Kościół św. Bartłomieja Apostoła w Jerzmanowicach
Kościół św. Bartłomieja Apostoła w Jerzmanowicach – zabytkowy rzymskokatolicki kościół parafialny, znajdujący się w Jerzmanowicach, w gminie Jerzmanowice-Przeginia, w powiecie krakowskim.
 A-483[1]. z dnia 23.01.1984
| |||||||||
| |||||||||
| Państwo | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość |
Jerzmanowice 234 | ||||||||
| Wyznanie | |||||||||
| Kościół | |||||||||
| Wezwanie | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Położenie na mapie gminy Jerzmanowice-Przeginia  | |||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |||||||||
Położenie na mapie powiatu krakowskiego  | |||||||||
 50°13′03″N 19°45′25″E/50,217500 19,756944
| |||||||||
| Strona internetowa | |||||||||
Kościół został wpisany do rejestru zabytków województwa małopolskiego.
Historia edytuj
Kościół parafialny w Jerzmanowicach istniał już w 1338 roku. Ufundowany został przez króla Kazimierza Wielkiego. Był to mały drewniany budynek o powierzchni 120 metrów kwadratowych. Kościół ten został rozebrany w 1826 roku[2]. Obecny zbudowano w latach 1827–1830 i przebudowano w 1876 roku. Świątynia konsekrowana 21 czerwca 1884 roku, przez biskupa Tomasza Kulińskiego[3][4].
Architektura edytuj
Budynek klasycystyczny, murowany, jednonawowy, prezbiterium zamknięte półkolistą apsydą. Fasada kościoła inspirowana warszawskim palladianizmem. Widoczne pilastry wielkiego porządku, trójkątny tympanon i attyka[5]. W roku 1980 odremontowano elewacje i otoczenie kościoła, a w latach 1992–1993 wymieniono pokrycie dachu na blachę miedzianą.
Wyposażenie edytuj
W ołtarzu głównym znajduje się obraz Najświętszej Maryi Panny i św. Bartłomieja Apostoła namalowany przez Bolesława Rutkowskiego w 1911 roku. Polichromia powstała w 2000 roku według projektu Janusza Łęgowskiego z Katowic. Zastąpiła ona wcześniejszą wykonaną przez prof. Jerzego Nowosielskiego (w 2000 roku dokonano transferu tych malowideł przez Akademię Sztuk Pięknych w Krakowie)[2]. Barokowo–klasycystyczne ołtarze i zabytkową chrzcielnicę, która pochodzi ze starego kościoła, poddano konserwacji w latach 2004–2006. Nowy, marmurowy ołtarz powstał według projektu Jana Funka z Krakowa. W świątyni znajdują się organy zbudowane w XIX wieku prawdopodobnie przez Antoniego Sapalskiego[4]. Ze starego kościoła zachowały się dzwony. Najstarszy został wykonany w 1545 roku. Drugi dzwon z 1548 roku z medalionem św. Bartłomieja, na którym widnieje łaciński napis: „ANIMUS EST NOBIS UT CARMINA DIKANT HIC TIBIS. DEUS ES 1548”, czyli „DUCH JEST DLA NAS JAK POEZJA, NIECH CI POWIE, ŻE TU JEST BÓG”. Dzwony w czasie I wojny światowej zostały zakopane przez parafian i dzięki temu nie zostały skonfiskowane przez Austriaków[2].
Przypisy edytuj
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.
- ↑ a b c Strona gminy ↓.
- ↑ Kornecki 2013 ↓, s. 79.
- ↑ a b Strona parafii ↓.
- ↑ Krasnowolski 2013 ↓, s. 63.
Bibliografia edytuj
- Marian Kornecki: Sztuka Sakralna. Kraków: Zarząd Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych w Krakowie, 2013.
- Bogusław Krasnowolski: Leksykon zabytków architektury Małopolski. Kraków: Arkady, 2013. ISBN 978-83-2134744-8.
- Warto zobaczyć. jerzmanowice-przeginia.pl. [dostęp 2021-02-21].
- Strona parafii. parjerzmanowice.iap.pl. [dostęp 2021-02-21].