Ahmad Ben Bella: Różnice pomiędzy wersjami

| polityk = Ahmad Ben Bella

| grafika = [[Plik:Benbella.jpg|240px]]

| opis grafiki =

| data urodzenia = [[25 grudnia]] [[1916]]

| miejsce urodzenia = [[Maghnijja|Maghnia]]

| data śmierci = [[11 kwietnia]] [[2012]]

| miejsce śmierci = [[Algier]]

| funkcja = {{Flaga|Algieria}} 1. [[Prezydenci Algierii|Prezydent Algierii]]

| partia = [[Front Wyzwolenia Narodowego]]

| od = [[15 września]] [[1963]]

| do = [[19 czerwca]] [[1965]]

| poprzednik = [[Ferhat Abbas]] <small>(Jako Przewodniczący Narodowego Zgromadzenia Konstytucyjnego)</small>

| następca = [[Huari Bumedien|Houari Boumedienne]]

| odznaczenia = [[Plik:Hero of the Soviet Union medal.png|23px|Złota Gwiazda Bohatera Związku Radzieckiego (ZSRR)]] [[Plik:Leninpeace.jpg|23px|Międzynarodowa Leninowska Nagroda Pokoju (ZSRR)]]<br />{{order|KWF|II}} {{order|MM(MW)}} {{order|OTORT|Z}} {{order|OL (ZSRR)||28}}

| www =

| commons = Category:Ahmed Ben Bella

| quote = Ahmed Ben Bella

'''Ahmad Ben Bella''', ''Ahmad ibn Billa'', ([[język{{w arabskijęzyku|ar|arab.]] أحمد بن بلّة,}} (ur. [[25 grudnia]] [[1916]]<ref group="uwaga">Część źródeł utrzymuje, że Ben Bella urodził się w 1918 roku, ale jego ojciec zmienił tę datę, by syn mógł wcześniej zakończyć naukę w szkole.</ref> w [[Maghnijja|Maghnii]], zm. [[11 kwietnia]] [[2012]] w [[Algier]]ze) – pierwszy [[Prezydenci Algierii|prezydent Algierii]], przez wielu uważany za ojca państwa, urodzony w małym miasteczku Maghnia w zachodniej Algierii w [[sufizm|sufickiej]] rodzinie; współzałożyciel [[Front Wyzwolenia Narodowego|Frontu Wyzwolenia Narodowego]]. W latach 1962–1965 był premierem Algierii, a od 1963 do 1965 [[Prezydenci Algierii|prezydentem]]<ref name=O>{{cytuj stronę| url =http://portalwiedzy.onet.pl/68093,,,,ben_bella_ahmad,haslo.html| tytuł =Ben Bella Ahmad| autor = | opublikowany = portalwiedzy.onet.pl| praca = | data = | język = pl}}</ref><ref name=B>{{cytuj stronę| url=http://www.britannica.com/biography/Ahmed-Ben-Bella| tytuł = Ahmed Ben Bella| autor = | opublikowany = britannica.com| praca = | data = | język = en}}</ref>.

Pochodził z chłopskiej rodziny. Urodził się w Maghnii na granicy Algierii i [[Maroko|Maroka]]. Od 1937 roku służył w armii [[Francja|francuskiej]]. W trakcie [[II wojna światowa|II wojny światowej]] wziął udział w walkach za co otrzymał [[Krzyż Wojenny (Francja)|Krzyż Wojenny]] (1940). Pod koniec wojny wziął udział w starciach we [[Włochy|Włoszech]] za co w 1944 roku przyznano mu [[Medal Wojskowy (Francja)|Médaille militaire]]<ref name=O>{{cytuj stronę| url =http://portalwiedzy.onet.pl/68093,,,,ben_bella_ahmad,haslo.html| tytuł =Ben Bella Ahmad| autor = | opublikowany = portalwiedzy.onet.pl| praca = | data = | język = pl}}</ref><ref name=B>{{cytuj stronę| url=http://www.britannica.com/biography/Ahmed-Ben-Bella| tytuł = Ahmed Ben Bella| autor = | opublikowany = britannica.com| praca = | data = | język = en}}</ref>. Po zakończeniu wojny powrócił do rodzinnej Maghnii i zasilił ruch [[nacjonalizm|nacjonalistyczny]]<ref name=B>{{cytuj stronę| url=http://www.britannica.com/biography/Ahmed-Ben-Bella| tytuł = Ahmed Ben Bella| autor = | opublikowany = britannica.com| praca = | data = | język = en}}</ref>. W 1948 roku znalazł się w gronie założycieli Tajnej Organizacji będącej wojskowym skrzydłem podziemnego Ruchu na Rzecz Triumfu Wolności Demokratycznych<ref name=B>{{cytuj stronę| url=http://www.britannica.com/biography/Ahmed-Ben-Bella| tytuł = Ahmed Ben Bella| autor = | opublikowany = britannica.com| praca = | data = | język = en}}</ref><ref name=H>{{cytuj stronę| url =http://historia.org.pl/2010/02/16/wojna-o-niepodleglosc-algierii/| tytuł =Wojna o niepodległość Algierii| autor = | opublikowany = http://historia.org.pl/| praca = | data = | język = pl}}</ref>. Po napadzie na pocztę w [[Oran]]ie w 1950 roku (pieniądze z napadu miały posłużyć ruchowi nacjonalistycznemu) został skazany na karę więzienia. W 1952 roku zbiegł z więzienia po czym po krótkim ukrywaniu się, zbiegł do [[Egipt|egipskiego]] [[Kair]]u, gdzie zyskał pomoc sympatyków rewolucyjnego prezydenta [[Gamal Abdel Naser|Gamala Abdela Nasera]]<ref name=B>{{cytuj stronę| url=http://www.britannica.com/biography/Ahmed-Ben-Bella| tytuł = Ahmed Ben Bella| autor = | opublikowany = britannica.com| praca = | data = | język = en}}</ref><ref name=H>{{cytuj stronę| url =http://historia.org.pl/2010/02/16/wojna-o-niepodleglosc-algierii/| tytuł =Wojna o niepodległość Algierii| autor = | opublikowany = http://historia.org.pl/| praca = | data = | język = pl}}</ref>.

W listopadzie 1954 roku wraz z innymi algierskimi przywódcami emigracyjnymi z Egiptu, spotkał się na terenie [[Szwajcaria|Szwajcarii]] z liderami nacjonalistycznymi z obszaru Algierii (wszyscy spośród dziewięciu uczestników spotkania byli byłymi członkami Tajnej Organizacji). Na spotkaniu zadecydowali oni o powołaniu Komitetu Rewolucyjnego Jedności i Akcji (a według innych tłumaczeń Rewolucyjnej Rady Jedności i Działania<ref name=H>{{cytuj stronę| url =http://historia.org.pl/2010/02/16/wojna-o-niepodleglosc-algierii/| tytuł =Wojna o niepodległość Algierii| autor = | opublikowany = http://historia.org.pl/| praca = | data = | język = pl}}</ref>). Ben Bella stanął na czele Komitetu. Dowodzona przez niego grupa postawiła sobie za cel przygotowanie powstania narodowego<ref name=PWN>{{cytuj stronę| url =http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/algierska-wojna-narodowowyzwolencza-1954-62;3867795.html| tytuł =algierska wojna narodowowyzwoleńcza 1954–62| autor = | opublikowany = encyklopedia.pwn.pl| praca = | data = | język = pl}}</ref>. Datę wystąpienia wyznaczono na 1 listopada 1954 roku<ref name=H>{{cytuj stronę| url =http://historia.org.pl/2010/02/16/wojna-o-niepodleglosc-algierii/| tytuł =Wojna o niepodległość Algierii| autor = | opublikowany = http://historia.org.pl/| praca = | data = | język = pl}}</ref>.

W dniu wybuchu [[wojna algierska|powstania]] Komitet Rewolucyjny Jedności i Akcji przekształcił się we [[Front Wyzwolenia Narodowego]]<ref name=PWN>{{cytuj stronę| url =http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/algierska-wojna-narodowowyzwolencza-1954-62;3867795.html| tytuł =algierska wojna narodowowyzwoleńcza 1954–62| autor = | opublikowany = encyklopedia.pwn.pl| praca = | data = | język = pl}}</ref>. Front powołał własne siły zbrojne – [[Narodowa Armia Wyzwoleńcza (Algieria)|Narodową Armię Wyzwoleńczą]] dowodzone przez pułkownika [[Huari Bumedien]]a<ref name=B>{{cytuj stronę| url=http://www.britannica.com/biography/Ahmed-Ben-Bella| tytuł = Ahmed Ben Bella| autor = | opublikowany = britannica.com| praca = | data = | język = en}}</ref>. Ben Bella posiadał we Froncie ważną rolę polityczną i odpowiedzialny był za organizowania transportu broni do Algierii<ref name=B>{{cytuj stronę| url=http://www.britannica.com/biography/Ahmed-Ben-Bella| tytuł = Ahmed Ben Bella| autor = | opublikowany = britannica.com| praca = | data = | język = en}}</ref>. W 1956 roku miały miejsce dwa nieudane zamachy na jego życie, jeden w Kairze, drugi w [[Trypolis]]ie w [[Libia|Libii]]<ref name=B>{{cytuj stronę| url=http://www.britannica.com/biography/Ahmed-Ben-Bella| tytuł = Ahmed Ben Bella| autor = | opublikowany = britannica.com| praca = | data = | język = en}}</ref>. W październiku tego samego roku na skutek francuskiej interwencji marokański samolot wylądował w Algierze, zmuszając jego pasażerów – Ahmada Ben Bellę i pięciu innych przywódców algierskich do podporządkowania się władzom francuskim: zostali aresztowani i zatrzymani we Francji. W 1958 roku został zaocznie wybrany wiceprezydentem Algierii<ref name=O>{{cytuj stronę| url =http://portalwiedzy.onet.pl/68093,,,,ben_bella_ahmad,haslo.html| tytuł =Ben Bella Ahmad| autor = | opublikowany = portalwiedzy.onet.pl| praca = | data = | język = pl}}</ref>. W marcu 1962 francuski prezydent [[Charles de Gaulle]] zwrócił wolność Ben Belli, który podjął rozmowy z francuskim premierem [[Georges Pompidou|Georgesem Pompidou]] w Evian<ref name=B>{{cytuj stronę| url=http://www.britannica.com/biography/Ahmed-Ben-Bella| tytuł = Ahmed Ben Bella| autor = | opublikowany = britannica.com| praca = | data = | język = en}}</ref><ref name=O>{{cytuj stronę| url =http://portalwiedzy.onet.pl/68093,,,,ben_bella_ahmad,haslo.html| tytuł =Ben Bella Ahmad| autor = | opublikowany = portalwiedzy.onet.pl| praca = | data = | język = pl}}</ref>.

Po rozmowach między Pompidou a Ben Bellą zawarto porozumienie w sprawie zawieszenia broni. Algieria stała się niepodległym państwem, zaś armia Francji opuściła jej terytorium<ref name=H>{{cytuj stronę| url =http://historia.org.pl/2010/02/16/wojna-o-niepodleglosc-algierii/| tytuł =Wojna o niepodległość Algierii| autor = | opublikowany = http://historia.org.pl/| praca = | data = | język = pl}}</ref>. Ahmad Ben Bella objął funkcję premiera Rządu Tymczasowego powstałego we wrześniu 1962, zaś rok później został pierwszym prezydentem w historii republiki<ref name=B>{{cytuj stronę| url=http://www.britannica.com/biography/Ahmed-Ben-Bella| tytuł = Ahmed Ben Bella| autor = | opublikowany = britannica.com| praca = | data = | język = en}}</ref>. Po wybraniu na stanowisko prezydenta w dalszej mierze sprawował urząd premiera<ref name=O>{{cytuj stronę| url =http://portalwiedzy.onet.pl/68093,,,,ben_bella_ahmad,haslo.html| tytuł =Ben Bella Ahmad| autor = | opublikowany = portalwiedzy.onet.pl| praca = | data = | język = pl}}</ref>. Jego władzę zostały wzmocnione jeszcze bardziej w 1964 roku, kiedy to został sekretarzem generalnym rządzącej monopartii<ref name=AR>{{cytuj stronę| url=http://web.archive.org/web/20160305041447/http://www.romejko.edu.pl/content/pdf/17_romejko_elity_wladzy_algieria.pdf| tytuł = Elity władzy Algierii| autor = Ks. Adam Romejko | opublikowany = romejko.edu.pl| praca = | data = | język = pl}}</ref>. Ben Bella w różnych okresach czasu stał ponadto na czele armii, jako naczelny wódz oraz kierował ministerstwami informacji, spraw wewnętrznych, finansów, gospodarki i planowania<ref name=AR>{{cytuj stronę| url=http://web.archive.org/web/20160305041447/http://www.romejko.edu.pl/content/pdf/17_romejko_elity_wladzy_algieria.pdf| tytuł = Elity władzy Algierii| autor = Ks. Adam Romejko | opublikowany = romejko.edu.pl| praca = | data = | język = pl}}</ref>.

Swoje rządy oparł na gronie współpracowników wywodzących się z wiejskich regionów kraju. Jego rządy w państwie i partii związane były z walkami wewnątrzpartyjnymi. Ben Bella będący zwolennikiem awangardowego charakteru Frontu usunął z partii zwolenników partii masowej skupionych wokół Mohammeda Khidera. Rozbił również tak zwane stronnictwo kabylskie Ad'taAd’ta Ahmeda. Po zwycięstwie nad opozycją przystąpił do budowy [[socjalizm|socjalistycznego]] (uznawał socjalizm za tożsamy z [[islam]]em<ref>Aleksandra Kasznik-Christian, ''Algieria'', Wydawnictwo Trio, Warszawa 2006, s. 415.</ref>) ustroju Algierii mającego w jego założeniach opierać się na rolnictwie<ref name=AR>{{cytuj stronę| url=http://web.archive.org/web/20160305041447/http://www.romejko.edu.pl/content/pdf/17_romejko_elity_wladzy_algieria.pdf| tytuł = Elity władzy Algierii| autor = Ks. Adam Romejko | opublikowany = romejko.edu.pl| praca = | data = | język = pl}}</ref>. Reformy wzorował na zasadach stosowanych w Egipcie Gamala Abdel Nasera (jednak w odróżnieniu do niego zachowywał krytyczny stosunek do [[panarabizm]]u)<ref name="PAR2">''Nadeem F. Paracha: Socjalizm islamski''. Część II – czas sukcesów (1952-78).</ref>. Pierwszym krokiem mającym poskutkować budową nowego państwa była [[reforma rolna]] usankcjonowana poprzez dekrety z marca i października 1963 roku. W jej ramach wywłaszczono posiadaczy zarówno algierskich i francuskich (choć w trakcie obiecywano wywłaszczyć jedynie Francuzów i ich kolaborantów). Na zajętych przez państwach ziemiach miejscowi rolnicy tworzyli komitety samorządowe<ref name=AR>{{cytuj stronę| url=http://web.archive.org/web/20160305041447/http://www.romejko.edu.pl/content/pdf/17_romejko_elity_wladzy_algieria.pdf| tytuł = Elity władzy Algierii| autor = Ks. Adam Romejko | opublikowany = romejko.edu.pl| praca = | data = | język = pl}}</ref>.

Skutecznie zabiegał o pomoc Francji. Francja będąca dotychczas przeciwnikiem Frontu Wyzwolenia Narodowego wsparła rząd. Francuzi udzielili Ben Belli pomocy w postaci gospodarczej, finansowej, handlowej i kadrowej. Algieria korzystała dzięki temu z pomocy w inwestycjach, eksportowała do Francji swoje towary, a na terenie kraju pracowali francuscy specjaliści i nauczyciele. Była metropolia zgodziła się ponadto przyjąć ponad 500 tysięcy robotników algierskich. Francuska pomoc była w Algierii przyjmowana niechętnie (ze względu na niedawną wojnę)<ref name=AR>{{cytuj stronę| url=http://web.archive.org/web/20160305041447/http://www.romejko.edu.pl/content/pdf/17_romejko_elity_wladzy_algieria.pdf| tytuł = Elity władzy Algierii| autor = Ks. Adam Romejko | opublikowany = romejko.edu.pl| praca = | data = | język = pl}}</ref>. Niemniej jednak Ben Bella nie był politykiem realizującym interesy francuskie, w polityce wewnętrznej realizował bowiem politykę przejmowania majątków należących do byłych kolonialistów<ref name=B>{{cytuj stronę| url=http://www.britannica.com/biography/Ahmed-Ben-Bella| tytuł = Ahmed Ben Bella| autor = | opublikowany = britannica.com| praca = | data = | język = en}}</ref>. Mimo że Algieria była krajem nominalnie socjalistycznym, 70-80% wymiany handlowej realizowano z państwami zachodnioeuropejskimi (w tym 50% z Francją), podczas gdy wymiana z krajami socjalistycznymi wynosiła jedynie 5%. Choć socjalistyczny rząd uznał [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich]] za stronę „bratnią“„bratnią” to kontakty z tym krajem pozostawały niewielkie, ZSRR ograniczył się jedynie do udzielania Algierczykom pomocy technicznej i pożyczek<ref name=AR>{{cytuj stronę| url=http://web.archive.org/web/20160305041447/http://www.romejko.edu.pl/content/pdf/17_romejko_elity_wladzy_algieria.pdf| tytuł = Elity władzy Algierii| autor = Ks. Adam Romejko | opublikowany = romejko.edu.pl| praca = | data = | język = pl}}</ref>. Sam Ben Bella pozostawał podejrzliwy w kwestii interesów ZSRR w regionie<ref name="PAR2">''Nadeem F. Paracha: Socjalizm islamski''. Część II – czas sukcesów (1952-78)</ref>. Ważnym elementem polityki Belli było również wspieranie na różne sposoby i zaopatrywanie ruchów które uznawał on za antykolonialne. Wsparł rebeliantów [[wojna o niepodległość Angoli|walczących o niepodległość Angoli]]<ref>''Algeria: The Politics of a Socialist Revolution'', 1970, s. 164.</ref>, [[Afrykańska Partia Niepodległości Gwinei i Wysp Zielonego Przylądka|PAIGC]] (grupę walczącą o niepodległość [[Gwinea Bissau|Gwinei Bissau]] i [[WyspyGeografia Republiki Zielonego Przylądka|Wysp Zielonego Przylądka]])<ref>''Modern African Wars: Angola and Moçambique 1961-1974'', 1988. s. 12.</ref><ref>''Wars in the Third World since 1945'', 1995. s. 35.</ref> czy anty[[apartheid]]owski [[Afrykański Kongres Narodowy]]<ref>[http://www.sahistory.org.za/topic/african-national-congress-timeline-1960-1969 African National Congress Timeline 1960-1969].</ref>. Działania te miały doprowadzić do uznania go w przyszłości za nieformalnego lidera [[Trzeci Świat|Trzeciego Świata]]<ref name=AR>{{cytuj stronę| url=http://web.archive.org/web/20160305041447/http://www.romejko.edu.pl/content/pdf/17_romejko_elity_wladzy_algieria.pdf| tytuł = Elity władzy Algierii| autor = Ks. Adam Romejko | opublikowany = romejko.edu.pl| praca = | data = | język = pl}}</ref>.

W polityce zagranicznej nawiązał bliską współpracę z grupą [[antysyjonizm|antysyjonistycznych]] państw [[Arabowie|arabskich]]<ref name=B>{{cytuj stronę| url=http://www.britannica.com/biography/Ahmed-Ben-Bella| tytuł = Ahmed Ben Bella| autor = | opublikowany = britannica.com| praca = | data = | język = en}}</ref>. Nie zadowalające stosunki dzieliły jednak Algierię z sąsiednimi państwami. [[Tunezja]] oskarżała Ben Bellę o udzielanie schronienia tunezyjskim spiskowcom, a z Marokiem toczył się spór graniczny<ref name=AR>{{cytuj stronę| url=http://web.archive.org/web/20160305041447/http://www.romejko.edu.pl/content/pdf/17_romejko_elity_wladzy_algieria.pdf| tytuł = Elity władzy Algierii| autor = Ks. Adam Romejko | opublikowany = romejko.edu.pl| praca = | data = | język = pl}}</ref>. Konflikt graniczny doprowadził do wybuchu w październiku 1963 roku regularnej wojny algiersko-marokańskiej (tzw. [[Konflikt marokańsko-algierski (1963)|wojna piaskowa]]). Algieria została zaatakowana jako pierwsza przez wojska marokańskie. Rząd Belli w konflikcie wsparty został przez [[Kuba|Kubę]] i [[Zjednoczona Republika Arabska|Zjednoczoną Republikę Arabską]]. Algieria wyszła z kryzysu zwycięsko odnosząc w walkach sukces<ref>Ottaway, David (1970), ''Algeria: The Politics of a Socialist Revolution'', s. 166, Berkeley, California: University of California Press, {{ISBN|9780520016552}}</ref><ref name=B>{{cytuj stronę| url=http://www.britannica.com/biography/Ahmed-Ben-Bella| tytuł = Ahmed Ben Bella| autor = | opublikowany = britannica.com| praca = | data = | język = en}}</ref>.

We wrześniu 1963 roku opanował powstanie na terenie [[Kabylia|Kabylii]]. Powstańcy opowiedzieli się przeciwko rządowi ze względu na rządowe plany konfiskaty ziemi. Dowódca powstania, Ad'tAd’t Ahmed, sam właściciel majątku ziemskiego,

zjednoczył [[Kabylowie|Kabylów]] w ramach Frontu Sił Socjalistycznych. Powstanie w dużej mierze upadło na skutek wybuchu wojny z Marokiem -– zwolennicy Ahmeda na wieść o konflikcie opuścili oddziały powstańcze i przyłączyli się do obrony granic. Pod koniec 1963 roku Ben Bella rozpoczął proces „pojednania narodowego“narodowego”, wypuszczając z więzień wielu kabylskich opozycjonistów. Gest prezydenta nie poskutkował a wielu z uwolnionych przyłączyło się do Frontu Sił Socjalistycznych<ref name=AR>{{cytuj stronę| url=http://web.archive.org/web/20160305041447/http://www.romejko.edu.pl/content/pdf/17_romejko_elity_wladzy_algieria.pdf| tytuł = Elity władzy Algierii| autor = Ks. Adam Romejko | opublikowany = romejko.edu.pl| praca = | data = | język = pl}}</ref>. Ben Bella skłaniający się ku radykalnemu skrzydłu partii<ref name="PAR2">''Nadeem F. Paracha: Socjalizm islamski''. Część II – czas sukcesów (1952-78).</ref> musiał się zmierzyć również z [[prawica|prawicową]] opozycją zbierającą w rządzącej monopartii coraz większą popularność. Prawica domagała się odłożenia reformy rolnej, zmian w polityce finansowej, wyborów parlamentarnych i wprowadzenia polityki przyjaznej inwestycjom<ref name=AR>{{cytuj stronę| url=http://web.archive.org/web/20160305041447/http://www.romejko.edu.pl/content/pdf/17_romejko_elity_wladzy_algieria.pdf| tytuł = Elity władzy Algierii| autor = Ks. Adam Romejko | opublikowany = romejko.edu.pl| praca = | data = | język = pl}}</ref>. Bella przystąpił do dalszej konsolidacji władzy. 16 kwietnia 1964 roku odbył się partyjny zjazd na którym uchwalono program partii, Kartę algierską. W dokumencie zadeklarowano że podstawowym zadaniem partii jest budowa społeczeństwa socjalistycznego. Określono dwóch podstawowych wrogów socjalizmu -– lokalną burżuazję i zagraniczny kapitał. polityce zagranicznej podkreślono konieczność dalszego uniezależnienia<ref name=AR>{{cytuj stronę| url=http://web.archive.org/web/20160305041447/http://www.romejko.edu.pl/content/pdf/17_romejko_elity_wladzy_algieria.pdf| tytuł = Elity władzy Algierii| autor = Ks. Adam Romejko | opublikowany = romejko.edu.pl| praca = | data = | język = pl}}</ref>. W gospodarce z kolei zapowiedziano okresy przejściowe, w trakcie trwania których zachowana miała być własność ziemska i prywatna własność w sektorze usług i przemysłu<ref name=AR>{{cytuj stronę| url=http://web.archive.org/web/20160305041447/http://www.romejko.edu.pl/content/pdf/17_romejko_elity_wladzy_algieria.pdf| tytuł = Elity władzy Algierii| autor = Ks. Adam Romejko | opublikowany = romejko.edu.pl| praca = | data = | język = pl}}</ref>.

Opozycja nie uznała konsolidacji władzy przez Bellę. Rządy Ben Belii coraz bardziej nie podobały się środowisku wojskowych, ponadto cały czas istniała opozycja wewnątrz partii<ref>Alan Palmer, ''Kto jest kim w polityce. Świat od roku 1860'', Wydawnictwo Magnum, Warszawa, 1998, przeł. Wiesław Horabik, Tadeusz Szafrański, s. 45.</ref>. Wojsko szczególnie krytycznie przyjęło prezydencką propozycję utworzenia [[milicja|milicji]] co odebrało jako brak zaufania względem armii. Prezydentowi zarzucano nadmierną rozrzutność, bałaganiarstwo, brak konsekwencji. Krytycy zwracali uwagi na jego sposób noszenia zbliżony do filmowego amanta. W czerwcu 1964 roku doszło do nieudanej rebelii pod przywództwem pułkownika Mohammeda Chaabani<ref name=AR>{{cytuj stronę| url=http://web.archive.org/web/20160305041447/http://www.romejko.edu.pl/content/pdf/17_romejko_elity_wladzy_algieria.pdf| tytuł = Elity władzy Algierii| autor = Ks. Adam Romejko | opublikowany = romejko.edu.pl| praca = | data = | język = pl}}</ref>. Po straceniu lidera buntu wojskowego, na czele opozycji w armii stanął pułkownik Huari Bumedien (usunięty przez Ben Bellę ze stanowiska ministra obrony narodowej w październiku 1963 roku). Prezydent, nie chcąc doprowadzić do zwiększenia roli Bumediena w państwie, rozpoczął proces usuwania ministrów związanych z pułkownikiem<ref name=AR>{{cytuj stronę| url=http://web.archive.org/web/20160305041447/http://www.romejko.edu.pl/content/pdf/17_romejko_elity_wladzy_algieria.pdf| tytuł = Elity władzy Algierii| autor = Ks. Adam Romejko | opublikowany = romejko.edu.pl| praca = | data = | język = pl}}</ref>. Momentem kulminacyjnym sporu okazała się zapowiedź prezydenta z czerwca 1965 roku, kiedy ogłosił on zwołanie posiedzenia Biura Politycznego, na którym to miano zadecydować o zmianach w armii i powołaniu milicji<ref name=AR>{{cytuj stronę| url=http://web.archive.org/web/20160305041447/http://www.romejko.edu.pl/content/pdf/17_romejko_elity_wladzy_algieria.pdf| tytuł = Elity władzy Algierii| autor = Ks. Adam Romejko | opublikowany = romejko.edu.pl| praca = | data = | język = pl}}</ref>.

Pułkownik Bumedien zdecydował się na [[zamach stanu]] i aresztowanie prezydenta. Militarny pucz odbył się 19 czerwca 1965 i był całkowicie bezkrwawy<ref name="PAR2">''Nadeem F. Paracha: Socjalizm islamski''. Część II – czas sukcesów (1952-78)</ref>. Zamach odbył się przed konferencją państw afroazjatyckich, mającą odbyć się w [[Algier]]ze -– wojsko obawiało się, że Ben Bella wykorzysta konferencję do dalszego wzmocnienia zakresu własnej władzy<ref name=AR>{{cytuj stronę| url=http://web.archive.org/web/20160305041447/http://www.romejko.edu.pl/content/pdf/17_romejko_elity_wladzy_algieria.pdf| tytuł = Elity władzy Algierii| autor = Ks. Adam Romejko | opublikowany = romejko.edu.pl| praca = | data = | język = pl}}</ref>.

Ahmad Ben Bella utracił stanowisko i do 1979 przebywał w areszcie domowym w M'SilaM’Sila w południowo-zachodnich górach Algierii. W grudniu 1978 zmarł Bumedien, a nowy rząd ograniczył restrykcje wobec Ben Belli. Prezydent [[Szadli Bendżedid]] 3 lipca 1979 zwolnił Ben Bellę z aresztu domowego. W 1980 roku Ben Bella wyjechał na emigrację, przebywał we Francji i [[Szwajcaria|Szwajcarii]]. Powrócił do kraju w 1990 roku po zniesieniu w Algierii systemu monopartyjnego. Został przywódcą Ruchu na rzecz Demokratycznej Algierii<ref name=O>{{cytuj stronę| url =http://portalwiedzy.onet.pl/68093,,,,ben_bella_ahmad,haslo.html| tytuł =Ben Bella Ahmad| autor = | opublikowany = portalwiedzy.onet.pl| praca = | data = | język = pl}}</ref>. W wyborach lokalnych w 1990 jego partia została pokonana przez radykalnych islamistów z [[Islamski Front Ocalenia|Islamskiego Frontu Ocalenia]], co doprowadziło do zaniechania przez Ben Bellę planów powrotu do polityki<ref>Alan Palmer, ''Kto jest kim w polityce. Świat od roku 1860'', Wydawnictwo Magnum, Warszawa, 1998, przeł. Wiesław Horabik, Tadeusz Szafrański, s. 46.</ref><ref name=B>{{cytuj stronę| url=http://www.britannica.com/biography/Ahmed-Ben-Bella| tytuł = Ahmed Ben Bella| autor = | opublikowany = britannica.com| praca = | data = | język = en}}</ref>. W styczniu 1995 roku wziął udział w rozmowach na temat zakończenia [[wojna domowa w Algierii|wojny domowej]]<ref name=P>{{cytuj stronę| url =http://prawy.pl/5609-algieria-kraj-ktory-nie-chce-rewolucji/| tytuł =Algieria – kraj który nie chce rewolucji| autor = Karol Kaźmierczak| opublikowany = prawy.pl| praca = | data = | język = pl}}</ref>.

11 kwietnia 2012 roku zmarł w swoim domu w [[Algier]]ze. Miał 93 lata<ref name=B>{{cytuj stronę| url=http://www.britannica.com/biography/Ahmed-Ben-Bella| tytuł = Ahmed Ben Bella| autor = | opublikowany = britannica.com| praca = | data = | język = en}}</ref>.

* {{Cytuj stronę | url = http://www.bbc.co.uk/news/world-africa-17683449 |tytuł= Algeria'sAlgeria’s first president Ahmed Ben Bella dies | opublikowany = BBC News | język = en | data dostępu = 2012-04-11 | język = en}}

* D. C. Gordon, ''North Africa'sAfrica’s French Legacy, 1954-1962'', Cambridge (Massachusetts), 1962

* Alan Palmer, ''Kto jest kim w polityce. Świat od roku 1860'', Wydawnictwo Magnum, Warszawa, 1998, przeł. Wiesław Horabik, Tadeusz Szafrański, s. 45-4645–46