Sobór w Hierei – sobór zwołany w lutym 754 roku w miejscowości Hierea, niedaleko Chalcedonu, przez cesarza bizantyjskiego Konstantyna V. Główną ideą było usankcjonowanie ikonoklazmu jako obowiązującej doktryny Kościoła. W intencji uczestników miał mieć rangę soboru powszechnego, jednak jego nauczanie zostało odrzucone zarówno przez prawosławie, jak i Kościół rzymskokatolicki[1][2].

Sobór w Hierei
Państwo

Cesarstwo Bizantyńskie

Miejscowość

Hierea

Data

10 lutego – 8 sierpnia 754

Uczestnicy

332 biskupów

Sobór konstantynopolitański III Sobór nicejski II
Karta z Psałterza Chłudowa z miniaturą przedstawiającą niszczenie świętych wizerunków przez ikonoklastów

Obrady soboru trwały sześć miesięcy, od 10 lutego do 8 sierpnia 754 roku[3], przewodniczył im metropolita Efezu Teodor. W spotkaniu uczestniczyło 332 biskupów. Ponieważ sobór odbywał się w czasie trwania wakatu na tronie patriarszym w Konstantynopolu po śmierci Anastazego, a w gronie zebranych zabrakło reprezentantów Kościoła Zachodniego i oficjalnego przedstawiciela któregokolwiek z pozostałych patriarchów wschodnich, sobór ten nie został nigdy uznany za powszechny[2] i zyskał sobie miano akephalos „bez głowy”[3]. Obradujący pod dyktando cesarza-ikonoklasty zebrani biskupi potępili kult obrazów jako przejaw bałwochwalstwa[2]. Powołując się na autorytet pierwszych sześciu soborów powszechnych ogłoszono, iż sporządzanie wizerunków jest herezją: osoba portretująca Chrystusa albo przedstawia tylko jego człowieczeństwo oddzielone od boskości, przez co popada w nestorianizm, albo chce ukazując jego człowieczeństwo wyrazić w ten sposób i boskość, co sprawia iż jest monofizytą[1]. Duchowieństwo opowiadające się za kultem ikon zgodnie z uchwałą soboru miało zostać zdjęte z urzędu i ekskomunikowane[2]. Na zakończenie soboru, które miało miejsce na Blachernach w Konstantynopolu, pośmiertnie obłożono anatemą obrońców kultu obrazów: patriarchę Germana I oraz Jana Damasceńskiego[3].

Na zwołanym w kwietniu 769 roku przez papieża Stefana III na Lateranie synodzie postanowienia z Hierei zostały potępione[4]. Akta soboru w Hierei zachowały się w formie cytatów w dokumentach drugiego soboru nicejskiego (787), na którym kult obrazów został uznany za prawowierny[1][3].

Przypisy

edytuj
  1. a b c John Meyendorff: Teologia bizantyjska. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2007, s. 29.
  2. a b c d Steven Runciman: Teokracja bizantyjska. Katowice: Wydawnictwo „Książnica”, 2008, s. 93.
  3. a b c d ks. Marek Starowieyski: Sobory niepodzielonego Kościoła. Kraków: Wydawnictwo M, 2016, s. 163, seria: Biblioteka Ojców Kościoła.
  4. J. N. D. Kelly and M. J. Walsh: A Dictionary of Popes. Oxford: Oxford University Press, 2010, s. 93.