Sylwester Braun
Sylwester Braun ps. „Kris” (ur. 1 stycznia 1909 w Warszawie, zm. 9 lutego 1996 tamże) – polski geodeta i fotograf, fotoreporter działający dla Biura Informacji i Propagandy Komendy Głównej Armii Krajowej. Znany ze zdjęć dokumentujących powstanie warszawskie, przede wszystkim na terenie Śródmieścia, Woli, Powiśla i Czerniakowa.
Sylwester Braun podczas powstania (pierwszy z prawej zwrócony tyłem) | |
Data i miejsce urodzenia |
1 stycznia 1909 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
9 lutego 1996 |
Miejsce spoczynku | |
Zawód, zajęcie | |
Odznaczenia | |
Życiorys
edytujSyn Andrzeja i Rozalii z Chabalewskich[1]. Absolwent Wydziału Geodezji Politechniki Warszawskiej, pracownik Biura Planowania Miasta, żołnierz Organizacji Wojskowej „Wilki”, następnie ZWZ–AK. Znany jako twórca fotografii dokumentujących wydarzenia okresu okupacji niemieckiej i powstania warszawskiego. Był fotoreporterem działającym jako Polowy Sprawozdawca Wojskowy (PSW).
Do Referatu Fotograficznego dołączył w pierwszych dniach powstania. Nie był szkolony na fotoreportera wojennego, podczas okupacji pracował jako fotograf teatralny i portrecista[2]. Ze wszystkich jego zdjęć ocalały jedynie te dokumentujące powstanie warszawskie. Wykonał ich ok. 3000, zachowało się ok.1540[3]. W swoim mieszkaniu przy ul. Kopernika 28 miał pracownię i laboratorium. Zdjęcia najczęściej robił w Śródmieściu. Charakterystyczne dla jego pracy jest fotografowanie seriami – zazwyczaj nie robił pojedynczych zdjęć. Ukazał dramat powstania i zagłady miasta za pomocą najprostszych środków – wszystkie fotografie są zrobione Leicą standard, na filmach małoobrazkowych Agfy.
Wyszedł z Warszawy po kapitulacji, 6 października. Zbiegł z transportu do obozu jenieckiego, w styczniu 1945 powrócił do stolicy, aby zabrać ukryte negatywy. Po wojnie prowadził zakład fotograficzny w Sopocie[4]. W czerwcu 1946 roku uciekł do Szwecji, a w roku 1958 przeniósł się do Stanów Zjednoczonych.
W 1981 przekazał archiwum negatywów powstańczych Muzeum Warszawy. W kolejnych latach ofiarował muzeum negatywy z lat 1945, 1981-1988 oraz 1991-1994[5].
Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 27, rząd 6, grób 1)[6].
Odznaczony m.in. Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej (26 lipca 1994) za wybitne zasługi w walce o niepodległość Rzeczypospolitej Polskiej w działalności polonijnej i kombatanckiej[7].
Publikacje
edytuj- Reportaże z Powstania Warszawskiego, Warszawa 1983, ISBN 83-03-00088-8
Galeria zdjęć Sylwestra Brauna z powstania warszawskiego
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Biogram Sylwestra Brauna na www.1944.pl
- ↑ Janusz Markiewicz, Miejsca nie zagrzane. „Curriculum vitae” Sylwestra Krisa-Brauna, „Foto”, 1994, nr 7, s. 18-21.
- ↑ Tematy - Braun, Sylwester ps. „Kris” (1909–1996) – fotograf powstańczej Warszawy [online], kolekcje.muzeumwarszawy.pl [dostęp 2024-01-12] (pol.).
- ↑ Marek Twardowski, Dwa spojrzenia. Powrót polskich okrętów ze Szwecji w październiku 1945 r. w obiektywie Sylwestra „Krisa” Brauna i J. Ostroma (ze zbiorów CMM), [w:] „Dar Pomorza” 3, „Studia i Materiały Centralnego Muzeum Morskiego w Gdańsku, 2008, s. 68-80.
- ↑ Kolekcje - Muzeum Warszawy [online], kolekcje.muzeumwarszawy.pl [dostęp 2024-01-12] (pol.).
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: CZOPOWSCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-05-08] .
- ↑ M.P. z 1994 r. nr 56, poz. 476
Bibliografia
edytuj- Elżbieta Kamińska, Anna Topolska, Sylwester Braun „Kris” – fotoreporter Warszawy, „Kronika Warszawy” 1996, nr 101/102, s. 138–161.
- Elżbieta Kamińska, Sylwester Braun i Jan Ryś: album zbombardowanej, smutnej Warszawy…, 1939, w: Ruiny Warszawy, oprac. Łukasz Gorczyca, Michał Kaczyński, Warszawa 2016, s. 261–263. ISBN 978-83-946849-0-7
- Anna Topolska, Wystawa fotografii Sylwestra Brauna „Krisa” – „Powrót 1945”, [w:] „Muzealnictwo”, nr 30/1986, s. 81-83.
Linki zewnętrzne
edytuj- Opis Godziny „W” Sylwestra Brauna
- Komentarze Sylwestra Brauna do własnych zdjęć (ang)
- Galeria z fotografiami Sylwestra Brauna. info-pc.home.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-08-27)].