020-08-15]. (ang.).
- Beau Riffenburgh: Encyclopedia of the Antarctic,. Taylor & Francis, 2007. ISBN 978-0-415-97024-2. [dostęp 2020-08-23]. (ang.).
- SCAR Composite Gazetteer of Antarctica: Seal Nunataks. [dostęp 2020-08-23]. (ang.).
- Smithsonian Institution National Museum of Natural History Global Volcanism Program: Seal Nunataks Group. [w:] volcano.si.edu [on-line]. [dostęp 2020-08-23]. (ang.).
- Christopher Shuman, Ted Scambos, Etienne Berthier. Ice loss processes in the Seal Nunataks ice shelf region from satellite altimetry and imagery. „Annals of Glaciology”. 57 (73), s. 94–104, 2016. DOI: 10.1017/aog.2016.29. (ang.).
- USGS Geographic Names Information System – Seal Nunataks
Linki zewnętrzne edytuj
- Christopher A. Shuman: Ice loss processes in the Seal Nunataks ice shelf region, Antarctic Peninsula. [w:] earth.gsfc.nasa.gov [on-line]. [dostęp 2020-08-23]. (ang.).