Siedlce

miasto w województwie mazowieckim

Siedlcemiasto na prawach powiatu we wschodniej Polsce w województwie mazowieckim, na Podlasiu Południowym, pomiędzy rzekami Muchawką i Helenką, historycznie należało do ziemi łukowskiej (Małopolska)[4]. Siedziba rzymskokatolickiej kurii diecezji siedleckiej. Miasto stanowi lokalne i ponadlokalne centrum gospodarcze (rozwinięty handel, usługi i przemysł), edukacyjne (szkoły wyższe m.in. uniwersytet, seminarium duchowne i 10 szkół średnich, szkoła muzyczna I i II stopnia) i kulturalne (2 domy kultury, teatr, 4 biblioteki i 3 muzea).

Siedlce
miasto na prawach powiatu
Ilustracja
Ratusz w Siedlcach
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Data założenia

1448

Prawa miejskie

1547

Prezydent

Andrzej Sitnik

Powierzchnia

32[1] km²

Wysokość

155 m n.p.m.

Populacja (31.12.2021)
• liczba ludności
• gęstość


76 005[2]
2375 os./km²

Strefa numeracyjna

25

Kod pocztowy

08-100 do 08-110

Tablice rejestracyjne

WS

Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Siedlce”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej znajduje się punkt z opisem „Siedlce”
Ziemia52°10′00″N 22°16′30″E/52,166667 22,275000
TERC (TERYT)

1464011

SIMC

0975173

Hasło promocyjne: Siedlce – Miasto Przyjazne
Siedlce – Friendly City ((ang.))[3]
Urząd miejski
Skwer Niepodległości 2
08-110 Siedlce
Strona internetowa
BIP

Według danych GUS z 31 grudnia 2021 r., Siedlce liczyły 76 005 mieszkańców[5] i były pod względem liczby ludności czwartym (po Warszawie, Radomiu oraz Płocku) miastem w województwie mazowieckim, a także 46. spośród najludniejszych miast w Polsce[6].

Położenie edytuj

 
Siedlce na tle powiatu siedleckiego
 
Śródmieście w Siedlcach
 
Staw w Parku Miejskim Aleksandria

Siedlce leżą na Wysoczyźnie Siedleckiej, która geograficznie jest częścią Niziny Południowopodlaskiej; między rzekami Muchawka i Helenka i zajmują powierzchnię 3186 ha[7].

Miasto położone jest w odległości[8]:

Środowisko naturalne edytuj

Przyroda edytuj

Głównym typem zieleni są tereny parkowe reprezentowane przez Park Miejski „Aleksandria” (w centrum miasta) i „Stary Park” (tereny między ul. B. Prusa i ul. gen. J. Bema); oraz tereny leśne – Las Sekulski (Sekuła). Występują także skwery i tereny zielone (m.in. skwer Wileński, skwer im. T. Kościuszki, skwer Niepodległości, tereny wokół Amfiteatru, Błonia Siedleckie, tereny przy Zalewie Miejskim). Dodatkowo po całym mieście rozrzucone są kompleksy ogrodów działkowych.

Na terenie miasta znajduje się 15 pomników przyrody[9].

Klimat edytuj

Średnia temperatura i opady dla Siedlec
Miesiąc Sty Lut Mar Kwi Maj Cze Lip Sie Wrz Paź Lis Gru
Średnie temperatury w dzień [°C] -1 1 6 13 19 22 23 23 18 12 4 1
Średnie temperatury w nocy [°C] -4 -4 -2 3 8 11 12 12 8 4 0 -3
Opady [mm] 16.5 18.5 22.1 26.7 34.8 52.8 50.3 42.7 39.1 22.1 25.9 22.6
Źródło: msn weather[10] 16.12.2008

W Siedlcach w dniu 11 stycznia 1940 r. odnotowano najniższą w Polsce minimalną temperaturę dobową powietrza: -41 °C[11].

Demografia edytuj

Osobny artykuł: Ludność Siedlec.

Pod względem liczby ludności Siedlce są 46. miastem w Polsce, a w województwie mazowieckim zajmują 4. lokatę (po Warszawie, Radomiu i Płocku). Pod względem gęstości zaludnienia zajmują 10. pozycję na Mazowszu, a w Polsce 34. (2437 os./km²).

Według danych GUS z 31 grudnia 2021 r. Siedlce liczyły 76 005 osób: 35 964 mężczyzn i 40 041 kobiet[5].

Rok Liczba ludności
1810 2738
1840 5800
1865 9466
1897 20 826
1911 21 949
1939 41 294
1944 27 584
1950 25 322
1960 32 587
1970 39 280
1980 54 821
1990 71 963
1995 74 575
2000 76 454
2005 77 056
2010 76 303
2019 78 185
2020 77 813
2021 76 005

Struktura demograficzna mieszkańców Siedlec według danych z 31 grudnia 2012[7]:

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
Jednostka osób % osób % osób %
Populacja 76 393 100 40 236 52,67 36 157 47,33
Wiek przedprodukcyjny (0–17 lat) 14 366 18,81 6917 9,05 7449 9,75
Wiek produkcyjny (18–65 lat) 49 379 64,64 24 397 31,94 24 982 32,7
Wiek poprodukcyjny (powyżej 65 lat) 12 648 16,56 8922 11,68 3726 4,88

Piramida wieku mieszkańców Siedlec w 2014 roku[12].
 

Historia edytuj

Osobny artykuł: Historia Siedlec.
 
Pałac Ogińskich
 
Ratusz w Siedlcach nocą siedziba Muzeum Regionalnego
 
Poczta Polska w Siedlcach
 
Przedwojenny budynek Banku Polskiego w Siedlcach, obecnie oddział BZ WBK

Była stolica:

Najstarszy przekaz o miejscowości Siedlce pochodzi z 1448 r. Była to najbardziej wysunięta na północ część małopolskiej ziemi łukowskiej, wchodzącej w skład województwa sandomierskiego, a od 1474 r. – województwa lubelskiego. Prawa miejskie na prawie magdeburskim Siedlce otrzymały 15 stycznia 1547 r. Prywatne miasto szlacheckie położone było w drugiej połowie XVI wieku w ziemi łukowskiej województwa lubelskiego[14]. W pierwszym stuleciu swego istnienia miasto przeżywało dynamiczny rozwój. Obszar Siedlec wzrósł pięciokrotnie, rosła liczba mieszkańców, przybywało kupców i rzemieślników. Rozwój ten przerwały w połowie XVII w. wojny. Odrodzenie miasta nastąpiło za Aleksandry Ogińskiej z rodu Czartoryskich. Dzięki niej miasto stało się jednym z ważniejszych ośrodków życia towarzyskiego i kulturalnego w Polsce. Na przedstawienia teatralne była zapraszana elita z całego kraju. Wśród licznych gości był król, Stanisław August Poniatowski. W czasie zaborów mieszkańcy brali czynny udział w powstaniach. Odzyskanie niepodległości w 1918 r. pozwoliło ponownie rozwinąć się Siedlcom.

W okresie dwudziestolecia międzywojennego Siedlce – jeden z głównych ośrodków województwa lubelskiego – stanowiły ośrodek handlu i rzemiosła (krawiectwo i szewstwo). Siedlce były największym rynkiem pracy w regionie. Miasto miało dobre zaplecze oświatowe z publicznymi szkołami średnimi z wykształceniem ogólnokształcącym i zawodowym.

Pod koniec września 1939 r. Siedlce zostały na krótko zajęte przez wojska sowieckie (np. rejon dworca kolejowego), skąd po kilku dniach wycofały się na linię ustaloną paktem. W czasie II wojny światowej Siedlce były rejonem działań partyzanckich AK, BCh i NSZ. Podczas okupacji hitlerowskiej, 2 sierpnia 1941 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 13000 Żydów. 25 listopada 1942 zostali wywiezieni do obozu zagłady Treblinka II i tam zamordowani[15].

 
Getto w Siedlcach
Osobny artykuł: Bitwa o Siedlce (1944).

11 stycznia 1940 odnotowano najniższą temperaturę w Polsce wynoszącą -41.0 °C[16] Od 1941 roku istniał tu obóz dla jeńców radzieckich. Miasto zostało zdobyte w wyniku walk toczonych w dniach 24–31 lipca 1944 r. przez oddziały radzieckie I Frontu Białoruskiego[17]. Okres wojny przyniósł ogromne zniszczenia zabudowy miasta. Prawie połowa budynków legła w gruzach. Zniszczone zostało centrum miasta.

W 1969 r. rozpoczęła działalność Wyższa Szkoła Nauczycielska, obecnie Uniwersytet w Siedlcach. W latach siedemdziesiątych wybudowano kilka znaczących zakładów przemysłowych. W 1999 roku Siedlce odwiedził papież Jan Paweł II[18], 26 marca 2009 prezydent Lech Kaczyński, a 23 czerwca 2017 prezydent Lech Wałęsa[19].

Zabytki edytuj

Osobny artykuł: Zabytki w Siedlcach.

Lista nieistniejących obiektów historycznych:

 
Zdjęcie przedwojennego dworca autorstwa Adolfa Gancwol-Ganiewskiego
  • Nowy ratusz – zbombardowany w 1939 r. przez Niemców
  • Synagoga – spalona w 1939 r. przez Niemców
  • Dzwonnica – zburzona w 1941 r. przez Niemców
  • Przedwojenny dworzec PKP – doszczętnie spalony w 1944 r. podczas zaciekłej obrony Niemców, po wojnie odbudowany w nowym kształcie, następnie, w roku 1999, przebudowany w formie pseudohistorycznej, jednak bez dbałości o dawny wygląd
  • Rynek miejski – obecnie plac dworca autobusowego
  • Teatr letni – rozebrany przez Niemców podczas drugiej wojny światowej

Gospodarka edytuj

 
Zakład Stadler Polska w Siedlcach

Charakterystyka gospodarki edytuj

Osobny artykuł: Gospodarka w Siedlcach.

W części miejscowości działało Państwowe Gospodarstwo Rybackie Siedlce[20].

W końcu 2006 r. w mieście zarejestrowanych było 7734 podmiotów gospodarczych, w tym 7496 firm z sektora prywatnego (96,6%). Dominuje sektor handlowy (łącznie z usługami naprawczymi, 2629 podmiotów), a następnie obsługi nieruchomości i firm (1224), przetwórstwa przemysłowego (610) i budownictwa (578)[21].

Swoje siedziby mają tutaj deweloperzy działający zarówno na rynku lokalnym, jak i w Warszawie. W mieście jest 578 firm budowlanych[21].

W mieście jest 11 hoteli, oraz wiele punktów gastronomicznych od restauracji po tanie puby (163 podmioty)[21].

Największym przedstawicielem lokalnego przemysłu i usług jest spółka Polimex-Mostostal S.A. – producent lekkich konstrukcji stalowych, oraz wykonawca robót budowlanych w Polsce i za granicą.

Działa tu również spółka Stadler Polska produkująca zespoły trakcyjne FLIRT i GTW, a także elektrociepłownia gazowa dostarczająca prąd i ciepło do mieszkań na terenie miasta.

W 2007 r. na terenie miasta została utworzona Specjalna strefa ekonomiczna – podstrefa Tarnobrzeskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej Euro-Park Wisłosan (58,18 ha, głównie tereny w PDP, ok. 53,2 ha i PNDP, ok. 5 ha)[22].

Gospodarka komunalna edytuj

Działające od 1991 r. Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej (PEC) posiada:

  • Ciepłownię Centralną o łącznej mocy ponad 156,5 MW (6 kotłów wodnych – 5 typu WR-25-013 o mocy 29 MW i 1 typu WR-10-011 o mocy 11,63 MW), uzyskiwane z miału węglowego,
  • Elektrociepłownię Gazową o mocy cieplnej 22,4 MW i elektrycznej 14,6 MW.

Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji (PWiK) od 1991 posiada 3 ujęcia wody (Sekuła I 360 m³/h, Sekuła II 590 m³/h, Ujrzanów 200 m³/h) z 35 studni głębinowych, 3 stacje uzdatniania wody, oczyszczalnię ścieków poddaną gruntownej modernizacji i rozbudowie w latach 1992–1996, oraz sieć wodociągów i kanalizacji obejmującą całe miasto i przyległe wsie.

Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych (PUK) powstałe w 1991 r. z przekształcenia Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej w Siedlcach w jedno- osobową spółkę, zajmuje się: zarządzaniem nieruchomościami (wspólnot mieszkaniowych, wspólnot mieszkaniowych z udziałem własności komunalnej, komunalnymi zasobami mieszkaniowymi), usługami komunalnymi i technicznymi (wywóz odpadów stałych i płynnych, oczyszczanie ulic i placów w tym zimowe utrzymanie dróg, usługi transportowe oraz dystrybucja pojemników na odpady stałe), utrzymaniem terenów zieleni (pielęgnacja, konserwacja i modernizacja terenów zieleni, w tym cmentarnych).

Zakład Utylizacji Odpadów (ZUO) utworzony został w 1999 r. przez Miasto Siedlce, Gminę Suchożebry i Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych w Siedlcach, podstawowym przedmiotem działalności spółki jest wywóz odpadów segregowanych, usługi sanitarne i pokrewne, badania i analizy techniczne, działalność w zakresie architektury i inżynierii oraz sprzedaż hurtowa odpadów i złomu. W sierpniu 2007 r. oddano do użytku nowoczesną sortownię odpadów w Suchożebrach.

Siedleckie Towarzystwo Budownictwa Społecznego (STBS) jest spółką utworzoną w 1997 r. przez Miasto Siedlce, jej zadaniem jest finansowanie budownictwa czynszowego w co najmniej 30% kosztów własnych i do 70% kosztów z preferencyjnego kredytu ze środków Krajowego Funduszu Mieszkaniowego udzielonego przez Bank Gospodarstwa Krajowego. Środki własne STBS to głównie kapitał zakładowy, partycypacja w kosztach budowy osób prawnych, fizycznych i zakładów pracy oraz kaucje przyszłych najemców.

Transport zbiorowy na terenie miasta zapewnia miejska spółka MPK Siedlce Sp. z o.o.

Budżet miasta edytuj

W budżecie na 2017 r. wydatki samorządu Siedlec mają wynieść 439,5 mln zł, a dochody 460 mln zł. Zadłużenie samorządu według danych z końca 2016 r. wynosi 50,4% wysokości wykonywanych dochodów[23].

W 2017 r. największe wydatki to inwestycje w dziedzinie[21]: oświata i edukacja (39,04%), wsparcie rodzin (17,78%), transport i łączność (7,08%), pomoc społeczna (4,7%), kultura fizyczna i sport (4,02%), gospodarka mieszkaniowa (3,48%), gospodarka komunalna i ochrona środowiska (3,23%), obsługa długu publicznego (2,4%) oraz pozostałe wydatki (33,77%)[21].

Ogółem inwestycje mają wynieść około 46,8 mln zł, a to 10,66% budżetu miasta[21].

Handel edytuj

W Siedlcach jest pierwsze i największe w całym Subregionie Siedleckim Centrum Handlowo-Rozrywkowe Galeria Siedlce, Centrum Handlowe Arche oraz 9 domów handlowych.

Transport edytuj

Miasto jest znaczącym węzłem komunikacyjnym, gdzie krzyżują się dwie drogi krajowe, trzy wojewódzkie oraz 3 linie kolejowe. W planach jest budowa autostrady A2, która będzie przebiegała ok. 3,5 km od centrum miasta[24].

Publiczny transport zbiorowy edytuj

Transport publiczny na terenie miasta Siedlce i wybranych miejscowości na terenie niektórych gmin powiatu siedleckiego (Kotuń, Mokobody, Mordy, Siedlce, Skórzec, Suchożebry, Zbuczyn) zapewnia miejski przewoźnik MPK Siedlce Sp. z o.o. Posiada on 35 linii dziennych i dwie okresowe (na czas Wszystkich Świętych i Dni Siedlec). Linie obsługuje 43 autobusy, większość z nich to niskopodłogowe MAN-y i Volvo[potrzebny przypis]. W 2011 r. ogłoszono przetarg na jeden nowy, niskopodłogowy autobus[25]. Ponadto Siedlce otrzymają dofinansowanie na zakup 11 nowych autobusów oraz modernizację 22 wiat przystankowych[26].

Autobusowe przewozy dalekobieżne edytuj

Za autobusowe przewozy międzymiastowe oraz na terenie powiatu siedleckiego odpowiada PKS Siedlce S.A. Zapewnia on regularne połączenia autobusowe międzymiastowe z Garwolinem, Janowem Podlaskim, Korczewem, Łosicami, Mińskiem Mazowieckim, Stoczkiem Łukowskim, Warszawą[potrzebny przypis]. Przedsiębiorstwo wykonuje również przewozy turystyczne w kraju i za granicą. Posiada 7 licencji na przewozy międzynarodowe[potrzebny przypis]. Oprócz siedleckiego PKS-u obecnie na terenie miasta komunikację zapewniają m.in. PKS "SOKOŁÓW" w Sokołowie Podlaskim SA, PKS Łuków, PKS Łosice.

Przewoźnicy prywatni edytuj

W Siedlcach i okolicy działa kilkunastu drogowych przewoźników prywatnych obsługujących regularne linie pasażerskie. Umożliwiają oni dojazd do takich miejscowości jak Brześć, Biała Podlaska, Garwolin, Korczew, Lublin, Łuków, Łosice, Międzyrzec Podlaski, Mińsk Mazowiecki, Sokołów Podlaski, Stoczek Łukowski, Warszawa, Węgrów i in. Główny przystanek komunikacji prywatnej w Siedlcach znajduje się przy ulicy H. Sienkiewicza (pod budynkiem „Mars”) obok dworca PKS Siedlce. Niektórzy przewoźnicy odjeżdżają też z przystanków przy ul. Armii Krajowej i dworcu PKP.

Transport drogowy edytuj

 
Droga krajowa nr 2 przebiegająca przez Sekułę w Siedlcach

Lista dróg przechodzących przez miasto:

Transport kolejowy edytuj

W mieście znajduje się stacja kolejowa przez którą przechodzą trzy linie:

Transport lotniczy edytuj

W 2014 r. przy ul. Józefa Poniatowskiego 26 oddano do użytku sanitarne lądowisko helikopterów.

Edukacja edytuj

 
I Liceum Ogólnokształcące im. Bolesława Prusa
Osobny artykuł: Lista szkół w Siedlcach.

W mieście działają 32 przedszkola (15 miejskich, 17 niepublicznych), 12 szkół podstawowych, 4 licea ogólnokształcące oraz 6 zespołów szkół ponadpodstawowych i 2 szkoły wyższe (Uniwersytet w Siedlcach, Akademia Nauk Stosowanych Mazovia (dawniej Collegium Mazovia Innowacyjna Szkoła Wyższa, wcześniej Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania), a dawniej również Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych oraz Zamiejscowy Wydział Administracji Uniwersytetu w Białymstoku). Istnieje również Państwowa Szkoła Muzyczna (I i II stopnia) oraz Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy oraz Żłobek Miejski.

Kultura edytuj

 
Amfiteatr Miejski
 
Muzeum Diecezjalne
 
Biblioteka Główna UPH
 
Nove Kino Siedlce

W mieście znajduje się jedyny w Polsce obraz przypisywany El GrecowiEkstaza świętego Franciszka.

Miasto jest ponadlokalnym ośrodkiem kulturalnym, odbywają się festiwale, wystawy, koncerty o wymiarze ogólnopolskim[27][28].

W mieście działają trzy muzea: regionalne, diecezjalne i Jana Pawła II, oraz trzy niezależne od siebie publiczne biblioteki: Miejska Biblioteka Publiczna, Biblioteka Główna Uniwersytetu w Siedlcach, Pedagogiczna im. Heleny Radlińskiej.

W Siedlcach działa kino wielosalowe sieci Novekino.

W mieście działa też wiele grup artystycznych: formacje taneczne: LUZ i Caro Dance oraz Chór Miasta Siedlce i Teatr ES ZPiT Chodowiacy im. Alicji Siwkiewicz[potrzebny przypis].

Kina edytuj

Kina obecnie nieczynne:

  • Kino Podlasie
  • Kino Centrum
  • Kino Sojusz
  • Kino Odrodzenie

Teatry edytuj

  • CKiS im. Andrzeja Meżeryckiego – Scena Teatralna Miasta Siedlce; 408 miejsc

Imprezy cykliczne edytuj

Grupy artystyczne edytuj

  • Formacja Taneczna „Caro Dance
  • Formacja Taneczna „Luz”
  • Formacja Taneczna „TrueHardSquad Siedlce”
  • Chór Miasta Siedlce
  • Orkiestra Symfoniczna Miasta Siedlce[30]
  • Chłopięco-Męski Chór Pueri Cantores Podlachienses
  • Zespół Pieśni i Tańca Ziemi Siedleckiej im.Alicji Siwkiewicz „Chodowiacy”
  • Teatr ES
  • Zespoły muzyczne: PodobaMiSię (reggae/ska), Vibrant (hellrock), 0,5 Gratis (rock, progressive rock), Me and that Yanush (hobo metal), Upstream (rock), Norvid, Cosher (Grunge)
  • a także liczne grupy literackie i zespoły folklorystyczne działające na terenie miasta

Grupy teatralne edytuj

  • Teatr ES
  • Teatr Aluzja
  • Teatr Studencki CHWILA
  • Teatr FANUM
  • Teatr Dziecięcy Dramma-Mia

Media edytuj

Na terenie miasta działa lokalna telewizja (TV Wschód, w ramach telewizji kablowej Vectra S.A.), a także siedlecka telewizja internetowa SiedlceTV.pl oraz rozgłośnia radiowa Radio Eska Siedlce, Radio dla Ciebie, Katolickie Radio Podlasie. Mają tu swoje redakcje: Kurier Mazowiecki (TVP3 Warszawa).

Telewizja edytuj

  • TV Wschód – program lokalny Telewizji Kablowej Vectra S.A. – kanał 33, Kanał 140
  • TV Powiat – internetowa telewizja lokalna, skupiająca się na tematyce nie tylko miasta, ale i całego powiatu siedleckiego
  • SiedlceTV.pl – internetowa telewizja siedlecka

Radio edytuj

Rozgłośnie nadawane z Siedlec:

Prasa edytuj

  • Tygodnik Siedlecki – gazeta lokalna, wydawana od 1983 roku
  • Życie Siedleckie – tygodnik, ukazuje się od 2001 roku
  • Echo Katolickie
  • Prestiż Magazyn Lokalny
  • Nasze Miasto wydanie Siedlce
  • Gazeta Wyborcza, wydanie stołeczne (obejmujące Siedlce)
  • Gazeta Ogłoszeniowa
  • Kurier Siedlecki – bezpłatny miesięcznik wydawany przez UM
  • Gazeta Siedlecka – bezpłatny tygodnik
  • Info Siedlce – bezpłatny tygodnik
  • Kultura Siedlecka – bezpłatny miesięcznik kulturalny
  • Gazeta Targowa
  • Siedlecki Nieregularnik Literacki
  • Czuwajka
  • Nasz Przewodnik[31]

Portale internetowe edytuj

  • spin.siedlce.pl[32] (Siedlecki Portal Informacyjny)
  • podlasie24.pl[33] (Regionalny Portal Informacyjny – Katolickie Radio Podlasie)
  • sportsiedlce.pl[34] (Siedlecki Portal Sportowy)
  • siedlcenews.pl[35] (Siedlecki Portal Informacyjny)

Sport i rekreacja edytuj

Agencja Rozwoju Miasta edytuj

Stadion Miejski na Błoniach Siedleckich
 
trybuna zachodnia
 
ławka rezerwowych
 
bramka
 
sektor gości
 
widok na tył trybuny
 
Stadion lekkoatletyczny w Siedlcach
 
Mecz MKP Pogoń Siedlce – Jagiellonia Białystok (28.04.2009)

Administrowaniem obiektów sportowych w mieście Siedlce (m.in. stadionem piłkarskim, lekkoatletycznym, halą sportową czy w sezonie zimowym sztucznym lodowiskiem) od 2007 r. zajmuje się Agencja Rozwoju Miasta Siedlce[36] (do 2012 roku Ośrodek Sportu i Rekreacji), który powstał z inicjatywy UM Siedlce i przejął je od MKS Pogoń Siedlce.

Kompleks sportowy na siedleckich Błoniach edytuj

W skład kompleksu sportowego docelowo mają wchodzić:

Wiosną 2010 r. rozpoczęła się budowa nowego stadionu, mieszczącego się na siedleckich Błoniach przy ul. Północnej. Stadion został zbudowany w ramach projektu budowy Regionalnego Ośrodka Sportu, Rekreacji, Rehabilitacji i Turystyki. Oficjalne wmurowanie aktu erekcyjnego nastąpiło 24 czerwca 2010 r. I etap budowy zakończył się 11 czerwca 2011 r. uroczystym otwarciem stadionu.

W ramach projektu zostały wykonane: zadaszona trybuna na ok. 3 tys. widzów, 6 boisk treningowych, w tym dwa z trybunami na 300 i 400 miejsc, parkingi na 289 pojazdów (I etap).

W 2011 r. rozpoczęto prace związane z budową aquaparku, który według planów miał być gotowy na zimę 2012/2013.

W 2016 r. oddano do użytku nowy hotel oraz postawiono 4 maszty oświetleniowe na stadionie.

W kolejnym okresie budowy ROSRRiT mają zostać wykonane pozostałe 3 trybuny na ok. 5 tys. widzów, hala widowiskowa dla 2000 widzów[37].

Obiekty sportowe przy ul. Prusa edytuj

W skład Ośrodka Sportu znajdującego się przy ul. Bolesława Prusa 6 wchodzą:

  • Stadion lekkoatletyczny
  • Hala sportowa
  • Sztuczne lodowisko (poza sezonem rolkowisko)
  • Siłownia
  • Sala tenisa stołowego
  • Korty tenisowe
  • Skateplaza

Kryta pływalnia edytuj

W mieście istnieją dwie kryte pływalnie. W Parku Wodnym Siedlce znajduje się basen sportowy o wymiarach 25 × 21 m z ośmioma torami pływackimi, a także basen do nauki pływania, basen rekreacyjny, brodzik dla dzieci, jacuzzi, zjeżdżalnie wodne.

Druga kryta pływalnia z basenem dł. 25 m, mieści się ona przy SP nr 8 im. ks. kard. St. Wyszyńskiego.

Kluby sportowe edytuj

Siedleckie kluby sportowe i prowadzone przez nie sekcje:

Wspólnoty wyznaniowe edytuj

 
Katedra Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny
 
Kościół św. Stanisława
 
Cerkiew prawosławna Świętej Trójcy

Miasto jest siedzibą rzymskokatolickiej diecezji siedleckiej. Na terenie Siedlec funkcjonuje dekanat siedlecki z 10 parafiami rzymskokatolickimi (11 kościołów, w tym kościół garnizonowy), parafia prawosławna, kilka wspólnot protestanckich oraz dwa zbory Świadków Jehowy.

Katolicyzm edytuj

Kościół rzymskokatolicki

Prawosławie edytuj

Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny

Protestantyzm edytuj

Kościół Adwentystów Dnia Siódmego

Kościół Boży w Chrystusie

  • Chrześcijańska Wspólnota „Jozue”[42]

Kościół Boży w Polsce

Kościół Ewangelicznych Chrześcijan

Kościół Jezusa Chrystusa Wiary Chrześcijańskiej

  • Zbór Kościoła Jezusa Chrystusa Wiary Chrześcijańskiej w Siedlcach

Kościół Zielonoświątkowy

  • Zbór Kościoła Zielonoświątkowego w Siedlcach[45]

Świadkowie Jehowy edytuj

Świadkowie Jehowy

Zgromadzenia zakonne edytuj

Zakony i zgromadzenia żeńskie
Zakony i zgromadzenia męskie

Administracja edytuj

Urzędy i instytucje edytuj

 
Sąd Okręgowy w Siedlcach

W Siedlcach znajduje się wiele instytucji publicznych o zasięgu subregionalnym[48]. Są to:

Z granicami powiatu nie pokrywa się także zasięg:

Znajdują się tutaj wszelkie instytucje powiatowe:

Do instytucji o mniejszym zasięgu należą:

 
Urząd Miasta Siedlce

Podział administracyjny edytuj

 
Dzielnica Nowe Siedlce
 
Dzielnica Roskosz

Dzielnice edytuj

Osiedla edytuj

 
Os. Nad Zalewem

Bezpieczeństwo edytuj

Ochrona zdrowia edytuj

 
Szpital Miejski w Siedlcach

Na terenie miasta działają dwa szpitale (Miejski, Wojewódzki), oraz 5 przychodni specjalistycznych. Poza tym na terenie miasta działa poliklinika MSWiA, prywatne przychodnie oraz 27 aptek[50].

Służby mundurowe edytuj

Siły Zbrojne RP edytuj

Aktualnie

W przeszłości

Policja edytuj

Na terenie miasta znajduje się Komenda Miejska Policji[51], z siedzibą na ul. Starowiejskiej 66[52]. Siedlecka komenda podlega Komendzie Wojewódzkiej Policji z siedzibą w Radomiu. Struktura komendy obejmuje 7 wydziałów oraz 5 samodzielnych zespołów. W skład Wydziału Prewencji wchodzą m.in. 2 Rewiry Dzielnicowych. Komenda Miejska Policji w Siedlcach swoim zasięgiem służbowym obejmuje oprócz miasta Siedlce, 13 gmin powiatu siedleckiego. Na terenie trzech miejscowości gminnych tj. w Mordach, Mokobodach i Skórcu swoje siedziby mają komisariaty Policji. W miejscowości Zbuczyn znajduje się Posterunek Policji podlegający bezpośrednio Komisariatowi Policji w Mordach.

Straż Miejska edytuj

W mieście istnieje także Straż Miejska[53], która dysponuje 20 strażnikami oraz 3 radiowozami, w jej kompetencji jest obsługa miejskiego systemu monitoringu (11 kamer)

Państwowa Straż Pożarna edytuj

Siedlecka straż pożarna ma długą tradycję i historię, powstała bowiem 1 października 1877 r.[54] Przez lata w Siedlcach działała zarówno straż zawodowa, jak i ochotnicza[55]. Dziś za ochronę przeciwpożarową i ratownictwo w mieście Siedlce oraz powiecie siedleckim odpowiada Komenda Miejska Państwowej Straży Pożarnej w Siedlcach[56] znajdująca się przy ulicy Czerwonego Krzyża 45, w skład której wchodzą:

  • Jednostka Ratowniczo-Gaśnicza nr 1,
  • Jednostka Ratowniczo-Gaśnicza nr 2 przy ul. Składowej 7G (dawna straż kolejowa).

KM PSP w Siedlcach jest organizatorem na terenie powiatu siedleckiego Krajowego Systemu Ratowniczo – Gaśniczego (KSRG) do którego przynależą 23 jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej (OSP). Służbę w komendzie pełni 130 funkcjonariuszy PSP (strażaków) w systemie zmianowym i codziennym. Na wyposażeniu siedleckiej komendy znajduje się nowoczesny, specjalistyczny sprzęt ratowniczo-gaśniczy, w tym drabina mechaniczna SCD40 MAGIRUS, 25 metrowy podnośnik SH25 MAN, ciężki samochód ratownictwa technicznego SCRt RENAULT KERAKS, ciężki samochód ratownictwa drogowego SCRd MEGACITY VOLVO, średni samochód ratownictwa chemicznego SRchem IVECO, 3 średnie samochody ratowniczo-gaśnicze marek MAN i MERCEDES, 2 ciężkie samochody gaśnicze marek MAN i SCANIA, jeden lekki samochód ratownictwa technicznego SLRt MERCEDES, samochód kwatermistrzowski SCKw SCANIA, pojazdy rozpoznawczo-ratownicze SLRr TOYOTA, FORD, ISUZU i administracyjne, oraz przyczepy pompowe i agregaty. W strukturze komendy funkcjonują 2 pododdziały Centralnego Odwodu Operacyjnego kraju ze specjalistyczną grupą ratownictwa chemiczno-ekologicznego SIEDLCE 6 oraz specjalistyczną grupą ratownictwa wysokościowego SIEDLCE 7. Koordynacją działań ratowniczych zajmuje się Stanowisko Kierowania Komendanta Miejskiego wspólnie z dyspozytornią pogotowia ratunkowego MUW. Rozpoznawaniem zagrożeń pożarowych i innych miejscowych oraz nadzorem nad przestrzeganiem przepisów przeciwpożarowych zajmuje się sekcja kontrolno-rozpoznawcza. Średnia liczba zdarzeń usuwanych w ciągu roku przez jednostki ratowniczo gaśnicze komendy miejskiej wynosi ok. 2200 zdarzeń.

Nadajniki RTV edytuj

  • RON EmiTel ul. Błonie, 52°10′14″N 22°16′47″E
  • Budynek Urzędu Wojewódzkiego ul. Piłsudskiego 38, 52°10′05″N 22°16′37″E
  • Komin PEC ul. St. Starzyńskiego Połud.Dzieln.Przemysłowa (155+58 m n.p.m.) 22°18′26″E 52°09′40″N
  • RTCN EmiTel Chotycze k. Łosic (185+300 m n.p.m.) 22°47′05″E 52°11′16″N

Mieszkańcy edytuj

W 1889 w mieście tym urodził się Bernard Goldstein, polski żyd, pisarz i jeden z liderów lewicowej żydowskiej partii Bund (partia).

Miasta partnerskie edytuj

Miasto[57] Kraj Rok podpisania umowy
Pescantina   Włochy 1993
Dasing   Niemcy 1998
Wołkowysk   Białoruś 2000[potrzebny przypis]
Sabinov   Słowacja 2001
Rejon wileński   Litwa 2002
Berdyczów   Ukraina 2005

W 2022 roku, w związku z agresją Rosji na Ukrainę, Siedlce zerwały trwającą od 2008 roku współpracę z rosyjskim miastem Kirow[58].

Prezydent edytuj

Osobny artykuł: Prezydenci Siedlec.

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. GUS: Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. 2013-07-26. [dostęp 2013-12-17].
  2. https://stat.gov.pl/download/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5515/3/16/1/polski_rocznik_demograficzny_2022.pdf
  3. Symbole miasta. siedlce.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-22)]..
  4. O mieście. siedlce.pl. [dostęp 2017-10-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-24)].
  5. a b https://stat.gov.pl/download/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5515/3/16/1/polski_rocznik_demograficzny_2022.pdf
  6. Lista miast w Polsce (spis miast, mapa miast, liczba ludności, powierzchnia, wyszukiwarka), Polska w liczbach [dostęp 2021-08-19] (pol.).
  7. a b Bazy Danych. GUS. [dostęp 2013-12-17]. (pol.).
  8. Według Google Maps.
  9. Pomniki przyrody – powiat siedlecki. Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Warszawie.
  10. Weather averages for Siedlce, POL. [dostęp 2008-12-16]. (ang.).
  11. Rekordy klimatyczne w Polsce. klimat.geo.uj.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-05-29)]., Zakład Klimatologii IGiGP UJ, Kraków.
  12. Siedlce w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-03] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  13. a b c d e Tomasz Chludziński, Janusz Żmudziński "Mazowsze, mały przewodnik" Wyd. Sport i Turystyka Warszawa 1978 s. 231-233
  14. Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
  15. Geoffrey P. Megargee (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part A, s. 431.
  16. Czy w Siedlcach notowano -41? | [dostęp 2020-04-29] (pol.).
  17. Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa „Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939-1945”, Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, s. 635–637.
  18. Rocznica wizyty Jana Pawła II w Siedlcach | [dostęp 2020-04-29] (pol.).
  19. Lech Wałęsa w Siedlcach | [dostęp 2020-04-29] (pol.).
  20. M.P. z 1982 r. nr 10, poz. 74.
  21. a b c d e f Ogólne informacje gospodarcze. (pol.).
  22. Siedlecki Serwis dla Inwestorów.
  23. Wykonanie budżetów JST woj Mazowieckiego za 2016 r. w podziale na kwartały (raport z dnia 22.06.2014) → Tab.1 poz. 12 i poz. 23; Tab.4a poz. 10 i poz. 29. Regionalna Izba Obrachunkowa w Warszawie. [dostęp 2014-10-18].
  24. Projekt autostrady A2 Warszawa – Kukuryki. ikonsultacje-a2.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-12-27)]..
  25. MPK SIEDLCE – AKTUALNOŚCI – rozkład jazdy autobusów, stacja benzynowa, stacja kontroli pojazdów, myjnia, warsztat samochodowy. mpk.siedlce.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-05-12)]..
  26. Tygodnik Siedlecki.
  27. hosannafestival.
  28. targi-rolnicze/.
  29. Strona biegjacka.pl
  30. Oficjalna strona Miasta Siedlce: Jest Orkiestra Symfoniczna. siedlce.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-22)]..
  31. Nasz Przewodnik.
  32. www.spin.siedlce.pl.
  33. podlasie24.pl.
  34. SportSiedlce.pl.
  35. www.siedlcenews.pl.
  36. Agencja Rozwoju Miasta Siedlce.
  37. W budowie: Regionalny Ośrodek Sportu, Rekreacji, Rehabilitacji i Turystyki – Stadiony.net.
  38. a b c d e f g h i j Dekanat siedlecki, diecezja.siedlce.pl [dostęp 2022-09-06].
  39. Dekret biskupa Józefa Guzdka ustalający przynależność parafii wojskowych do dekanatów, Ordynariat Polowy Wojska Polskiego [dostęp 2022-09-06] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-23] (pol.).
  40. Dekanat Biała Podlaska, orthodox.pl [dostęp 2022-09-06].
  41. Zbory, adwent.pl [dostęp 2022-09-06].
  42. Zbory, kbwch.pl [dostęp 2022-09-06].
  43. Adresy kościołów, kosciolbozy.pl [dostęp 2022-09-06].
  44. Zbory KECh w Polsce, kech.pl [dostęp 2022-09-06].
  45. O nas, wierni.org [dostęp 2022-09-06].
  46. Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2017-02-01].
  47. Świadkowie Jehowy w Siedlcach wznawiają publiczną działalność, zyciesiedleckie.pl, 24 czerwca 2022.
  48. Instytucje i Urzędy państwowe. siedlce.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-16)]..
  49. Okręgowy Urąd Miar w Warszawie, Wydział Zamiejscowy w Siedlcach
  50. Spis aptek. siedlce.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-16)]..
  51. Komenda Miejska Policji w Siedlcach.
  52. Jerzy Długosz: Policja żegna się z siedzibą na prusa. Życie Siedleckie. [dostęp 2015-03-01]. (pol.).
  53. Straż Miejska w Siedlcach.
  54. Rafał Dmowski, Ochrona przeciwpożarowa w Siedlcach przed I wojną światową, [w:] Z dziejów wojskowości polskiej: księga jubileuszowa profesora Kazimierza Pindla w 70. rocznicę urodzin / pod red. Janusza Gmitruka, Wojciecha Włodarkiewicza. – Warszawa ; Siedlce: Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, 2008, s. 111–127. https://repozytorium.uph.edu.pl/handle/11331/297.
  55. Rafał Dmowski, Straż Ogniowa Ochotnicza w Siedlcach (1915 – 1920),, [w:] Strażacy Podlasia w walce o niepodległość w 1918 roku. 80 lat Ochotniczej Straży Pożarnej w Kotuniu, praca zbiorowa pod redakcją Arkadiusza Kołodziejczyka i Zbigniewa Todorskiego. – Siedlce: Instytut Historii Akademii Podlaskiej, 1999, s. 57–78. https://repozytorium.uph.edu.pl/handle/11331/263.
  56. Komenda Miejska Państwowej Straży Pożarnej w Siedlcach.
  57. Miasta partnerskie, Oficjalny portal miasta Siedlce [dostęp 2023-09-27].
  58. Siedlecki samorząd zerwał współpracę z dotychczasowym miastem partnerskim Kirów w Rosji. eska.pl, 2022-03-30. [dostęp 2022-03-31].

Bibliografia edytuj

  • Aleksandra Ogińska i Siedlce w trzech pamiętnikach z XIX wieku. Wstęp i oprac. Rafał Dmowski i Artur Ziontek. Siedlce 2007. Książka dostępna w wersji cyfrowej https://repozytorium.uph.edu.pl/handle/11331/256
  • Piotr Ługowski, Siedlce w kręgu sztuki. Artyści i ich dzieła, Siedlce 2023. Wyd. Miejska Biblioteka Publiczna w Siedlcach.
  • Piotr Ługowski: Kościół św. Stanisława w Siedlcach. Studium historyczno-artystyczne obiektu. „Wschodni Rocznik Humanistyczny” t. 3, 2006.
  • Piotr Ługowski: „De aedificis parochialis” przy kościele św. Stanisława w Siedlcach. „Wschodni Rocznik Humanistyczny” t. 4, 2007.
  • Piotr Ługowski: „Brama Księżnej Ogińskiej” w Siedlcach – domniemane dzieło Szymona Bogumiła Zuga. „Biuletyn Historii Sztuki” 71(2009), z.3, s. 361–367.
  • Piotr Ługowski, Artyści i rzemieślnicy na usługach Aleksandry Ogińskiej w Siedlcach, [w:] Zmierzch i Świt. Stanisław August i Rzeczpospolita 1764-1795, red. A. Antoniewicz, R. Kosińska i P. Skowroński, Warszawa 2015, s. 109–135.
  • Piotr Ługowski, „Aby to mogło być ubogo, a chędogo, w proporcji moich możliwości”. Przemiany siedleckiego pałacu Aleksandry Ogińskiej w świetle źródeł archiwalnych, [w:] LAUDATOR TEMPORIS ACTI. Studia z dziejów sztuki i kultury ofiarowane Księdzu Doktorowi Janowi Niecieckiemu w 65. rocznice urodzin, Lublin 2015, s. 219–232.
  • Piotr Ługowski, Aleksandria (vel Aleksandrów) – sentymentalny ogród Aleksandry Ogińskiej w Siedlcach w świetle źródeł archiwalnych [w:] Residentiae tempore belli et pacis. Materiały do badań i ochrony założeń rezydencjonalnych i obronnych, red. P. Lasek, P. Sypczuk, Warszawa 2019, s. 180-197.
  • Dorota Mączka: Kościół św. Stanisława w Siedlcach 1532-2000. Siedlce 2001.
  • Danuta Michalec: Aleksandra Ogińska i jej czasy. Siedlce 1999.
  • Siedlce 1448–2007. Red. Edward Kospath-Pawłowski. Wyd. 2. zmienione i poszerzone. Siedlce 2007.
  • Antoni Winter: Dzieje Siedlec 1448–1918. Warszawa 1969.
  • Artur Ziontek: Siedlecki dwór artystyczny Aleksandry Ogińskiej. W zbiorze: Małe miasta. Społeczność. Red. Mariusz Zemło. Lublin 2011.
  • Nasz Przewodnik

Linki zewnętrzne edytuj