Czesław Sokołowski
Czesław Sokołowski (ur. 9 lipca 1877 w Warszawie, zm. 11 listopada 1951 w Michalinie) – polski duchowny rzymskokatolicki, teolog, rektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w latach 1924–1925, biskup pomocniczy siedlecki w latach 1919–1940, administrator apostolski diecezji siedleckiej w latach 1940–1946.
| Biskup tytularny Pentacomii | |
| |
| Kraj działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
9 lipca 1877 |
| Data i miejsce śmierci |
11 listopada 1951 |
| Miejsce pochówku | |
| Administrator apostolski diecezji siedleckiej | |
| Okres sprawowania |
1940–1946 |
| Biskup pomocniczy siedlecki | |
| Okres sprawowania |
1919–1940 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Prezbiterat |
11 sierpnia 1901 |
| Nominacja biskupia |
25 lipca 1919 |
| Sakra biskupia |
28 września 1919 |
| Data konsekracji |
28 września 1919 |
|---|---|
| Konsekrator | |
| Współkonsekratorzy |
Życiorys edytuj
W Warszawie ukończył szkołę średnią i wstąpił w 1895 do Archidiecezjalnego Seminarium Duchownego, gdzie studiował do 1899. Następnie studiował w Akademii Duchownej w Petersburgu[1].
W 1915 za dorobek naukowy uzyskał doktorat od Kongregacji Spraw Szkolnych w Rzymie. Pracował w Warszawie jako wykładowca w Archidiecezjalnym Seminarium Duchownym oraz na Wydziale Teologii Katolickiej Uniwersytetu Warszawskiego.
W 1919 otrzymał sakrę biskupią i rozpoczął pracę w diecezji siedleckiej jako biskup pomocniczy ze stolicą biskupią Pentacomia[2] .
Po rezygnacji o. Jacka Woronieckiego z funkcji rektora KUL-u objął to stanowisko na pół roku (od 19 października 1924 do 17 kwietnia 1925)[3].
Stał się przyczyną jednego z najważniejszych konfliktów pomiędzy rządem RP a Stolicą Apostolską. Papież Pius XI chciał go mianować na biskupa diecezjalnego sandomierskiego. Było to stanowisko wakujące po przeniesieniu w 1935 dotychczasowego ordynariusza, Włodzimierza Jasińskiego, do diecezji łódzkiej. Jednak władze polskie nie zgodziły się na papieską nominację i diecezją sandomierską administrował od 1936 Jan Kanty Lorek[4].
Po nagłej śmierci biskupa Przeździeckiego w latach 1940–1946 kierował diecezją siedlecką jako administrator apostolski.
W 1944 został skazany na karę śmierci przez Wojskowy Sąd Specjalny Obszaru Warszawskiego AK. Wyrok nie został zatwierdzony przez komendanta Obszaru, a sprawa została przekazana do Komisji Sądzącej Walki Podziemnej, która skazała biskupa na karę infamii[5]. Kwestia rzekomej współpracy biskupa z Niemcami budziła liczne kontrowersje, aczkolwiek obecnie ocena działalności duchownego jest współcześnie znacznie bardziej łagodna[6][7][8].
W 1946 zakończył pracę w diecezji siedleckiej i zamieszkał w Michalinie. Pochowany został na cmentarzu Bródnowskim w Warszawie (kwatera 7C-4-4)[9].
Publikacje edytuj
- 1916: Przysięga antymodernistyczna. Studium krytyczne
- 1917: Problem nawrócenia w najnowszej powieści Stefana Żeromskiego. Szkic krytyczny
- 1918: Alfred Loisy. Analiza psychologiczna
Przypisy edytuj
- ↑ Dmowski 2006 ↓, s. 326.
- ↑ Dmowski 2006 ↓, s. 327.
- ↑ Dmowski 2006 ↓, s. 329.
- ↑ Dmowski 2006 ↓, s. 330-332.
- ↑ Leszek Gondek: Polska karząca 1939–1945. Polski podziemny wymiar sprawiedliwości w okresie okupacji niemieckiej. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1988. ISBN 83-211-0973-X.
- ↑ Dmowski 2006 ↓, s. 332-336.
- ↑ Biskup Sokołowski zdrajcą? Winna opinia publiczna. tvn24.pl, 2010-11-25. [dostęp 2023-11-12].
- ↑ Łukasz Kuć: „W matni. Kościół na ziemiach polskich w latach II wojny światowej” - B. Noszczak (red.) - recenzja. historia.org.pl, 2011-03-05. [dostęp 2023-11-12].
- ↑ Kwatera 7C, rząd I, grób 4. Cmentarz Bródnowski, praca zbiorowa, Urząd Dzielnicy Warszawa-Targówek, Warszawa 2007 s. 92, na książce ISBN 978-83-920764-0-0; ISBN 978-83-920764-0-7
Bibliografia edytuj
- R. Dmowski: Bp Czesław Sokołowski – szkic do biografii. W: R. Dmowski, J. Gmitruk, G. Korneć, W. Włodarkiewicz (red.): Wojsko i kultura w dziejach Polski i Europy. Księga jubileuszowa profesora Piotra Matusaka w 65 rocznicę urodzin. Warszawa – Siedlce: 2006, s. 326–336. [dostęp 2023-11-12].
Linki zewnętrzne edytuj
- Nota biograficzna Czesława Sokołowskiego na stronie diecezji siedleckiej. [dostęp 2017-12-26].
- Nota biograficzna Czesława Sokołowskiego na stronie Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. [dostęp 2010-11-14].
- Czesław Sokołowski [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2010-11-14] (ang.).