Sewel

Sewel
	Aplodontia
	J. Richardson, 1829
	; Przedstawiciel rodzaju – sewel górski (Aplodontia rufa)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Nadgromada	żuchwowce
Gromada	ssaki
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	wiewiórkokształtne
Rodzina	sewelowate
Rodzaj	sewel
	Typ nomenklatoryczny
	Aplodontia leporina J. Richardson, 1829 (= Anisonyx rufa Rafinesque, 1817)
Synonimy
	Apludontia: J.B. Fischer, 1830; Haplodon: Wagler, 1830; Apluodontia: J. Richardson, 1837; Haploodon: Brandt, 1855; Hapludon: Brandt, 1855; Haploudon: Coues, 1877; Haplodus: Coues, 1877; Haploodus: Coues, 1877; Haploudus: Coues, 1877; Haploudontia: Coues, 1889;
Gatunki
	2 gatunki (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	2 gatunki (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Sewel^[9] (Aplodontia) – rodzaj ssaków z rodziny sewelowatów (Aplodontiidae).

Zasięg występowania edytuj

Rodzaj obejmuje jeden żyjący współcześnie gatunek występujący w zachodniej Ameryce Północnej^[10]^[11].

Morfologia edytuj

Długość ciała (bez ogona) 230–430 mm, długość ogona 20–55 mm; masa ciała 0,6–1,4 kg^[12]^[13].

Systematyka edytuj

Rodzaj zdefiniował w 1829 roku szkocki chirurg i przyrodnik John Richardson na łamach The Zoological journal^[1]. Na gatunek typowy Richardson wyznaczył (oznaczenie monotypowe) sewela górskiego (A. rufa).

Etymologia edytuj

Aplodontia (Apludontia, Haplodon, Apluodontia, Haploodon, Hapludon, Haploudon, Haplodus, Haploodus, Haploudus, Haploudontia): gr. ἁπλοος haploos ‘pojedynczy, prosty’; οδους odous, οδοντος odontos ‘ząb’^[14].

Podział systematyczny edytuj

Do rodzaju należy jeden występujący współcześnie gatunek^[15]^[13]^[10]^[9]:

Aplodontia rufa (Rafinesque, 1817) – sewel górski

Opisano również gatunek wymarły z miocenu Ameryki Północnej^[16]:

Aplodontia micra Hopkins, 2019

Uwagi edytuj

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Nieuzasadniona poprawka Aplodontia J. Richardson, 1829.
↑ Wariant pisowni Aplodontia J. Richardson, 1829.
↑ ^a ^b ^c Niepoprawna późniejsza pisownia Aplodontia J. Richardson, 1829.

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b J. Richardson. On Aplodontia, a new genus of the order Rodentia, constituted for the reception of the Sewellel, a burrowing animal which inhabits the North Western Coast of America. „The Zoological journal”. 4, s. 334, 1829. (ang.).
↑ J.B. Fischer: Synopsis Mammalium. Stuttgardtiae: J. G. Cottae, 1830, s. 598. (łac.).
↑ J.G. Wagler: Natürliches System der Amphibien, mit vorangehender Classification der Säugethiere und Vögel. Ein Beitrag zur vergleichenden Zoologie. München, Stuttgart und Tübingen: In der J.G. Cotta’scchen Buchhandlung, 1830, s. 22. (niem.).
↑ J. Richardson. Report on North American Zoology. „Report of the British Association for the Advancement of Science”. 5, s. 150, 159, 1837. (ang.).
↑ ^a ^b J.F. von Brandt. Beiträge zur nähern Kenntniss der Säugethiere Russland’s. 5. Abhandlung: Unlersuchungen uber die craniologischen Entwickelungsstufen und die davon herzuleiteten Yerwandtschaften und Classificationen der Nager der Jetztzeit, mit besonderer Beziehung auf die Gattung Castor. 2. Theil: Craniologische Charakteristik der einzeluen Nagergruppen. „Mémoires de l’Académie impériale des sciences de St.-Pétersbourg”. 6^e série. Seconde partie. Sciences naturelles. 7 (2), s. 150, 1855. (niem.).
↑ Coues 1877 ↓, s. 556.
↑ ^a ^b ^c Coues 1877 ↓, s. 557.
↑ E. Coues: Haplodontia. W: W.D. Whitney (red.): The Century dictionary: an encyclopedic lexicon of the English language. Cz. 10. New York: Century Co., 1889–1891, s. 2712. (ang.).
↑ ^a ^b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 192. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 582. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Aplodontia. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-12-12].
↑ S. Hopkins: Family Aplodontiidae (Mountain Beaver). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 647. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
↑ ^a ^b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 374. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 113, 1904. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-19]. (ang.).
↑ S.S.B. Hopkins. Phylogeny, systematics, and evolution of hypsodonty in the Aplodontiinae (Mammalia, Rodentia, Aplodontiidae), with the description of several new species. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 39 (4), s. e1668401, 2019. DOI: 10.1080/02724634.2019.1668401. (ang.).

Bibliografia edytuj

E. Coues: Haplodontidae. W: E. Coues & J.A. Allen: Monographs of the North American Rodentia. Washington: United States Geological Survey of the Territories, 1877, s. 543–600. (ang.).

[np-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Nieuzasadniona poprawka Aplodontia J. Richardson, 1829.

[wp-4] Wariant pisowni Aplodontia J. Richardson, 1829.

[npp-6] Niepoprawna późniejsza pisownia Aplodontia J. Richardson, 1829.

[rich29-1] J. Richardson. On Aplodontia, a new genus of the order Rodentia, constituted for the reception of the Sewellel, a burrowing animal which inhabits the North Western Coast of America. „The Zoological journal”. 4, s. 334, 1829. (ang.).

[fis-3] J.B. Fischer: Synopsis Mammalium. Stuttgardtiae: J. G. Cottae, 1830, s. 598. (łac.).

[wag-5] J.G. Wagler: Natürliches System der Amphibien, mit vorangehender Classification der Säugethiere und Vögel. Ein Beitrag zur vergleichenden Zoologie. München, Stuttgart und Tübingen: In der J.G. Cotta’scchen Buchhandlung, 1830, s. 22. (niem.).

[rich37-7] J. Richardson. Report on North American Zoology. „Report of the British Association for the Advancement of Science”. 5, s. 150, 159, 1837. (ang.).

[bra-8] J.F. von Brandt. Beiträge zur nähern Kenntniss der Säugethiere Russland’s. 5. Abhandlung: Unlersuchungen uber die craniologischen Entwickelungsstufen und die davon herzuleiteten Yerwandtschaften und Classificationen der Nager der Jetztzeit, mit besonderer Beziehung auf die Gattung Castor. 2. Theil: Craniologische Charakteristik der einzeluen Nagergruppen. „Mémoires de l’Académie impériale des sciences de St.-Pétersbourg”. 6^e série. Seconde partie. Sciences naturelles. 7 (2), s. 150, 1855. (niem.).

[CITEREFCoues1877[https://www.biodiversitylibrary.org/page/16001346_556]-9] Coues 1877 ↓, s. 556.

[CITEREFCoues1877[https://www.biodiversitylibrary.org/page/16001347_557]-10] Coues 1877 ↓, s. 557.

[cou-11] E. Coues: Haplodontia. W: W.D. Whitney (red.): The Century dictionary: an encyclopedic lexicon of the English language. Cz. 10. New York: Century Co., 1889–1891, s. 2712. (ang.).

[miiz-12] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 192. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[icmw-13] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 582. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[msw-14] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Aplodontia. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-12-12].

[hmw-15] S. Hopkins: Family Aplodontiidae (Mountain Beaver). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 647. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).

[amw-16] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 374. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[pal-17] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 113, 1904. (ang.).

[mdd-18] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-19]. (ang.).

[hop-19] S.S.B. Hopkins. Phylogeny, systematics, and evolution of hypsodonty in the Aplodontiinae (Mammalia, Rodentia, Aplodontiidae), with the description of several new species. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 39 (4), s. e1668401, 2019. DOI: 10.1080/02724634.2019.1668401. (ang.).

[9]

[1]

[a]

[2]

[b]

[3]

[c]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]