Skalnik bryzeida (Chazara briseis) – owad z rzędu motyli z rodziny rusałkowatych (Nymphalidae). W Polsce gatunek objęty jest częściową ochroną gatunkową[1][2]. Umieszczony w Polskiej czerwonej księdze zwierząt. Bezkręgowce – ze statusem CR (ang. Critically Endangered – skrajnie zagrożony)[3].

Skalnik bryzeida
Chazara briseis
(Linnaeus, 1764)
Ilustracja
Góra – samica, dół – samiec
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Podgromada

uskrzydlone

Rząd

motyle

Rodzina

rusałkowate

Rodzaj

Chazara

Gatunek

skalnik bryzeida

 
Spód skrzydeł – samica

Skrzydła o rozpiętości 45–60 mm. Wierzch przedniego skrzydła z białożółtawymi plamami, na których znajdują się dwa duże oczka. W komórce środkowej spodu przedniego skrzydła znajduje się czarna plama na białożółtawym tle[4]. Słabo zaznaczony dymorfizm płciowy; u samców biała przepaska na wierzchu przedniego skrzydła jest węższa[5].

Biologia i ekologia

edytuj

Stadium zimującym są gąsienice. Żerują na trawach z rodzaju sesleria (Sesleria), kostrzewa (Festuca), ostnica (Stipa), wiechlina (Poa), kłosownica (Brachypodium), życica (Lolium). Owady dorosłe pojawiają się w jednym pokoleniu od końca czerwca do połowy września[4]. Jest gatunkiem kserotermofilnym. Jego siedliskiem są murawy kserotermiczne na wapiennych wzgórzach, skałki wapienne, kamieniołomy wapienia[3].

Rozmieszczenie geograficzne

edytuj

Gatunek występuje w południowej i częściowo środkowej Europie, Afryce północnej i Azji zachodnie po góry Ałtaj i Pamir. W Polsce przebiega północna granica zasięgu tego gatunku[3]. Spotykany na wyżynach w południowej części kraju; ostatnie obserwacje z okolic Kielc pochodzą z 2004 roku[5].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2014 r., poz. 1348). [dostęp 2014-10-08].
  2. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2016 r., poz. 2183). [dostęp 2017-01-16]..
  3. a b c Zbigniew Głowaciński, Janusz Nowacki: Polska czerwona Księga zwierząt. Bezkręgowce. Instytut Ochrony Przyrody PAN w Krakowie Akademia Rolnicza im. A. Cieszkowskiego w Poznaniu. [dostęp 2017-03-10]. (pol.).
  4. a b Krzysztof Janko: Motyle Europy. [dostęp 2017-03-10]. (pol.).
  5. a b Marcin Sielezniew, Izabela Dziekańska: Motyle dzienne. Warszawa: Multico, 2010, s. 327. ISBN 978-83-7073-789-4.