Sonata fletowa (Prokofjew)
Sonata D-dur na flet i fortepian op. 94 – sonata na flet poprzeczny i fortepian; utwór kameralny napisany przez Siergieja Prokofjewa w latach 1942–1943.
Prawykonanie utworu odbyło się 7 grudnia 1943 w Moskwie[1][2]. Partię fletu wykonał Mikołaj Charkowski, któremu akompaniował Swiatosław Richter[1]. W 1946 nakładem wydawnictwa Muzgiz ukazały się nuty kompozycji w transkrypcji na skrzypce i fortepian (wersji pierwotnej nie wydano drukiem[1])[1][2].
Historia edytuj
Prokofjew zaczął pisać Sonatę we wrześniu 1942, podczas pobytu w Ałmaty. Dzieło zostało ostatecznie ukończone jesienią następnego roku, kiedy to autor przebywał od lata w Mołotowie[3].
Budowa edytuj
Kompozycja składa się z czterech części:
- Moderato – forma sonatowa o śpiewnym temacie głównym[3] oraz prostą fakturą ekspozycji[4]
- Presto – scherzo w formie ronda z tematem pobocznym stylizowanym na walc[5][6] oraz środkowym kuplettem w metrum dwudzielnym[4] o charakterze ludowym[5]
- Andante[4] – o repryzie przypominającej Sonatę skrzypcową Claude'a Debussy'ego[5]
- Allegro con brio – rondo o marszowym refrenie nawiązującym do Piotrusia i wilka[6][7] oraz temacie obocznym przypominającym temat oboczny z I części Symfonii klasycznej[7]
Charakter Sonaty jest pogodny. Nawiązuje ona do estetyki Symfonii klasycznej i I koncertu skrzypcowego Prokofjewa. Czas trwania utworu wynosi ok. 23 minuty[6].
Sonata skrzypcowa edytuj
Dawid Ojstrach, po wysłuchaniu kompozycji, postanowił namówić Prokofjewa do napisania transkrypcji, gdyż jego zdaniem mogła ona „dobrze zabrzmieć na skrzypcach – by tak powiedzieć – w kształcie bardziej pełnokrwistym” (zdaniem Richtera „wersja fletowa jest nieporównanie lepsza”[1]). Skrzypek przygotował na prośbę kompozytora różne warianty przeredagowanych fragmentów, z których Prokofjew dokonał ostatecznego wyboru[5][8]. Prawykonanie transkrypcji (oznaczonej w numeracji opusowej jako op. 94bis[2][5]) miało miejsce 17 czerwca 1944 w wykonaniu Ojstracha (skrzypce) i Lwa Oborina (fortepian)[1][2].
Nagrania op. 94bis dokonał m.in. Isaac Stern[6]. W latach 40. propagatorem utworu w Stanach Zjednoczonych był József Szigeti[9]. W 1979 Sonata znalazła się w programie II etapu międzynarodowego konkursu skrzypcowego w Montreal[10].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f Jaroszewicz 1983 ↓, s. 245.
- ↑ a b c d Kusiak 2003 ↓, s. 340.
- ↑ a b Jaroszewicz 1983 ↓, s. 241.
- ↑ a b c Jaroszewicz 1983 ↓, s. 242.
- ↑ a b c d e Jaroszewicz 1983 ↓, s. 244.
- ↑ a b c d Kusiak 2003 ↓, s. 341.
- ↑ a b Jaroszewicz 1983 ↓, s. 243.
- ↑ Kusiak 2003 ↓, s. 340–341.
- ↑ Kusiak 1988 ↓, s. 588.
- ↑ Kusiak 1988 ↓, s. 512.
Bibliografia edytuj
- Czas wojny (1941–1945). W: Jerzy Jaroszewicz: Prokofiew. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1983, seria: Monografie Popularne. ISBN 83-224-0202-3.
- Jerzy Kusiak, Przewodnik po muzyce skrzypcowej, Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2003, ISBN 978-83-224-0932-9.
- Jerzy Kusiak, Skrzypce od A do Z, Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1988, ISBN 83-224-0346-1.