Tramwaje w San Francisco
Tramwaje w San Francisco – dwa niezależne systemy komunikacji tramwajowej działające w San Francisco w Stanach Zjednoczonych. Na dwa systemy tramwajowe składają się:
- system tramwajów linowych, który tworzą 3 linie – California Street, Powell-Mason oraz Powell-Hyde.
- system tramwajowy, złożony jest z jednej tradycyjnej linii – F Market & Wharves i siedmiu linii tramwajowych, które łączą w sobie cechy zarówno linii lekkiej kolei miejskiej jak i także tradycyjnego tramwaju – J Church, K Ingleside, L Taraval, M Ocean View, N Judah, S Castro Shuttle, T Third Street.
| tramwaj | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Lokalizacja | |
| Operator |
Muni |
| Liczba linii |
3 + 8 |
| Infrastruktura | |
| Rozstaw szyn |
1067 mm (tramwaj linowy) |
| Strona internetowa | |
System tramwajów linowych edytuj
Historia edytuj
Twórcą systemu tramwajów linowych w San Francisco był Andrew Smith Hallidie, który 4 sierpnia 1873 przetestował pierwszy tego typu pojazd na ulicy Clay Street. 1 września 1873 firma Clay Street Hill Railroad uruchomiła pierwszą stałą linię tramwaju. W latach 1877–1889 powstało wiele innych linii tramwajowych tego typu obsługiwanych przez 8 niezależnych przedsiębiorstw. W tym czasie zbudowano łącznie 53 mile torów, które pokrywały niemal wszystkie dzielnice San Francisco. 18 kwietnia 1906 wielkie trzęsienie ziemi oraz spowodowany nim pożar zniszczyły miasto, a także prawie całą sieć tramwajów linowych. Na ich miejscu uruchomiono sieć tradycyjnych tramwajów elektrycznych (ang. streetcar) oraz trolejbusów (ang. trolley-coach).
W 1947 burmistrz Roger Lapham zażądał zlikwidowania wszystkich linii tramwajów linowych opierając się na raporcie, z którego wynikało, że ten rodzaj transportu publicznego przynosi straty i lepiej zastąpić go tańszym transportem autobusowym obsługiwanymi przez miasto. Zawiązany lokalny komitet w celu obrony tramwajów linowych, skutecznie przeciwstawił się decyzji burmistrza. Od tego czasu system tramwajów linowych z ulicy Powell Street jest obsługiwany przez miejskiego przewoźnika. W latach pięćdziesiątych XX wieku likwidacji uległo kilka mniejszych linii, a pozostałe uległy reorganizacji. Od tej pory wszystkie działające linie są podłączone do jednej siłowni na skrzyżowaniu ulic Washington Street i Mason Street. 1 października 1964 tramwaj linowy został uznany za „ruchomy”, historyczny obiekt o znaczeniu narodowym dla Stanów Zjednoczonych. Od 1982 do 1984 system został poddany generalnemu remontowi, a 21 czerwca 1984 roku oddano unowocześniony system do użytku mieszkańców i w tej formie działa on do dzisiaj.
Linie edytuj
- linia California Street ciągnie się wzdłuż ulicy California Street, od dzielnicy finansowej przez Chinatown i Nob Hill do stacji na ulicy Van Ness Avenue.
- linia Powell-Mason rozpoczyna swój bieg na skrzyżowaniu ulic Powell Street i Market Street i ciągnie się w kierunku zatoki. Na szczycie Nob Hill spotyka się z linią California Street, a swój bieg kończy przy Fisherman's Wharf.
- linia Powell-Hyde rozpoczyna się również u zbiegu ulic Powell Street i Market Street, ale dalej skręca do Russian Hill i kończy swój bieg na placu Ghiradelli Square.
System tramwajowy edytuj
Linie edytuj
Współcześnie sieć tramwajowa złożona jest z ośmiu linii:
- F: Jones St & Beach St – Market Street – 17th St & Castro St
- J: Metro Embarcadero Station – Market Street - Noe Valley - Balboa Park BART
- K/T: (K:) Balboa Park BART – Ocean Avenue – (T:) West Portal – Castro – Market Street – Downtown (Embarcadero) – Caltrain Station – Bayview – Third Street/Gilman/Paul
- L: Metro Embarcadero Station – Market Street – Castro – Wawona/46th Avenue/SF Zoo
- M: Metro Embarcadero Station – Market Street – Castro – West Portal – San Francisco State Univercity – Ocean View – San Jose Ave & Geneva Ave
- N: King St & 4th St – Downtown (Embarcadero) – Market Street – Judah/La Playa/Ocean Beach
- S: Metro Embarcadero Station – Market Street – West Portal/Sloat/St Francis Circle (linia szczytowa)
- T/K: (T:) Third Street/Gilman/Paul – Bayview - Caltrain Station – (K:) (Downtown) Embarcadero – Market Street – Castro – West Portal – Ocean Avenue – Balboa Park BART
Tabor w regularnej eksploatacji [1] edytuj
Tabor liniowy edytuj
| Typ | Zdjęcie | Liczba |
|---|---|---|
| Breda LRV | 
|
151 |
| PCC | 
|
55 |
| Peter Witt | 
|
10 |
Tabor techniczny edytuj
| Typ | Zdjęcie | Liczba | Uwagi |
|---|---|---|---|
| ? | [2] | 1 | Dwukierunkowy, czteroosiowy wagon roboczy nr #C 1, wyprodukowany w roku 1916[3] |
| Hammond Muni Type G | 1 | Holownik nr boczny #C3 | |
| Peter Witt | 1 | Wagon do nauki jazdy nr boczny #1834 | |
| [4] | 1 | Wagon wieżowy nr boczny #1304, został wyprodukowany w 1901 roku |
Tabor w nieregularnej eksploatacji edytuj
Tabor muzealny edytuj
| Typ | Zdjęcie | Liczba |
|---|---|---|
| Jewett Muni Type B | 
|
2 |
| MMTB W2-Type | 
|
2 |
| Boat Car | 
|
2 |
| Czteroosiowy wagon silnikowy | 3 | |
| MMTB W6-Type | 1 | |
| BN PCC series 7000 | 1 | |
| Holman Muni Type A | 1 | |
| Czteroosiowy wagon silnikowy typu St. Louis | 1 | |
| Dwuosiowy wagon silnikowy typu Hammond | 1 | |
| Dwuosiowy wagon silnikowy | 1 | |
| LHB V6 | 1 | |
| F (Kolomna) | 1 |
Zobacz też edytuj
Bibliografia edytuj
Linki zewnętrzne edytuj
- strona komunikacji w San Francisco. sfmta.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-01-31)].
- strona tramwajów linowych
- strona tramwaju F Market & Wharves
- transphoto.ru (ros.)
- Galeria zdjęć transportu publicznego w San Francisco na stronie world.nycsubway.org
Przypisy edytuj
- ↑ Сан-Франциско, Трамвай — Статистика подвижного состава — TransPhoto [online], transphoto.ru [dostęp 2017-11-15].
- ↑ http://www.nycsubway.org/perl/show?48361 zdjęcie
- ↑ http://www.streetcar.org/streetcars/c1-muni-motor-flat/ opis wagonu nr #C 1
- ↑ http://www.nycsubway.org/perl/show?23222 zdjęcie