Order Oranje-Nassau
Order Oranje-Nassau (niderl. De Orde van Oranje-Nassau) – odznaczenie państwowe Królestwa Niderlandów nadawane od 1892 za wybitne zasługi cywilne i wojskowe.
 Awers orderu II klasy | |
 Awers Krzyża Oficerskiego (wersja cywilna) | |
 Awers Krzyża Kawalerskiego z Mieczami (wersja wojskowa) | |
 Baretka | |
| Ustanowiono | |
|---|---|
| Powyżej | |
| Poniżej | |
Historia edytuj
Po śmierci ostatniego męskiego potomka dynastii orańskiej Wilhelma III, króla Niderlandów i wielkiego księcia Luksemburga, tron Niderlandów przeszedł na jego nieletnią córkę Wilhelminę, w której imieniu rządy sprawowała matka, królowa-wdowa Emma. Unia personalna między Holandią a Luksemburgiem została rozwiązana, gdyż konstytucja Wielkiego Księstwa nie dopuszczała wówczas następstwa tronu kobiet, i monarchia niderlandzka straciła prawo nadawania luksemburskiego Orderu Korony Dębowej. Jako substytut regentka Emma ustanowiła 4 kwietnia 1892 w imieniu córki order Oranje-Nassau.
Order może być nadawany i Holendrom i cudzoziemcom za szczególne zasługi wobec głowy państwa lub społeczeństwa.
10 października 1995 królowa Beatrycze Orańska podpisała zarządzenie z nowym regulaminem orderu[1] i od 1996 dzieli się on na sześć klas[2]:
- I klasa – Krzyż Wielki (Grootkruis),
- II klasa – Wielki Oficer (Grootofficier),
- III klasa – Komandor (Commandeur),
- IV klasa – Oficer (Officier),
- V klasa – Kawaler (Ridder),
- VI klasa – Członek (Lid)[2].
Do 1996, zamiast aktualnie nadawanej VI klasy, istniał dołączony do orderu i podzielony na trzy stopnie medal:
- Złoty Medal Honorowy (Eremedaille, in goud),
- Srebrny Medal Honorowy (Eremedaille in zilver),
- Brązowy Medal Honorowy (Eremedaille in brons),
Obecnie medale noszone są po VI klasie orderu[3].
W kolejności starszeństwa holenderskich odznaczeń Order Oranje-Nassau znajduje się na 7. miejscu i noszony jest po Orderze Lwa Niderlandzkiego, a przed Orderem Lwa Złotego[3].
Insygnia edytuj
Insygnia orderu to oznaka I–VI klasy i gwiazdy I i II klasy. Oznaką jest emaliowany na niebiesko krzyż maltański z białą bordiurą. Medalion środkowy awersu ukazuje lwa z godła państwowego Niderlandów, otoczonego napisem Je maintiendrai (fr. :Utrzymam (prawa i swobody ludności Niderlandów). Na medalionie rewersu oznaki widnieje ukoronowany monogram „W” (królowej Wilhelminy) otoczony napisem w języku niderlandzkim God zij met ons (Niech Bóg będzie z nami). Krzyż orderowy nadawany za zasługi cywilne ma między swymi ramionami zielony wieniec laurowy, a krzyż dla wojskowych dwa skrzyżowane miecze. Wszystkie oznaki oprócz V I VI klasy (srebrnych) są złocone.
Gwiazda I klasy jest srebrna, ośmiopromienna i ukazuje w środku medalion awersu oznaki, gwiazda II klasy ma kształt rombu z takim samym medalionem. Przy dekoracjach wojskowych pod medalion podłożone są skrzyżowane złote miecze. Order nie posiada łańcucha. Zawieszką jest złota lub srebrna korona królewska. Order noszony jest na pomarańczowej wstążce z obustronnymi niebiesko-białymi bordiurami (barwy dynastii orańskiej).
| Baretki Orderu Oranje-Nassau | ||||
|---|---|---|---|---|
 Grootkruis Krzyż Wielki |
 Grootofficier Wielki Oficer |
 Commandeur Komandor |
 Officier Oficer |
Ridder Kawaler (do 1994) |
 Ridder Kawaler (od 1994) |
Lid Członek (od 1994) |
 Gouden Eremedaille (1892–1994) |
 Zilveren Eremedaille (1892–1994) |
 Bronzen Eremedaille (1892–1994) |
Odznaczeni edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Reglement op de Orde van de Nederlandse Leeuw en de Orde van Oranje-Nassau. overheid.nl. [dostęp 2016-05-31]. (niderl.).
- ↑ a b De Orde van Oranje-Nassau. Een overzicht van de verschillende graden. lintjes.nl. [dostęp 2016-05-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-09)]. (niderl.).
- ↑ a b Lichaam Ondertekening Besluit draagvolgorde onderscheidingen. officielebekendmakingen.nl. [dostęp 2016-05-31]. (niderl.).
Bibliografia edytuj
- Paul Hieronymussen, Orders, Medals and Decorations of Britain and Europe in Colour, London 1978
- Orde van Oranje-Nassau. onderscheidingen.nl. [dostęp 2010-06-07]. (niderl.).