Wikipedia

Ihor Juchnowski

ukraiński fizyk, działacz społeczny i polityk

Ihor Rafajiłowicz Juchnowski, ukr. Iгор Рафаïлович Юхновський (ur. 1 września 1925 w Kniahininie, zm. 26 marca 2024 we Lwowie[1]) – ukraiński fizyk, działacz społeczny i polityk, deputowany do Rady Najwyższej, wicepremier, p.o. prezesa Ukraińskiego Instytutu Pamięci Narodowej (2006–2010), Bohater Ukrainy.

Ihor Juchnowski
Iгор Юхновський
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

1 września 1925
Kniahinin

Data i miejsce śmierci

26 marca 2024
Lwów

Deputowany do Rady Najwyższej I, II, III i IV kadencji
Okres

od 1990
do 2006

Przynależność polityczna

Ludowy Ruch Ukrainy / Ukraińska Partia Ludowa

Prezes Ukraińskiego Instytutu Pamięci Narodowej (p.o.)
Okres

od 2006
do 2010

Następca

Wałerij Sołdatenko

Odznaczenia
Bohater Ukrainy „Orderu Państwa” Order Wolności (Ukraina) Order Księcia Jarosława Mądrego III klasy Order Księcia Jarosława Mądrego IV klasy Order Księcia Jarosława Mądrego V klasy Order „Za zasługi” I klasy (Ukraina) Order Wojny Ojczyźnianej I klasy Order Czerwonego Sztandaru Pracy Order „Znak Honoru”
Multimedia w Wikimedia Commons

Życiorys edytuj

W 1944 został zmobilizowany do Armii Czerwonej, w której pozostał do 1945. Absolwent fizyki na Uniwersytecie Lwowskim (1951), doktoryzował się w 1967. Pracował jako nauczyciel akademicki na macierzystej uczelni. Od 1969 był prezesem lwowskiego oddziału instytutu fizyki teoretycznej Akademii Nauk Ukraińskiej SRR, w 1982 został członkiem akademii, kierował też jednym z jej instytutów.

Należał do Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego. W wyniku wyborów z marca 1990 uzyskał mandat posła do Rady Najwyższej Ukraińskiej SRR w jednej z dzielnic Lwowa (z poparciem 59% wyborców). W maju 1990 wybrano go przewodniczącym Rady Ludowej (pierwszej organizacji opozycyjnej w Radzie Najwyższej Ukraińskiej SRR). Był jednym z autorów deklaracji niepodległości Ukrainy. Wystartował w wyborach prezydenckich z grudnia 1991, uzyskując 555 tys. głosów (1,7%) i zajmując piąte miejsce wśród sześciu kandydatów. W 1992 objął stanowisko pierwszego wicepremiera Ukrainy, które zajmował do 1993. W 1994 uzyskał reelekcję w tym samym okręgu lwowskim z poparciem ponad 60% wyborców. Cztery lata później został wybrany z listy krajowej Ludowego Ruchu Ukrainy, a w 2002 z ramienia Bloku Nasza Ukraina (jako kandydat Ukraińskiej Partii Ludowej).

W 2006 nie ubiegał się o reelekcję. W tym samym roku został mianowany przez prezydenta Wiktora Juszczenkę pełniącym obowiązki prezesa Ukraińskiego Instytutu Pamięci Narodowej. Funkcję tę pełnił do 2010.

Został członkiem rzeczywistym i członkiem prezydium Narodowej Ukraińskiej Akademii Nauk. Stanął na czele ukraińskiego związku weteranów II wojny światowej. Deklarował się jako zwolennik pojednania żołnierzy UPA i Armii Czerwonej. Opowiedział się za społeczną rehabilitacją Stepana Bandery[2].

W 2016 został wyróżniony tytułem honorowego obywatela Lwowa[3].

Odznaczenia edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Anastasija Poja: У Львові помер Герой України, науковець і політик Ігор Юхновський. pravda.com.ua, 26 marca 2024. [dostęp 2024-03-26]. (ukr.).
  2. ↑ National Memory Institute will work to redeem Stepan Bandera’s honor. ukrinform.net, 19 grudnia 2008. [dostęp 2016-05-15]. (ang.).
  3. ↑ Ігор Юхновський став «Почесним громадянином Львова». gazeta.lviv.ua, 7 kwietnia 2016. [dostęp 2016-05-15]. (ukr.).
  4. ↑ Указ Президента України № 1195/2005 Про присвоєння І. Юхновському звання Герой України. rada.gov.ua, 23 sierpnia 2005. [dostęp 2021-08-25]. (ukr.).
  5. ↑ Указ Президента України № 533/2016 Про відзначення державними нагородами України з нагоди 25-ї річниці підтвердження всеукраїнським референдумом Акта проголошення незалежності України 1 грудня 1991 року. rada.gov.ua, 1 grudnia 2016. [dostęp 2023-03-19]. (ukr.).
  6. ↑ Указ Президента України № 335/2020 «Про відзначення державними нагородами України з нагоди Дня незалежності України». president.gov.ua, 21 sierpnia 2020. [dostęp 2023-03-19]. (ukr.).
  7. ↑ Указ Президента України № 26/2009 «Про відзначення державними нагородами України». rada.gov.ua, 16 stycznia 2009. [dostęp 2021-08-25]. (ukr.).
  8. ↑ Указ Президента України № 697/2001 «Про відзначення державними нагородами України працівників підприємств, організацій та установ». rada.gov.ua, 21 sierpnia 2001. [dostęp 2023-03-19]. (ukr.).
  9. ↑ Указ Президента України № 1036/2000 «Про нагородження орденом „За заслуги”». rada.gov.ua, 30 sierpnia 2000. [dostęp 2023-03-19]. (ukr.).

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ihor_Juchnowski&oldid=73302316”