Psianka szara
Psianka szara (Solanum incanum L.) – gatunek rośliny z rodziny psiankowatych. Występuje w Afryce (Benin, Burkina Faso, Mali; Niger, Nigeria, Erytrea, Etiopia, Somalia, Sudan, Egipt) i Azji (Oman, Arabia Saudyjska, Jemen, Afganistan; Iran, Irak, Izrael, Jordania, Liban, Syria, Turcja, Indie, Pakistan)[5].
| |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
psianka szara |
| Nazwa systematyczna | |
| Solanum incanum L. Sp. Pl. 1: 188 1753[3] | |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |
 | |
.JPG)
Morfologia edytuj
- Pokrój
- Krzew o wysokości do 1,5 m.
- Liście
- Pojedyncze, lancetowate, pokryte aksamitnymi włoskami. Górna powierzchnia szarozielona, dolna jasnozielona. Na ich nerwie głównym, oraz na pędach rosną niewielkie, czerwone kolce. Ulistnienie naprzemianległe.
- Kwiaty
- Wyrastają pojedynczo, lub po kilka z kątów liści. Kielich białawy lub żółty, zrosłodziałkowy, 5 okrągłych płatków korony o fioletowej barwie, 5 pręcików.
- Owoce
- Kuliste, żółte jagody. W środku zawierają czarny, sypki pył, który wydostaje się z nich po naciśnięciu owocu[6][7].
Biologia i ekologia edytuj
Roślina ruderalna, występująca na terenach zmienionych w wyniku działalności człowieka: na obrzeżach dróg, opuszczonych polach uprawnych, ale także na nabrzeżach rzek i obrzeżach lasów, na stepach. Rozsiewana jest przez ptaki i inne ssaki oraz przez ludzi, którzy wytwarzają z niej kompost, a następnie rozrzucają go po uprawianych polach[7].
Roślina trująca. W niektórych regionach jest gatunkiem inwazyjnym. Szczególnie licznie rozprzestrzenia się na terenach wypasowych, zwierzęta bowiem wyjadają inne gatunki roślin, omijając psiankę szarą[7],
Zastosowanie edytuj
- Używana jest do wytwarzania kompostu[7]
- W medycynie ludowej jest uważana za roślinę leczniczą[7].
- Jest sadzona jako żywopłot[6].
Udział w kulturze edytuj
Znawcy roślin biblijnych uważają, że występujące w Biblii hebrajskie słowo ḥëdeq oznacza psiankę szarą. Dowodem jest jego duże podobieństwo do arabskiego słowa hadag, oznaczającego właśnie tę roślinę. Słowo to występuje tylko dwa razy: w Księdze Przysłów (15,19) i Księdze Micheasza (7,2-4). W polskim przekładzie Biblii Tysiąclecia jest przetłumaczone jako ”żywopłot z ciernia” i „płot kolczasty”. Ponadto N. Hepper uważa, że psianka szara wraz z innymi gatunkami roślin pasuje do opisu w Księdze Powtórzonego Prawa (32,32): „...ich grona to grona trujące, co gorzkie mają jagody”[6].
Przypisy edytuj
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2012-12-11] (ang.).
- ↑ The Plant List. [dostęp 2015-01-21].
- ↑ Solanum incanum, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2015-01-03].
- ↑ a b c Zofia Włodarczyk: Rośliny biblijne. Leksykon. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3.
- ↑ a b c d e Solanum incanum (Sodom Apple) =. [dostęp 2015-01-03].