Diecezja siedlecka

Diecezja siedlecka (łac. dioecesis siedlecensis) (wcześniej diecezja janowska (1818–1867/1889)) – jedna z 3 diecezji obrządku łacińskiego w metropolii lubelskiej w Polsce.

Diecezja siedlecka

łac. dioecesis siedlecensis

Katedra Niepokalanego Poczęcia NMP w Siedlcach
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Siedziba	Siedlce ul. Piłsudskiego 62, 08–110 Siedlce
Data powołania	24 września 1918
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
metropolia	lubelska
katedra	Niepokalanego Poczęcia NMP w Siedlcach
Biskup diecezjalny	Kazimierz Gurda
Biskup pomocniczy	Grzegorz Suchodolski
Dane statystyczne (2020)
Liczba wiernych	687 tys.
Liczba kapłanów • w tym diecezjalnych • w tym zakonnych	750 675 75
Liczba osób zakonnych	362 w tym zakonnic: 287
Liczba dekanatów	25
Liczba parafii	249
Powierzchnia	11 440 km²
52°10′16″N 22°16′39″E
Strona internetowa

Historia

30 czerwca 1818 roku na mocy bulli papieża Piusza VII Ex imposita Nobis została erygowana diecezja janowska, z wydzielonego terytorium diecezji lubelskiej, w granicach województwa podlaskiego. Siedzibą biskupa był Janów Podlaski. W 1819 roku pierwszym biskupem diecezji został bp Feliks Łukasz Lewiński, który w 1821 roku zamieszkał w zakupionym majątku Zakrze, koło Łosic. Podzielił diecezją na 11 dekanatów: bialski, garwoliński, janowski, łaskarzewski, łukowski, międzyrzecki, parczewski, siedlecki, stężycki i węgrowski. Utworzył oficjalaty w Międzyrzeczu i Węgrowie. Było wówczas dwa seminaria duchowne w Janowie i Węgrowie.

W 1826 roku biskupem janowskim został Jan Marceli Gutkowski, który prowadził walkę z rządem rosyjskim w obronie wiary i praw kościoła. Konflikt ten spowodował, że kwietniu 1840 roku został aresztowany i wywieziony Ozieran w guberni mohylewskiej. W 1942 roku zrzekł się biskupstwa. W latach 1840–1856 diecezja nie posiadała biskupa.

W 1856 roku biskupem janowskim został o. Piotr Paweł Szymański. W 1864 rząd carski przeprowadził kasatę 16 klasztorów męskich i 6 domów sióstr Felicjanek. Wobec biskupa stosowano represje polityczne, a 22 maja 1867 roku ukazem cara Aleksandra II diecezja podlaska została skasowana, a jej terytorium włączono do diecezji lubelskiej. Od 1880 roku biskupi lubelscy byli także administratorami diecezji janowskiej, a w 1889 roku papież Leon XIII złączył kanonicznie terytorium diecezji janowskiej z lubelską.

24 września 1918 roku papież Benedykt XV przywrócił diecezję podlaską. W 1919 roku w Janowie otwarto Seminarium Duchowne. W 1923 roku w diecezji było 181 parafii i 18 dekanatów. 25 stycznia 1924 roku na mocy bulli papieża Piusa XI przeniósł stolicę biskupią do Siedlec. W 1925 roku zmieniono nazwę diecezji na Siedlecka czyli Podlaska.

25 marca 1992 roku na mocy bulli papieża Jana Pawła II, Totus Tuus Poloniae Populus, zmieniono nazwę diecezji na Siedlecka i włączono ją w skład nowej metropolii lubelskiej oraz wyłączono 48 parafii dla diecezji drohiczyńskiej. 10 czerwca 1999 roku Siedlce odwiedził papież Jan Paweł II.

Biskupi

Kazimierz Gurda – biskup diecezjalny

Biskup diecezjalny

• bp Kazimierz Gurda – od 2014

Biskup pomocniczy

• bp Grzegorz Suchodolski – (wikariusz generalny) od 2020

Instytucje

• Kuria Diecezjalna Siedlecka (siedziba w dawnym budynku TKZ)
• Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Siedleckiej im. Jana Pawła II w Nowym Opolu
• Caritas Diecezji Siedleckiej
• Katolickie Radio Podlasie
• Muzeum Diecezjalne w Siedlcach
• Instytut Teologiczny w Siedlcach

Kapituły

• kapituła katedralna przy katedrze Niepokalanego Poczęcia NMP w Siedlcach;
• kapituła kolegiacka janowska przy bazylice kolegiackiej Świętej Trójcy w Janowie Podlaskim;
• kapituła kolegiacka łukowska przy kolegiacie Przemienienia Pańskiego w Łukowie;
• kapituła kolegiacka parczewska przy bazylice parczewskiej;
• kapituła kolegiacka garwolińska przy kolegiacie Przemienienia Pańskiego w Garwolinie.

Główna świątynia

• Katedra Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Siedlcach (rocznica poświęcenia: 22 września)

Bazyliki mniejsze

• bazylika św. Anny w Kodniu (od 1973);
• bazylika św. Piotra i św. Pawła w Leśnej Podlaskiej (od 1984);
• bazylika kolegiacka Matki Bożej Królowej Rodzin w Parczewie (od 1989);
• bazylika kolegiacka Świętej Trójcy w Janowie Podlaskim (od 2018).

Podział administracyjny

Diecezja siedlecka podzielona jest na:

• 249 parafii
• 25 dekanatów

Diecezję zamieszkuje łącznie 694 400 mieszkańców, w tym 687 000 wiernych. Najliczniejszymi dekanatami są dekanat Siedlce (78 598 wiernych), dekanat Radzyń Podlaski (47 206 wier.) oraz dekanat Garwolin (46 055 wier.). Natomiast najmniej liczne są dekanaty: Hańsk (12 980 wier.), Komarówka Podlaska (11 883 wier.) i Grębków (11 180 wier.)

Liczba wiernych zamieszkujących poszczególne dekanaty diecezji (część 1)

Liczba wiernych zamieszkujących poszczególne dekanaty diecezji (część 2)

Mapa dekanatów diecezji siedleckiej

Kolegiaty

• bazylika kolegiacka Świętej Trójcy w Janowie Podlaskim (od 1918);
• kolegiata Przemienienia Pańskiego w Łukowie (od 1997);
• bazylika kolegiacka pw. Matki Bożej Królowej Rodzin w Parczewie (od 2008);
• kolegiata Przemienienia Pańskiego w Garwolinie (od 2011).

Patroni

• Pierwszorzędni:
  • Święci apostołowie Szymon i Juda Tadeusz (28 X)
• Drugorzędni:
  • św. Jozafat Kuncewicz – biskup i męczennik (12 XI)
  • bł. Męczennicy z Pratulina (23 I)

Zobacz też

• Biskupi siedleccy
• Diecezja janowska
• Polscy biskupi katoliccy
• Podział administracyjny Kościoła katolickiego w Polsce
• Nuncjatura Stolicy Apostolskiej w Polsce

Bibliografia

• Rafał Dmowski, Szkice z dziejów diecezji podlaskiej, w: „Szkice Podlaskie”, T. 16, 2008, s. 93–107.
• Rafał Dmowski, Działalność Stowarzyszenia .Młodzieży Polskiej w Diecezji Podlaskiej w latach 1919–1934, w: „Szkice Podlaskie”, T. 14, 2006, s. 56–69.
• Rafał Dmowski, Korekty granic diecezji podlaskiej w latach 1918–1939 z innymi diecezjami rzymskokatolickimi w Polsce, w: „Szkice Podlaskie”, 2005, z. 13, s. 155–162.
• Rafał Dmowski, Unitis Viribus. Diecezja Podlaska w II Rzeczypospolitej, Warszawa 2013.
• Rafał Dmowski, Sieć dekanalna Kościoła katolickiego na terenie diecezji podlaskiej w latach 1918–1939, w: „Szkice Podlaskie”, 2004, z. 12, s. 121–134.
• Rafał Dmowski, Biskup Feliks Łukasz Lewiński – pierwszy biskup Diecezji Janowskiej, czyli Podlaskiej, w: Mozaika Ziemi-Łosickiej Religia – kultura – polityka, red. A. Indraszczyk, Warszawa-Łosice 2005, s. 89–98.
• Rafał Dmowski, Erekcja nowych parafii w diecezji podlaskiej w latach 1918–1939, w: „Prace Archiwalno-Konserwatorskie”, 2008, z. 16, s. 129–138.
• Rafał Dmowski, Kapituły Diecezji Podlaskiej w latach 1918–1939, w: „Prace Archiwalno-Konserwatorskie”, 2012, z. 18, s. 75–95.
• Rafał Dmowski, Prasa kościelna w diecezji podlaskiej wydawana w okresie II Rzeczypospolitej, w: Z historii Polski i Podlasia. Księga jubileuszowa profesora Henryka Mierzwińskiego w 50-lecie pracy pedagogicznej i naukowej, red. J. Cabaj i J. Gmitruk, Warszawa–Siedlce 2008, s. 281–300.
• Rafał Dmowski, Okoliczności przeniesienia stolicy diecezji podlaskiej z Janowa Podlaskiego do Siedlec, [w: V wieków dziejów Siedlec, red. D. Grzegorczuk i P. Matusak, Siedlce 2011, s. 85–105.]
• Ks. Witold Zdaniewicz, ks. Sławomir H. Zaręba, Robert Stępisiewicz Wykaz parafii w Polsce 2006 (s. 591–608) Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego SAC. Warszawa 2006 ISBN 83-85945-17-2.

Linki zewnętrzne

• Diecezja siedlecka na Episkopat.pl
• Diecezja siedlecka [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2020-04-16]  (ang.).