Rama do obrazu: Różnice pomiędzy wersjami

[[Plik:MNBA Gauguin 2708.JPG|thumb|[[Paul Gauguin]], ''Vahine no te miti'' (1892) we francuskiej ramie norożnikowonarożnikowo-środkowej w stylu [[Ludwik XIV|Ludwika XIV]]]]

Rama, oprawa, obramowanie, obramienie pełni wobec obrazu funkcje techniczne oraz estetyczne. Dobrze wykonana rama stabilizuje płaszczyznę, zabezpiecza krawędzie obrazu, chroni warstwę [[Malarstwo|malarską]] przed uszkodzeniem. Kolor, [[Ornament (sztuka)|ornamentyka]], profil ramy oddzielają dzieło artysty od świata zewnętrznego, jednocześnie tworząc symboliczne okno, bramę do świata wyobraźni twórcy. Ramy prawidłowo dobrane do obrazu wspomagają [[Percepcja|percepcję]] dzieła, wzmacniają jego oddziaływanie. W kulturze europejskiej rama do obrazu ma historię sięgającą [[Starożytność|czasów antycznych]] i unikalną w skali światowej<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Grimm | imię = Claus | tytuł = Alte Bilderrahmen Epochen -– Typen -– Material | wydawca = Georg D. W. Callwey | miejsce = Munchen | data = 1986 | strony = 7}}</ref>.

* rama architektoniczna – wzorowana na elementach [[Architektura|architektury]], stosowana do oprawy wyobrażeń malowanych już w [[Egipt|starożytnym Egipcie]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Ehlich | imię = Werner | tytuł = Bilderrahmen von der Antike bis zur Romanik | wydawca = VEB | miejsce = Dresden | data = 1979 | strony = 14, 111-113111–113}}</ref>,

* rama krzyżakowa – złożona z prostych listewek połączonych krzyżowo na narożach, znana głównie z przedstawień w [[Malarstwo pompejańskie|malarstwie pompejańskim]] i antycznej literatury<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Ehlich | imię = Werner | tytuł = Bilderrahmen von der Antike bis zur Romanik | wydawca = VEB | miejsce = Dresden | data = 1979 | strony = 12,18,19, 114-116114–116}}</ref>,

* rama płaska – wzorowana na oprawie [[Tabliczka woskowa|woskowych tabliczek do pisania]], początkowo stanowiła nieodłączny fragment konstrukcji obrazu malowanego na drewnie<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Ehlich | imię = Werner | tytuł = Bilderrahmen von der Antike bis zur Romanik | wydawca = VEB | miejsce = Dresden | data = 1979 | strony = 9}}</ref>.

* [[Wczesne średniowiecze|We wczesnym średniowieczu]] ramy towarzyszyły przedstawieniom [[Relief|płaskorzeźbionym]] w kości, [[Miniatura (malarstwo)|portretom miniaturowym]] lub [[Ilustracja|ilustracjom]] malowanym w [[rękopis]]ach. Stosowano bogate i pełne symboliki malowane obramienia w [[Iluminatorstwo|malarstwie iluminatorskim]]. Ornamentyka i kształty tych przedstawień bywały wzorem dla ramiarzy projektujących swoje wyroby w późniejszych czasach<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Mielniczuk | imię = Teresa | tytuł = Historia ramy do obrazu | wydawca = KAW | miejsce = Warszawa | data = 1977 | seria = abc | strony = 13,14 | nazwisko2 = Grzegorzewski | imię2 = Bohdan}}</ref>. Obrazy tablicowe, [[Ikona|ikony]] także oprawiano w ramy. Początkowo były stosowane ramy płaskie, montowane do tablicy malarskiej w celu stabilizacji płyty i zabezpieczenia partii licowej obrazu przed zniszczeniem. Z czasem profil i zdobnictwo ramy płaskiej uległy rozwinięciu.

* Rozwój [[malarstwo tablicowe|obrazu tablicowego]] w malarstwie chrześcijańskim pociągnął za sobą także rozwój form stosowanych do oprawy takich obrazów. Oprawa obrazu-tablicy, pierwotnie ustawianego na [[Ołtarz|stole-ołtarzu]] w [[Kościół (budynek)|kościele]], z czasem zmieniła się w rozbudowaną konstrukcję architektoniczną. Elementy ołtarza, [[Nastawa ołtarzowa|retabula]] stanowiły bogatą oprawę zespołu obrazów, płaskorzeźb i rzeźb. [[Ołtarz szafiasty|Ołtarze szafiaste]], [[Poliptyk|ołtarze poliptyczne]] często wyglądają jak grupa złożonych ze sobą, oprawionych w ramy pojedynczych obrazów tablicowych. Podobnie, jako oprawa kolekcji obrazów, mogą być postrzegane konstrukcja i zdobienia [[ikonostas]]u w [[Cerkiew (budynek)|cerkwi]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Mielniczuk | imię = Teresa | tytuł = Historia ramy do obrazu | wydawca = KAW | miejsce = Warszawa | data = 1977 | seria = abc | strony = 10,11 | nazwisko2 = Grzegorzewski | imię2 = Bohdan}}</ref>.

* [[Gotyk|W okresie gotyku]] architektoniczne ramy do obrazów budowało się wzorem elementów architektury ówczesnych kościołów lub kaplic. Rzeźbione były strzeliste [[Wieża kościelna|wieżyczki]], wsparte na kręconych lub prostych [[Kolumna (architektura)|kolumnach]], [[Szczyt (budownictwoarchitektura)|szczyty]] i [[maswerk]]i<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Grimm | imię = Claus | tytuł = Alte Bilderrahmen Epochen -– Typen -– Material | wydawca = Georg D. W. Callwey | miejsce = Munchen | data = 1986 | strony = 14,15}}</ref>. Ramy były zdobione [[puncowanie]]m, [[Grawerstwo|rytowane]], malowane i złocone razem z obrazem. [[Złocenie|Złocenia]] pozostały na ramach nawet w czasach, gdy już nie stosowano ich na obrazach<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Mielniczuk | imię = Teresa | tytuł = Historia ramy do obrazu | wydawca = KAW | miejsce = Warszawa | data = 1977 | seria = abc | strony = 14 | nazwisko2 = Grzegorzewski | imię2 = Bohdan}}</ref>.

* [[Renesans|W okresie renesansu]] nastąpił rozwój ramy płaskiej, kasetowej<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Karraker | imię = D. Gene | tytuł = Looking at european frames a guide to terms, styles, and techniques | wydawca = J.Paul Getty Trust | miejsce = Los Angeles | data = 2009 | strony = 29}}</ref>, profilowanej oraz ramy architektonicznej wzorowanej m.in. na architekturze modnego we włoskich kościołach renesansowego [[tabernakulum]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Grimm | imię = Claus | tytuł = Alte Bilderrahmen Epochen -– Typen -– Material | wydawca = Georg D. W. Callwey | miejsce = Munchen | data = 1986 | strony = 56,57}}</ref>. Coraz częściej malarstwo, a także ramy były wykonywane dla świeckich klientów i miały świecką tematykę<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Mielniczuk | imię = Teresa | tytuł = Historia ramy do obrazu | wydawca = KAW | miejsce = Warszawa | data = 1977 | seria = abc | strony = 18 | nazwisko2 = Grzegorzewski | imię2 = Bohdan}}</ref>. Pojawiły się zdobione wieńcami owoców i liści ramy okrągłe, [[Tondo|tonda]]. Okres [[Manieryzm (sztuka)|manieryzmu]] przyniósł rozwój form rzeźbiarskich, ramy liściaste, [[Ornament okuciowy|ornamenty okuciowe]], [[Ornament małżowinowo-chrząstkowy|ornamenty amorficzne]] wykonane jakby z naciągniętej skóry. Złocenia lub srebrzenia uzupełniają: [[polichromia]], imitacje marmurów i kamieni szlachetnych. W weneckim ramiarstwie używało się do zdobienia ornamentów wyciskanych z form, z masy [[pastiglia]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Grimm | imię = Claus | tytuł = Alte Bilderrahmen Epochen -– Typen -– Material | wydawca = Georg D. W. Callwey | miejsce = Munchen | data = 1986 | strony = 68,69}}</ref>. Pojawiła się też moda na ramy projektowane przez znanych artystów. Ramy typu [[Jacopo Sansovino|Sansowino]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Karraker | imię = D. Gene | tytuł = Looking at european frames a guide to terms, styles, and techniques | wydawca = J.Paul Getty Trust | miejsce = Los Angeles | data = 2009 | strony = 71-7371–73}}</ref>, [[Jean Clouet|Clouet]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Grimm | imię = Claus | tytuł = Alte Bilderrahmen Epochen -– Typen -– Material | wydawca = Georg D. W. Callwey | miejsce = Munchen | data = 1986 | strony = 26, 120}}</ref>, Barile<ref>Antonio di Neri Barili ze Sieny, 1453-1516.</ref><ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Grimm | imię = Claus | tytuł = Alte Bilderrahmen Epochen -– Typen -– Material | wydawca = Georg D. W. Callwey | miejsce = Munchen | data = 1986 | strony = 59}}</ref>, [[Juan de Herrera|Herrera]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Karraker | imię = D. Gene | tytuł = Looking at european frames a guide to terms, styles, and techniques | wydawca = J.Paul Getty Trust | miejsce = Los Angeles | data = 2009 | strony = 48}}</ref> biorą swoje nazwy od znanych malarzy, snycerzy czy architektów. Ramy projektowali takiej miary artyści-malarze jak: [[Fra Filippo Lippi|Lippi]], [[Albrecht Dürer|Durer]], [[Hans Holbein (młodszy)|Holbein]], później [[Rembrandt]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Grimm | imię = Claus | tytuł = Alte Bilderrahmen Epochen -– Typen -– Material | wydawca = Georg D. W. Callwey | miejsce = Munchen | data = 1986 | strony = 15,20, 61}}</ref>.

* [[Barok|W okresie baroku]] modne i stosowane były rozbudowane ramy listwowe typu [[Salvator Rosa|Rosa]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Karraker | imię = D. Gene | tytuł = Looking at european frames a guide to terms, styles, and techniques | wydawca = J.Paul Getty Trust | miejsce = Los Angeles | data = 2009 | strony = 71}}</ref>, [[Carlo Maratta|Maratta]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Karraker | imię = D. Gene | tytuł = Looking at european frames a guide to terms, styles, and techniques | wydawca = J.Paul Getty Trust | miejsce = Los Angeles | data = 2009 | strony = 27}}</ref>. W Hiszpanii i krajach Ameryki Południowej obrazy oprawiało się w profilowane ramy, zdobione liściastymi narożnikami i środkami oraz bogatymi kartuszami. We Francji modne były ramy zdobione wieńcami liści w stylu [[Ludwik XIV|Ludwika XIV]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Karraker | imię = D. Gene | tytuł = Looking at european frames a guide to terms, styles, and techniques | wydawca = J.Paul Getty Trust | miejsce = Los Angeles | data = 2009 | strony = 52}}</ref> oraz bogate w rozbudowaną symboliczną ornamentykę ramy [[Trofeum|trofealne]]. Podobnie w Wielkiej Brytanii portrety bywały oprawiane w zdobione [[woluta]]mi i zwojami liści ramy typu Sunderland<ref>Robert Spencer 2. hrabia Sunderland.</ref><ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Karraker | imię = D. Gene | tytuł = Looking at european frames a guide to terms, styles, and techniques | wydawca = J.Paul Getty Trust | miejsce = Los Angeles | data = 2009 | strony = 20}}</ref>. W Niederlandach do oprawy obrazów stosowało się zarówno bogate rzeźbione ramy typu [[Janus Lutma|Lutma]], jak i skromniejsze w wyrazie, profilowane, wykonywane przez [[Ebenista|ebenistów]] ramy czarne<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Grimm | imię = Claus | tytuł = Alte Bilderrahmen Epochen -– Typen -– Material | wydawca = Georg D. W. Callwey | miejsce = Munchen | data = 1986 | strony = 24, 25,89-97 89–97}}</ref>.

* W okresie [[Styl regencji|regencji]], we Francji obrazy oprawiano m.in. w pokryte drobnym rytmicznym ornamentem, bardzo popularne ramy typu [[Jean Bérain ojciec|Berain]]. W Niemczech w [[Monachium]] pojawiły się ramy projektowane przez dworskiego architekta Josepha Effnera, wykształconego na dworze francuskim<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Grimm | imię = Claus | tytuł = Alte Bilderrahmen Epochen -– Typen -– Material | wydawca = Georg D. W. Callwey | miejsce = Munchen | data = 1986 | strony = 29,158,159}}</ref>.

* [[Rokoko|W okresie rokoka]] ramy do obrazów utraciły barokową symetrię, pojawił się ornament [[rocaille]]. Ramy, obok bogatego zdobnictwa, zyskały wcześniej niespotykane formy i kształty, ukrywające listwowy charakter drewnianego tworzywa. Dominował styl [[Ludwik XV|Ludwika XV]]. W ramy narożnikowo-środkowe<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Karraker | imię = D. Gene | tytuł = Looking at european frames a guide to terms, styles, and techniques | wydawca = J.Paul Getty Trust | miejsce = Los Angeles | data = 2009 | strony = 30}}</ref> wzorowane na francuskich „Ludwikach” oprawiało się obrazy w całej Europie. We Włoszech stosowano ramy typu [[Giovanni Antonio Canal|Canaletto]], podobne do angielskich [[Peter Lely|Lely]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Grimm | imię = Claus | tytuł = Alte Bilderrahmen Epochen -– Typen -– Material | wydawca = Georg D. W. Callwey | miejsce = Munchen | data = 1986 | strony = 22, 29}}</ref>. Złoceniom towarzyszyła biel, chłodna zieleń, błękity. Modne stało się wzornictwo i wykończenia pochodzące z krajów Dalekiego Wschodu, Chin i Japonii.

* [[Klasycyzm|W okresie klasycyzmu]] czy [[empire]], pod wpływem mody wzorowanej na ornamentyce antycznej, ramy otrzymały spokojniejsze geometryczne kształty, głęboki profil ''scotia'' i rytmiczne wzory żłobkowań, [[Wole oczy|wolich oczu]], [[kimation]]ów, palmet czy perełek. Girlandy liści czy kwiatów były podtrzymywane przez przewiązki i kokardy. Na powierzchnię ram nakładano złocone metalowe ornamenty<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Mielniczuk | imię = Teresa | tytuł = Historia ramy do obrazu | wydawca = KAW | miejsce = Warszawa | data = 1977 | seria = abc | strony = 39 | nazwisko2 = Grzegorzewski | imię2 = Bohdan}}</ref>. Stosowano złocenia w technice pulmentowej, matowe i polerowane w wielu odcieniach złota lub werniksowanego srebra.

* XIX wiek przyniósł rozwój rzemiosła ramiarskiego. Wraz z często zmieniającą się modą powróciły dawne style historyczne. Listwy i ramy były produkowane w małych pracowniach i dużych warsztatach przemysłowych. Wzory ornamentalne wytwarzano masowo z gipsu i masy ramiarskiej. Wraz ze spadkiem cen szkła modne stało się oprawianie „za szkło” obrazów na papierze, [[Grafika|grafik]], [[Akwarela|akwarel]] i [[Fotografia|fotografii]]. Do ich oprawy stosowane były cienkie, delikatne listwy i kartonowe [[passe-partout]]. W Rosji do oprawy pojedynczych ikon używało się rzeźbionych i złoconych ram skrzynkowych, także zaopatrzonych w szkło. Moda na obrazy i reprodukcje obrazów oprawionych w ramy rozprzestrzeniła się na całym świecie. Ramy projektowali znani malarze: [[Karl Friedrich Schinkel]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Roenne von | imię = Betina | tytuł = Ein Architekt rahmt Bilder Karl Friedrich Schinkel und die Berliner Gemaldegalerie | wydawca = Deutscher Kunstverlag | miejsce = Berlin | data = 2007}}</ref>, [[Franz von Lenbach]], [[William Holman Hunt]], [[Dante Gabriel Rossetti]], [[James McNeill Whistler|James Neill Whistler]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Mandgen | imię = Eva | tytuł = In Perfect Harmony Bild + Rahmen 1850-1920 | wydawca = Van Gogh Museum/Kunstforum Wien | miejsce = Amsterdam, Wien | data = 1995 | strony = 29-4129–41, 60, 62-6662–66, 87-9287–92}}</ref>.

* Na przełomie XIX i XX wieku nowe prądy w malarstwie pozwoliły spojrzeć inaczej także na oprawę obrazów. Aktywni w projektowaniu, dobieraniu ram byli tacy malarze jak: [[Franz von Stuck]], [[Gustav Klimt|Klimt]], [[Vincent van Gogh|Van Gogh]], [[Camille Pissarro|Pissarro]], [[Edgar Degas|Degas]], [[Georges Seurat|Seurat]] i wielu innych<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Mandgen | imię = Eva | tytuł = In Perfect Harmony Bild + Rahmen 1850-1920 | wydawca = Van Gogh Museum/Kunstforum Wien | miejsce = Amsterdam, Wien | data = 1995 | strony = 97-10697–106, 114-126114–126, 129-138129–138, 139-148139–148, 149-162149–162, 163-180163–180}}</ref>. Ostatnie wielkie style w zdobnictwie, [[Secesja (sztuka)|secesja]] i [[Art déco|art deco]], miały spory wpływ także na ramy do obrazów, grafik czy fotografii. Wielu artystów porzuciło ramy lub stosowało do oprawy cienkie drewniane lub metalowe listwy w różnych kolorach. Pod koniec XX wieku pojawiły się masowo wytwarzane ramy z tworzyw sztucznych.

Pierwsza wystawa pokazująca ramy do obrazów bez obrazów, jako przedmioty kolekcjonerskie, odbyła się w 1929 roku w berlińskim Künstlerhaus<ref>{{Cytuj|autor = Herman Voss|tytuł = Antike Rahmen, Ausstellung Antike Rahmen im Künstlerhaus, Berlin, 23. Mai -– 6. Juni 1929, Mit einem Aufsatz von Wilhelm v. Bode und einer Einleitung von Hermann Voss, Katalog|data = 1929}}</ref>.

Obrazy [[Miniatura (malarstwo)|małych rozmiarów, miniaturowe]], znane były już w [[Starożytny Rzym|starożytnym Rzymie]]. Malarstwo tego typu rozwinęło się w XVI wieku. Do miniaturowych portretów czasem wykonywano kosztowne oprawy z zastosowaniem metali i [[Kamienie szlachetne|kamieni szlachetnych]]. Modne były też oprawy drewniane, wykładane płytkami [[Kość słoniowa|kości słoniowej]], czy kosztownymi okładzinami z drewna<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Mielniczuk | imię = Teresa | tytuł = Historia ramy do obrazu | wydawca = KAW | miejsce = Warszawa | data = 1977 | seria = abc | strony = 47 | nazwisko2 = Grzegorzewski | imię2 = Bohdan}}</ref>. Do oprawy miniatur używano także większych ram stylowych z zastosowaniem [[passe-partout]] obciągniętego [[aksamit]]em.

Obrazy na papierze lub zdjęcia oprawiano w nieco inne ramy niż te używane do oprawy obrazów tablicowych lub obrazów na płótnie. Stosowane są najczęściej cienkie, drewniane lub metalowe ramki, złocone lub malowane. Oprawa powinna być szczelna, by chronić wrażliwy na uszkodzenie lub zabrudzenie obraz na papierze. Modne są ramki [[Fornirowanie|fornirowane]] szlachetnymi gatunkami drewna z czarnymi kwadratami w narożach, „ramy wiedeńskie” z zaokrąglonymi rogami<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Mielniczuk | imię = Teresa | tytuł = Historia ramy do obrazu | wydawca = KAW | miejsce = Warszawa | data = 1977 | seria = abc | strony = 45 | nazwisko2 = Grzegorzewski | imię2 = Bohdan}}</ref> lub tzw. „ramy bez rogów”.

Pierwsze [[Dagerotypia|fotografie-dagerotypy]] oprawiano w zamykane, ozdobne [[etui]], podobne do modnych ówcześnie opraw portretów miniaturowych. Zamknięcie pozwalało chronić wrażliwą na światło warstwę [[Emulsja światłoczuła|emulsji światłoczułej]]. Później do oprawy [[Fotografia|fotografii]] na papierze stosowano ozdobne oprawy i ramki wykonywane z bardzo różnych materiałów: drewna, metalu, skóry, [[Porcelana|porcelany]], szkła, [[Papier-mâché|papieru-mache]] i tworzywa sztucznego. Ramki te można było wieszać na ścianach mieszkań lub – wyposażone w specjalne stojaki – ustawiać na meblach. Odlewane w metalu ozdobne ramki do zdjęć fotograficznych były niezwykle popularne pod koniec XIX wieku. W czasach [[Secesja (sztuka)|secesji]] i [[Art déco|art deco]] powstało wiele ciekawych wzorów opraw i ramek do oprawy fotografii. Niektóre z tych obiektów osiągają wysokie ceny na aukcjach kolekcjonerskich<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Harasym | imię = Zenon | tytuł = Stare fotografie poradnik kolekcjonera | wydawca = Arkady | miejsce = Warszawa | data = 2005 | strony = 214-216214–216}}</ref>.

Malarze mieli ogromny wpływ na ramy, w które oprawiano ich dzieła. W okresie średniowiecza [[malarz]] sam wykonywał ramę lub zamawiał ją u [[stolarz]]a czy [[Snycerstwo|snycerza]]. Po zamontowaniu w ramie tablicy obrazu, artysta gruntował, złocił i malował obraz razem z ramą. Tak wykonana oprawa była nieodłącznym elementem obrazu. Praktykę tę potwierdzają zachowane statuty [[Malarz|cechów malarskich]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Domański | imię = Ludomir | tytuł = Historia nieznanego rzemiosła w Polsce w latach 1393-15511393–1551 | miejsce = Wrocław | data = 2004 | strony = 28-2928–29}}</ref>. Wielcy malarze byli często projektantami ram. Rzeźbione ramy z drewna wykonywali znakomici snycerze lub ramiarze. Łączone bywały zawody ramiarza i pozłotnika, oraz listwiarza (wytwórcę listew do ram) i pozłotnika. Ramy do obrazów wykonywali także [[Ebenista|ebeniści]], [[Rzeźba|rzeźbiarze w kamieniu]], [[sztukator]]zy, repuserzy (trudniący się rodzajem [[metaloplastyka|metaloplastyki]] – techniki [[kucie|kucia]] na zimno). [[Złotnictwo|Jubilerzy]] czy złotnicy tworzyli ramy do obrazów miniaturowych. W XIX wieku oprawą obrazów za szkło zajmowały się zakłady szklarskie i ramiarskie.

Większość eksponowanych w muzeach ram do krajowego malarstwa to wyroby anonimowych mistrzów – snycerzy, rzeźbiarzy, pozłotników, ramiarzy<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Mielniczuk | imię = Teresa | tytuł = Historia ramy do obrazu | wydawca = KAW | miejsce = Warszawa | data = 1977 | seria = abc | strony = 5 | nazwisko2 = Grzegorzewski | imię2 = Bohdan}}</ref>. Ramy do wielu obrazów były zamieniane, wykonywane powtórnie, przycinane, wielokrotnie przemalowywane i przezłacane.

W zachowanych dokumentach można odnaleźć snycerzy wykonujących ramy do obrazów, np. Adrian Karffycz (Korvick) – działający w pierwszej połowie XVI wieku na [[Dwór Artusa w Gdańsku|Dworze Artusa]] i Jerzy Hankis – działający na przełomie XVII i XVIII wieku, projektowali i wykonywali zapewne zarówno ołtarze, jak i ramy do obrazów<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Redakcja zbiorowa | tytuł = SAP Słownik Artystów Polskich i obcych w Polsce działających | wydawca = Ossolineum | miejsce = Wrocław Warszawa Kraków Gdańsk | data = 1975 | seria = T. III | strony = 23-2423–24,362-363 362–363}}</ref>.

Józef Deibel, nadworny snycerz i ramiarz [[August II Mocny|elektora saskiego]], który dla galerii drezdeńskiej wyrzeźbił przeszło 400 ram, działał w Warszawie i Brodach, a jego syn, Franciszek Ksawery Deibel, rzeźbił m.in. ramy w Warszawie<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Redakcja zbiorowa | tytuł = SAP Słownik Artystów Polskich i obcych w Polsce działających | wydawca = Ossolineum | miejsce = Wrocław Warszawa Kraków Gdańsk | data = 1975 | seria = T. II | strony = 31-3231–32}}</ref>.

W XVIII wieku ramy wykonywali m.in. Johann Haweman (nadworny snycerz [[Stanisław August Poniatowski|Stanisława Augusta]]), Henryk Dietz i Grzegorz Dzikowski w Warszawie<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Redakcja zbiorowa | tytuł = SAP Słownik Artystów Polskich i obcych w Polsce działających | wydawca = Ossolineum | miejsce = Wrocław Warszawa Kraków Gdańsk | data = 1975 | seria = T. II | strony = 54, 151-152151–152}}</ref>, a Wojciech Jabłoński w Białymstoku<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Redakcja zbiorowa | tytuł = SAP Słownik Artystów Polskich i obcych w Polsce działających | wydawca = Ossolineum | miejsce = Wrocław Warszawa Kraków Gdańsk | data = 1975 | seria = T. III | strony = 54, 161}}</ref>.

W XIX wieku w Warszawie działały duże firmy ramiarskie i pozłotnicze: La Chapel Guniot, Jana Fiszera, Henryka Heinze i [[Antoni Kazimierz Blikle|Fryderyka Blikle]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Drexlerowa | imię = Anna M. | tytuł = Wystawy wytwórczości Królestwa Polskiego | wydawca = Oficyna Naukowa | miejsce = Warszawa | data = 1999}}</ref>. Ramy do swoich obrazów projektował [[Jan Matejko]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Przemecka-Zielińska | imię = Maria | tytuł = Malarstwo religijne Jana Matejki | miejsce = Kraków | data = 1994 | strony = 22}}</ref><ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Malinowski | imię = Jerzy | tytuł = Matejko: obrazy olejne: katalog | wydawca = Arkady | miejsce = Warszawa | data = 1993 | strony = 1983 | nazwisko2 = Sroczyńska | imię2 = Krystyna}}</ref>. Na przełomie XIX i XX wieku w Warszawie listwy do ram, jak je wtedy nazywano „bagiety”, produkowała m.in. parowa fabryka W. Domańskiego i S. Zabłockiego<ref>{{Cytuj stronę | url = http://aurator.pl/?page_id=52 | tytuł = aurator, Archiwalia | nazwisko = Domański | imię = Ludomir | data dostępu = 2015-12-20}}</ref>. We Lwowie ramy do obrazów i złocenia wykonywali obok wielu innych, Stanisław Jamroż, Jakub Altberg, Wojciech Domański, Maurycy Fischler i [[Walenty Jakóbiak]]<ref>{{Cytuj stronę | url = http://aurator.pl/?page_id=54 | tytuł = aurator, O lwowskich Ramiarzach i Pozłotnikach | nazwisko = Domański | imię = Ludomir | data dostępu = 2015-12-20}}</ref>.

Po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]], w [[Polska Rzeczpospolita Ludowa|PRL]]-u, obok wielu małych zakładów rzemieślniczych, działała jedna duża wytwórnia ram: Introligatornia i Ramiarnia Domu Książki we Wrocławiu. Pracownię artystyczną w tej firmie prowadził lwowski mistrz Józef Stoncel<ref>{{Cytuj stronę | url = http://aurator.pl/?cat=6 | tytuł = aurator, Genealogia Firmowa | nazwisko = Domański | imię = Ludomir | data dostępu = 2015-12-20}}</ref>.

* Domański, Ludomir, ''Klepacze złota, goldślagiery. Historia nieznanego rzemiosła w Polsce w latach 1393-15511393–1551'', w „Amator Scientiae”, Wrocław 2004, s. 25-3825–38, {{ISBN|83-919173-2-0}}.

* {{Cytuj|autor = Anna M. Drexlerowa |tytuł = Wystawy wytwórczości Królestwa Polskiego |data = 1999 |isbn = 83-85505-79-2 |miejsce = Warszawa |wydawca = Oficyna Naukowa |oclc = 838583079 }}

* {{Cytuj|autor = Zenon Harasym |tytuł = Stare fotografie poradnik kolekcjonera, |data = 2005 |isbn = 83-213-4353-8 |miejsce = Warszawa |wydawca = Arkady |oclc = 749802349 }}

* {{Cytuj|autor = Paul Mitchell |tytuł = Frameworks, Form, Function & Ornament in European Portrait Frames |data = 1996 |isbn = 1-85894-037-0 |inni = Lynn Roberts |miejsce = London |wydawca = P. Mitchell in association with Merrell Holberton |oclc = 37762056 }}

* [http://theframeblog.com/ The Frame Blog, znakomity blog Lynn Roberts na temat ram]