Smiła
Smiła (ukr. Сміла) – miasto na Ukrainie w obwodzie czerkaskim, siedziba byłego rejonu; nad Taśminą (dopływ Dniepru); liczy 67,5 tys. mieszkańców; zakłady naprawcze taboru kolejowego, przemysł maszynowy, metalowy, spożywczy, odzieżowy oraz meblarski[2].
| |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||
| Powierzchnia |
39,80 km² | ||||
| Wysokość |
73 m n.p.m. | ||||
| Populacja (2019) • liczba ludności |
| ||||
| Nr kierunkowy |
+380 4733 | ||||
| Kod pocztowy |
20700 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
CA | ||||
Położenie na mapie obwodu czerkaskiego  | |||||
Położenie na mapie Ukrainy  | |||||
 49°13′N 31°52′E/49,216667 31,866667
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Historia edytuj
W 1536 roku tereny te król Zygmunt I Stary nadał Juśkowi Tymkiewiczowi, który założył tu osadę nazwaną Juśkowem. W Rzeczypospolitej miejscowość należała administracyjnie do powiatu kijowskiego w województwie kijowskim. W 1633 roku okolice te Krystyna Pachucina Korzeniowska sprzedała hetmanowi wielkiemu koronnemu Stanisławowi Koniecpolskiemu.
W 1768 Smiłę objęła koliszczyzna. Franciszek Ksawery Lubomirski w 1787 sprzedał miasto wraz z całą Smilańszczyzną za 2 mln rubli Grzegorzowi Potiomkinowi, dzięki czemu uzyskał on polski indygenat. W 1793 po II rozbiorze Polski miasto zostało włączone do Imperium Rosyjskiego. Pod zaborami siedziba gminy Smiła w powiecie czerkaskim w guberni kijowskiej. W XIX wieku istniała tu parafia katolicka dekanatu zwinogródzkiego.
Podczas II wojny światowej Smiła była okupowana przez Wehrmacht od 4 sierpnia 1941 do 29 stycznia 1944.
Podczas okupacji hitlerowskiej, pod koniec 1941 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 700 osób. Pod koniec lutego 1942 roku Niemcy zlikwidowali getto, a Żydów zamordowali. Sprawcami zbrodni była niemiecka żandarmeria oraz ukraińska policja[3].
W 1989 liczyła 79 449 mieszkańców[4][5].
W 2013 liczyła 68 636 mieszkańców[6].
Zabytki edytuj
- po zamku położonym na wysokiej górze, pozostały resztki wałów i fos, między fałami cmentarz katolicki[7].
- Kościół Wniebowzięcia NMP z 1818 r.
- Cerkiew Opieki Matki Bożej z początku XX wieku
- Dworzec kolejowy Smiła z 1870 r.
- Dawny budynek banku z 1909 r., współcześnie muzeum
- Dawne gimnazjum męskie z 1909 r.
- Dawne gimnazjum żeńskie z 1910 r.
- Wieża ciśnień z 1907 r.
- Wieża strażacka z lat 30. XX wieku
- Dworzec kolejowy im. Tarasa Szewczenki z 1951 r.
- Dom kultury z 1962 r.
-
Kościół Wniebowzięcia NMP -
Dawny budynek banku -
Dawne gimnazjum żeńskie -
Wieża strażacka
Urodzeni w Smile edytuj
- Jan Raczyński – polski chirurg, profesor nauk medycznych
- Tadeusz Strumiłło – polski pedagog, doktor filozofii, instruktor harcerski
- Jerzy Tyczyński – polski aktor
- Hawryło Miszczenko – radziecki polityk
Miasta partnerskie edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2019 року. Державна служба статистики України. Київ, 2019. стор.75
- ↑ Smiła, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-08-11].
- ↑ Geoffrey P. Megargee (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part B, s. 1603.
- ↑ Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу
- ↑ Смела // Большой энциклопедический словарь (в 2-х тт.). / редколл., гл. ред. А. М. Прохоров. том 2. М., "Советская энциклопедия", 1991. стр.367
- ↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2013 року. Державна служба статистики України, 2013. [dostęp 2023-09-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-21)]. (ukr.).
- ↑ Antoni Urbański: Podzwonne na zgliszczach Litwy i Rusi, (II cz. książki Memento kresowe). Gdańsk: Oficyna Wydawnicza "Graf": 1991, s. 102.
Linki zewnętrzne edytuj
- Smiła, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 880.