Wikipedia

Pierzchnica: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
drobne techniczne
WP:SK+ToS+mSI+Bn, usunięcie zbędnych linków do dat, drobne redakcyjne, drobne techniczne
Linia 17:
|powierzchnia = 6,92
|wysokość =
|rok = 2017-12-312017–12–31
|liczba ludności = 1063{{r|GP}}
|gęstość zaludnienia =
Linia 35:
|bip =
}}
'''Pierzchnica''' – [[miasto]] w [[Polska|Polsce]] położone w [[województwo świętokrzyskie|województwie świętokrzyskim]], w [[powiat kielecki|powiecie kieleckim]], w [[Pierzchnica (gmina)|gminie Pierzchnica]]<ref name=teryt>{{cytuj stronę |url = http://www.stat.gov.pl/broker/access/performSearch.jspa?searchString=Pierzchnica&level=miejsc&wojewodztwo=2219&powiat=&gmina=&miejscowosc=&advanced=true |autortytuł = GłównyRejestr Urząd StatystycznyTERYT |tytułautor = RejestrGłówny TERYTUrząd Statystyczny |data dostępu = 2013-02-24}}</ref>. Miejscowość jest od 1973 siedzibą [[Pierzchnica (gmina)|gminy Pierzchnica]]; do 1954 roku była siedzibą [[gmina Drugnia|gminy Drugnia]].
 
Prawa miejskie w latach 1359-18691359–1869 oraz ponownie od 1 stycznia 2019<ref name="dziewietnascie">{{Dziennik Ustaw|2018|0|1456}} -– Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 25 lipca 2018 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast oraz nadania niektórym miejscowościom statusu miasta .</ref><ref name="decyzjamswia">[https://www.gov.pl/web/mswia/10-nowych-miast-w-polsce-od-2019-roku 10 nowych miast w Polsce od 2019 roku].</ref>.
 
== Historia ==
Pierzchnica, pierwotnie wieś królewska, jako miasto królewskie została założona przez [[Kazimierz III Wielki|Kazimierza III Wielkiego]] na [[prawo magdeburskie|prawie magdeburskim]] pomiędzy [[1359]] a [[1370]] rokiem<ref>Anna Berdecka, Nowe lokacje miast królewskich w Małopolsce w latach 1333-13701333–1370 : chronologia i rozmieszczenie, w: Przegląd Historyczny, T. 65 (1974), z. 4, tabela 1 po s. 617.</ref>. Dokładna data nadania praw nie jest znana. U [[Jan Długosz|Długosza]] występuje pod nazwą ''Pyrzsznycza''. W rejestrze poborowym z 1579 r. zapisana jako ''Pyersnicza''. <br />
Według Długosza miasto było własnością królewską. Znajdował się tu drewniany kościół. Pierzchnica miała 19 [[Łan (miara powierzchni)|łanów]] i 2 łany wójtowskie. [[Dziesięcina]] o wartości 10 [[grzywna (jednostka miar)|grzywien]] szła na utrzymanie [[prebenda|prebendy]] Pierzchnickiej przy [[Kielce|kieleckiej]] kolegiacie. Pierwotnie dziesięcina oddawana była [[Archidiecezja krakowska|biskupom krakowskim]]. W 1359 r. biskup [[Jan Bodzanta|Bodzanta]] przeznaczył ją na uposażenie tej właśnie prebendy<ref name="SgKP">{{SgKP|VIII|103|Pierzchnica}}</ref>.
 
W 1497 r. król [[Jan I Olbracht|Jan Olbracht]] nadał Pierzchnicy [[jarmark]] na św. Michała oraz ustanowił dla miasta dzień targowy we wtorek. W 1512 r. potwierdzono przywilej niemiecki dla miasta po tym, jak pierwotny dokument uległ zniszczeniu w czasie pożaru. Według lustracji z 1564 r. było tu 40 domów. Według rejestru poborowego [[Powiat wiślicki|powiatu wiślickiego]] z 1578 r. miasto dawało 8 [[floren]]ów i 5 groszy [[szos]]u. Włącznie z podatkiem od rzemieślników i łanów miejskich pobór wynosił 14 florenów i 12 groszy. Pierzchnica była więc stosunkowo ubogą osadą (dla porównania [[Szydłów (województwo świętokrzyskie)|Szydłów]] płacił 211 florenów, a [[Busko-Zdrój|Busko]] 151). Z czasem osada się rozrosła i wielkość czynszu podwyższono. W 1629 r. w Pierzchnicy było 50 domów, 5 piekarzy, 3 szewców i 3 rzeźników. W czasie [[potop szwedzki|potopu szwedzkiego]] miasto zostało spalone<ref name="SgKP" />.
 
W 1780 r. król [[Stanisław August Poniatowski|Stanisław August]] ustanowił dla Pierzchnicy nowe jarmarki: w tydzień po św. Filipie i Jakubie, na św. Wawrzyńca, św. Marcina i św. Mikołaja. Od 1774 r. właścicielem miasteczka był wojewoda sandomierski [[Maciej Sołtyk (1718–1802)|Maciej Sołtyk]]. Według ostatniej lustracji z 1789 r. znajdował się tu drewniany ratusz. W mieście było 65 domów katolickich oraz 5 żydowskich. W 1800 r. na miejsce drewnianego kościoła św. Małgorzaty Maciej Sołtyk wzniósł nowy kościół murowany.
Linia 53:
 
== Konsultacje lokalne w sprawie nadania statusu miasta (2017) ==
Przeprowadzenie konsultacji zaplanowano w dniach od 1 maja do 30 czerwca 2017 r.<ref name="prawomiejscowe.pl">{{Cytuj | url=http://prawomiejscowe.pl/UrzadGminyPierzchnica/document/195623/Uchwa%C5%82a-XXI_37_2017 | tytuł=UCHWAŁA NR XXI/37/2017 RADY GMINY PIERZCHNICA z dnia 27 marca 2017 r. | opublikowany=prawomiejscowe.pl | język=pl | data dostępu=2017-12-03}}</ref>. W konsultacjach wzięły udział 1933 osoby tj. 51,4% dorosłych mieszkańców gminy. Za przywróceniem praw miejskich Pierzchnicy opowiedziały się 1772 osoby tj. 91,7% głosujących, przeciw było 76 osób (3,9%), a wstrzymało się od głosu 85 osób (4,4%). W samej Pierzchnicy frekwencja w konsultacjach wyniosła 64,5% (552 osoby). Za przywróceniem praw miejskich było 93,7% (517 osób), przeciw było 2,7% (15 osób), a wstrzymało się 3,6% (20 osób). Uchwałą XXVI/72/17 Rada Gminy wystąpiła o nadanie Pierzchnicy statusu miasta<ref name=":2">{{Cytuj | url=http://prawomiejscowe.pl/UrzadGminyPierzchnica/document/453628/Uchwa%C5%82a-XXVI_72_2017 | tytuł=UCHWAŁA NR XXVI/72/2017 RADY GMINY PIERZCHNICA z dnia 15 listopada 2017 r. | opublikowany=prawomiejscowe.pl | język=pl | data dostępu=2017-12-05}}</ref>. Na podstawie pozytywnych konsultacji przeprowadzonych w 2017 roku postanowiono wystąpić w 2018 roku z wnioskiem o nadanie statusu miasta miejscowości Pierzchnica<ref name="wniosekpierzchnica">UCHWAŁA NR XXVI/72/2017 RADY GMINY PIERZCHNICA z dnia 15 listopada 2017 r.</ref>. 1 stycznia 2019 status miasta został przywrócony<ref name="dziewietnascie" />.▼
 
▲Przeprowadzenie konsultacji zaplanowano w dniach od 1 maja do 30 czerwca 2017 r.<ref name="prawomiejscowe.pl">{{Cytuj | url=http://prawomiejscowe.pl/UrzadGminyPierzchnica/document/195623/Uchwa%C5%82a-XXI_37_2017 | tytuł=UCHWAŁA NR XXI/37/2017 RADY GMINY PIERZCHNICA z dnia 27 marca 2017 r. | opublikowany=prawomiejscowe.pl | język=pl | data dostępu=2017-12-03}}</ref>. W konsultacjach wzięły udział 1933 osoby tj. 51,4% dorosłych mieszkańców gminy. Za przywróceniem praw miejskich Pierzchnicy opowiedziały się 1772 osoby tj. 91,7% głosujących, przeciw było 76 osób (3,9%), a wstrzymało się od głosu 85 osób (4,4%). W samej Pierzchnicy frekwencja w konsultacjach wyniosła 64,5% (552 osoby). Za przywróceniem praw miejskich było 93,7% (517 osób), przeciw było 2,7% (15 osób), a wstrzymało się 3,6% (20 osób). Uchwałą XXVI/72/17 Rada Gminy wystąpiła o nadanie Pierzchnicy statusu miasta<ref name=":2">{{Cytuj | url=http://prawomiejscowe.pl/UrzadGminyPierzchnica/document/453628/Uchwa%C5%82a-XXVI_72_2017 | tytuł=UCHWAŁA NR XXVI/72/2017 RADY GMINY PIERZCHNICA z dnia 15 listopada 2017 r. | opublikowany=prawomiejscowe.pl | język=pl | data dostępu=2017-12-05}}</ref>. Na podstawie pozytywnych konsultacji przeprowadzonych w 2017 roku postanowiono wystąpić w 2018 roku z wnioskiem o nadanie statusu miasta miejscowości Pierzchnica<ref name="wniosekpierzchnica">UCHWAŁA NR XXVI/72/2017 RADY GMINY PIERZCHNICA z dnia 15 listopada 2017 r.</ref>. 1 stycznia 2019 status miasta został przywrócony<ref name="dziewietnascie"/>.
 
W dniu 1 stycznia 2019 r. wyemitowano medal okolicznościowy, który upamiętnia fakt przywrócenia praw miejskich oraz postać Macieja Sołtyka.
[[Plik:Medal okolicznościowy odzyskanie praw miejskich.jpg|mały|Medal upamiętniający odzyskanie praw miejskich przez Pierzchnicę]]
<br />
 
== Zabytki ==
[[Plik:Pierzchnica bell tower of st margaret church p1040055.jpg|thumb|240px|right|Dzwonnica z 1800 r.]]
* Układ przestrzenny miejscowości, wpisany do [[rejestr zabytków|rejestru zabytków nieruchomych]] (nr rej.: A.447 z 31.08.1989){{r|zabytek}}.
* Zespół kościoła parafialnego (nr rej.: 132 z 31.08.1989){{r|zabytek}}:
Linia 72 ⟶ 70:
 
== Organizacje pozarządowe ==
* Fundacja Rozwoju Regionu Pierzchnica<ref>[http://www.frrp.pl Fundacja Rozwoju Regionu Pierzchnica].</ref>
* Dom Seniora im. Sue Ryder w Pierzchnicy<ref>[http://domseniora-pierzchnica.pl/ Dom Seniora im. Sue Ryder w Pierzchnicy].</ref>
* Społeczny Ruch Trzeźwości w Pierzchnicy<ref>[http://www.pierzchnica.pl/kategorie/spoleczny_ruch_trzezwosci_w_pierzchnicy Społeczny Ruch Trzeźwości w Pierzchnicy].</ref>
* Klub Sportowy Polanie<ref>[http://www.pierzchnica.pl/kategorie/klub_sportowy_polanie Klub Sportowy Polanie].</ref> założony w roku 1978. Zespół seniorów występuje obecnie w grupie II świętokrzyskiej klasy A. Barwy: żółto-zielone. Trener zespołu: Łukasz Kwaśniewski. Stadion przy ul. Lipowej o pojemności 400 (240 miejsc siedzących).
Linia 86 ⟶ 84:
== Przypisy ==
{{Przypisy|
<ref name="GP">[http://www.pierzchnica.pl/dokumenty/pierzchnica_46_2017_v4333.pdf Gazeta Pierzchnicka -– luty 2017 s. 16].</ref>
<ref name="zabytek">{{zabytek|świętokrzyskie|strony = 30|data dostępu = 2015-11-13}}</ref>
}}
Linia 100 ⟶ 98:
{{Kontrola autorytatywna}}
 
[[Kategoria:Pierzchnica| ]]▼
[[Kategoria:Miasta w województwie świętokrzyskim]]▼
[[Kategoria:Miasta królewskie I Rzeczypospolitej]]
[[Kategoria:Miasta lokowane przez Kazimierza III Wielkiego]]
[[Kategoria:Miasta polskie lokowane na prawie magdeburskim]]
[[Kategoria:Miasta w Polsce lokowane w XIV wieku]]
▲[[Kategoria:Miasta w województwie świętokrzyskim]]
▲[[Kategoria:Pierzchnica]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Pierzchnica”