Opus signinum (wł. cocciopesto) – materiał budowlany używany w starożytnym Rzymie. Sporządzany był z dachówek potłuczonych na bardzo małe kawałki wymieszanych z zaprawą murarską, a następnie ubijanych za pomocą odpowiedniego ubijaka[1]. Pliniusz w swojej Historii naturalnej opisuje jego produkcję: „Nawet uszkodzona ceramika była wykorzystywana. Okazało się, że potłuczona na proch i wymieszana z wapnem, stawała się twardsza i trwalsza niż inne materiały o podobnej naturze, tworząc cement znany jako signine, szeroko używany do wykonywania podłóg w domach”[2]

Przykład zastosowania opus signinum: akwedukt koło Sewilli

Pochodzenie i rozprzestrzenienie edytuj

Technika ta została wynaleziona w północnej Afryce przed 256 r. p.n.e. i rozprzestrzeniła się stąd na Sycylię, a w końcu na Półwysep Apeniński[3][4]. Podłogi z signinum spotyka się często w kartagińskich miastach w północnej Afryce i powszechnie w hellenistycznych domach na Sycylii[5]. Chociaż pewną ilość podłóg z signinum znaleziono w Rzymie, technika ta nie była tutaj popularna[6]. Witruwiusz opisuje proces kładzenia podłogi z signinum lub mozaiki[7]. Powszechne używanie tej techniki rozpoczęło się w I w. p.n.e. i rozprzestrzeniło się zarówno w prywatnych jak i publicznych budynkach[8]. W II wieku opus signinum zaczął ustępować miejsca bardziej dekoracyjnym rodzajom podłóg.

Przypisy edytuj

  1. Signīnum Opus. Harry Thurston Peck, Harpers Dictionary of Classical Antiquities (1898). [1]
  2. Pliny, Natural History, book 35, chapter 46. [dostęp 2015-11-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-10-02)].
  3. The Decorated Pavements of Morgantina II: The Opus Signinum. Author(s): Barbara Tsakirgis. American Journal of Archaeology, Vol. 94, No. 3 (Jul., 1990), pp. 425-443. Archaeological Institute of America. https://www.jstor.org/stable/505795 Accessed 02/09/2009 10:48
  4. The houses at Kerkouane on Cap Bon in Tunisia have opus signinum floors. The floors must date before 256 B.C., since the town was destroyed in that year by Regulus. Kerkouane I 79. H. Joyce, "Form, Function and Technique in the Pavements of Delos and Pompeii," AJA 83 (1979) 259.
  5. For the signinum in the North African houses, see D. Harden, The Phoenicians (London 1962) 133-34; T. Carter, "Western Phoenicians at Lepcis Magna," AJA 69 (1965) 128, pl. 33; M. Fantar, "Pavimenta Punica et signe dit de Tanit dans les habitations de Kerkouane," Studi Magrebini 1 (1966) 57-65; M. Fantar, "Les Pavements puniques," Les Dossiers de l'Archeologie (1978) 6-11; Kerkouane I 502-503; Kerkouane II; S. Lancel, "Les Pavimenta Punica du quartier punique tardif de la colline de Byrsa," Cahiers des etudes anciennes 17 (1985) 157-77. For the signinum floors in Sicilian houses, see for Agrigento: R.P. Jones and E.A. Gardner, JHS 26 (1906) 207-12; E. Gabrici, NSc 1925, 425-37; for Avola: M.T. Currò, BdA 51 (1966) 94; for Gela: D. Adames- teanu, NSc 1956, 346; for Heraclea Minoa: E. De Miro, Kokalos 12 (1966) 227; for Monte Iato: H.P. Isler, AntK 26 (1983) 39; for Solunto: M. deVos, BABESCH 50 (1975) 195- 224; for Syracuse: G. Gentili, NSc 1951, 156-57, NSc 1957, 282, 292; for Tindari: L. Bernabò Brea, BdA 50 (1965) 207.
  6. M.L. Morricone Matini. Mosaici antichi in Italia: Pavimenti di signino repubblicani di Roma e dintorni (Rome 1971).
  7. Marcus Vitruvius Pollio: de Architectura, Book VII
  8. F. Sear. Roman Wall and Vault Mosaics. Heidelberg 1977