Sen (obraz Francisca Goi)
Sen (hiszp. El sueño) – obraz olejny hiszpańskiego malarza Francisca Goi znajdujący się w zbiorach National Gallery of Ireland w Dublinie[1].
.jpg)
| |
| Autor | |
|---|---|
| Data powstania |
1790–1792, 1795–1805 lub 1801–1808 |
| Medium |
olej na płótnie |
| Wymiary |
46,5 × 76 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Lokalizacja | |
Okoliczności powstania edytuj
Możliwe, że ten obraz jest jednym z trzech dzieł namalowanych przez Goyę dla przyjaciela, kupca Sebastiána Martíneza. W 1792 roku Goya spędził w jego domu w Kadyksie niemal pół roku, kiedy podróżując do Andaluzji poważnie zachorował. Namalował wówczas jego portret i inne obrazy. Podłużny kształt, rozmiary oraz obniżony punkt widzenia wskazują na to, że był to rodzaj obrazu przeznaczonego do powieszenia na znacznej wysokości: nad drzwiami wejścia do pokoju, w nadprożu lub nad półką kominka. Według informacji zawartych w Viaje de España a Francia e Italia Nicolása de la Cruz Bahamonde hrabiego de Maule, w kolekcji Martíneza znajdowały się trzy obrazy o tym specyficznym formacie. Prawdopodobnie były to: Śpiąca kobieta i Rozmawiające kobiety, a trzecim obrazem, którego tytułu nie wymienia, mógł być Sen[2][3]. Ten ostatni różni się od pozostałych fakturą – farba jest miejscowo nakładana impastami oraz kolorystyką – dominują chłodniejsze tony i szarości. Także wymiary są znacznie mniejsze, wiadomo jednak, że płótno zostało przycięte. Przy założeniu, że zleceniodawcą był Martínez, obraz powstałby prawdopodobnie ok. 1790–1792 roku[4].
Jeannine Baticle sugeruje, że zleceniodawcą mógł być Manuel Godoy, który kolekcjonował obrazy o tematyce erotycznej i przechowywał je w znanym z tego gabinecie. Tożsamość modelki nie jest znana, jej twarz spowija mrok i jest zwrócona w stronę ciemnego wnętrza. Możliwe, że Goya nie namalował szczegółów, aby uniknąć oskarżeń o nieprzyzwoitość. Jeżeli zleceniodawcą był Godoy, sportretowaną mogła być jego kochanka i przyszła żona Pepita Tudó, która jest też domniemaną modelką obrazów Maja naga i Maja ubrana, pochodzących z gabinetu Godoya. W tym wypadku możliwy czas powstania to lata 1795–1805 lub 1801–1808 okres kiedy powstały Maja naga i Maja ubrana oraz inne obrazy zamówione przez Godoya u Goi[4].
Opis obrazu edytuj
Tematem obrazu jest piękna, spokojnie śpiąca kobieta, taki rodzaj intymnej sceny odpoczynku jest rzadko spotykany w twórczości Goi, który preferował bardziej dynamiczne kompozycje. Rzadko malował dzieła o tematyce erotycznej[5][6]. Kontury twarzy spowitej cieniem niemal zlewają się z tłem, podobnie jak włosy zebrane złotymi wstążkami. Białe światło pada na dekolt, podkreślając obfity biust i nagie ramię[5].
Proweniencja edytuj
Obraz po raz pierwszy pojawia się w źródłach ok. 1900 roku, znajdował się wtedy w kolekcji markiza de Casa Jiménez w Madrycie. W 1924 odziedziczyła go wdowa po markizie. Należał do kolekcji Matilde Korcherthaler w Berlinie, a następnie do jej spadkobierców. Później znajdował się w kolekcji Heinemanna w Nowym Jorku oraz u marszandów Thomas Agnew & Sons w Londynie, gdzie w 1969 zakupiła ją National Gallery of Ireland ze wsparciem Shaw Fundation[5][4].
Przypisy edytuj
- ↑ Werner Hofmann: Goya. Das Zeitalter der Revolutionen (1789–1830). München: Prestel, 1980, s. 323. ISBN 3-7913-0520-4.
- ↑ Enrique Lafuente Ferrari: Goya en las colecciones madrileñas. Madrid: Museo del Prado, 1983, s. 152–153. ISBN 84-300-9033-9.
- ↑ Francisco Calvo Serraller (ed.): Goya: La imagen de la mujer. Madryt: Museo Nacional del Prado, 2001, s. 148–150. ISBN 84-95452-08-1.
- ↑ a b c El sueño. Fundación Goya en Aragón. [dostęp 2020-03-18]. (hiszp.).
- ↑ a b c Juan J. Luna, Margarita Moreno de las Heras: Goya. 250 aniversario. Madrid: Museo del Prado, 1996, s. 355. ISBN 84-8731-748-0.
- ↑ Ferrán Aribau, Francesc Ruidera, Lluís Altafuya, Roberto Castillo, Xavier Costaneda: Goya: su tiempo, su vida, su obra. Madrid: LIBSA, 2006, s. 282. ISBN 84-662-1405-4.