Strážske
Strážske – miasto we wschodniej Słowacji, w kraju koszyckim, w powiecie Michalovce. W 2011 roku liczyło około 4,4 tysiąca mieszkańców.
| |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Kraj | |||
| Powiat | |||
| Burmistrz |
Vladimír Dunajčák[1] | ||
| Powierzchnia |
24,77[2] km² | ||
| Wysokość |
134[potrzebny przypis] m n.p.m. | ||
| Populacja (2023) • liczba ludności • gęstość |
|||
| Nr kierunkowy |
056 | ||
| Kod pocztowy |
072 22 | ||
| Tablice rejestracyjne |
MI | ||
Położenie na mapie kraju koszyckiego  | |||
Położenie na mapie Słowacji  | |||
 48°52′18″N 21°49′28″E/48,871667 21,824444
| |||
| Strona internetowa | |||
Położenie edytuj
Miasto położone jest na samym końcu długiej i wąskiej wypustki Niziny Wschodniosłowackiej, którą sięga ona daleko na północ w górę doliny Laborca i zwanej dlatego Laborecką Niwą. Leży ok. 15 km na północny zachód od Michałowiec i ok. 9 km na południowy zachód od Humennégo. Zabudowania zwartego centrum miasta znajdują się po prawej stronie biegu Laborca, oddalone od niego o ok. 1 km.
Przez miasto wzdłuż doliny Laborca biegnie ważna droga krajowa z Humennego na północy (nr 74) do Michałowiec na południu (nr 18). Nieco na zachód od centrum miasta przebiega linia kolejowa z Koszyc przez Trebišov do Medzilaborców.
Historia edytuj
Tereny dzisiejszego miasta były zamieszkane przez człowieka już w paleolicie. Badania archeologiczne potwierdziły również występowanie mogił z wczesnej epoki brązu oraz istnienie słowiańskiego osadnictwa z VII-XII w. Jako wieś Strážske wspominane było po raz pierwszy w 1337 r., kiedy to należało do „państwa” feudalnego z siedzibą w Michałowcach. Od 1451 r. należała do różnych rodzin szlacheckich. Nazwa nawiązuje do strażniczych funkcji wsi lub jej mieszkańców, na co wskazywałby herb miejscowości z dwoma skrzyżowanymi halabardami. Obecnie w skład miasta wchodzą również samodzielne dawniej wsie: Krivošťany, położone na lewym brzegu Laborca i wzmiankowane po raz pierwszy w 1418 r. oraz Pláne, leżące na zachód od centrum miasta, odnotowane w 1787 r.
Do II wojny światowej ludność zajmowała się rolnictwem, handlem i rzemiosłem. Dopiero w II połowie XX w. powstały tu duże zakłady chemii organicznej „Chemko”, w których aż do 1984 r. produkowane były m.in. groźne dla środowiska polichlorowane bifenyle. W 2011 r. została uruchomiona walcownia stali SLOVAKIA STEEL MILLS.
Zabytki edytuj
W mieście znajdują się klasycystyczne kościoły: greckokatolicki z 1794 r. oraz rzymskokatolicki p.w. Wniebowstąpienia Pana z lat 1808-1840 r. W dzielnicy Krivošťany kapliczka z 1816 r. Na prawym brzegu Laborca secesyjny pałac (słow. kaštieľ) z 1902 r., z przyległym parkiem, w którym rosną liczne stare okazy drzew: topoli, buków, wierzb, wiązów, jaworów i orzechów czarnych.
Przypisy edytuj
- ↑ Zoznam zvolených starostov a primátorov podľa obcí, miest a mestských častí. Štatistický úrad Slovenskej republiky, 2014. [dostęp 2017-11-26]. (słow.).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: 24,77S_SK, om7014rr_ukaz: Rozloha (Štvorcový meter).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne). www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7101rr_obc: AREAS_SK.
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: AREAS_SK.
Bibliografia edytuj
- Adamec Vladimír, Jedličková Nora: Slovensko. Turistický lexikon, wyd. Šport, slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1991, ISBN 80-7096-152-X.