Middelburg: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m WP:SK+ToS+Bn+mSI.v2, drobne techniczne, usunięcie zbędnych linków do dat
Linia 1:
{{Inne znaczenia|miasta w Holandii}}
{{Miejscowość infobox
|nazwa = Middelburg
|nazwa oryginalna =
|zdjęcie = Middelburg, woonboten aan de Londensekaai met Lange Jan RM28674 op de achtergrond IMG 0351 2022-02-27 12.12.jpg
|opis zdjęcia =
|herb = Coat of arms of Middelburg.svg
|flaga = Middelburg vlag.svg
|dopełniacz nazwy = Middelburga
|państwo = Zelandia
|stanowisko zarządzającego = Burmistrz
|zarządzający = Harald Bergmann (2014)<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.middelburg.nl/Bestuur_en_Organisatie/College_van_B_W/Collegeleden_2014_2018 | tytuł = Collegeleden 2014 - 2018 | autor = middelburg.nl | język = nl | data dostępu = 2014-07-11 | archiwum = https://web.archive.org/web/20140531090702/http://www.middelburg.nl/Bestuur_en_Organisatie/College_van_B_W/Collegeleden_2014_2018 | zarchiwizowano = 2014-05-31 |data dostępu = 2014-07-11}}</ref>
|powierzchnia = 48,64
|wysokość =
|rok = 2022
|liczba ludności = 46 671<ref name="chabad">{{Cytuj stronę |url = https://opendata.cbs.nl/#/CBS/nl/dataset/37230ned/table?ts=1646674430874| |tytuł = Bevolkingsontwikkeling; regio per maand Gewijzigd op: 30 juni 2022 |opublikowany = opendata.cbs.nl |data dostępu = 2022-07-18}}</ref>
|gęstość zaludnienia = 960
Gewijzigd op: 30 juni 2022|opublikowany = opendata.cbs.nl|data dostępu = 2022-07-18}}</ref>
|gęstośćnumer zaludnieniakierunkowy = 9600118
|numerkod pocztowy kierunkowy = 01184330-4340
|tablice rejestracyjne =
|kod pocztowy = 4330-4340
|tabliceplan miasta rejestracyjne = LocatieMiddelburg.png
|planwspółrzędne miasta = 51°29′N = LocatieMiddelburg.png3°36′E
|współrzędnecommons = 51°29′N= 3°36′ECategory:Middelburg
|commonswww = Categoryhttp:Middelburg//www.middelburg.nl
|www = http://www.middelburg.nl/
}}
'''Middelburg''' – miasto, stolica prowincji [[Zelandia (prowincja)|Zelandia]] w południowo-zachodniej [[Holandia|Holandii]]. Parafia [[mennonici|mennonitów]] założona ok. [[1535]]. Później została założona parafia reformowana walońska. Byłe miasto handlowe [[Holenderska Kompania Wschodnioindyjska|Holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej]]<ref name="holland">{{Cytuj stronę |url = https://www.holland.com/de/tourist/reiseziele/provinzen/zeeland/middelburg-14.htm| |tytuł = Middelburg: Hauptstadt Zeelands |opublikowany = www.holland.com |data dostępu = 2022-07-17}}</ref>.
[[Plik:Middelburg Grondtekkening.jpg|thumb|Plan miasta w XVIII w.]]
 
== Położenie geograficzne ==
Middelburg leży na północ od [[Vlissingen]] na półwyspie [[Walcheren]]. Oprócz miasta gmina obejmuje również miasta [[Arnemuiden]], [[Kleverskerke]], [[Sint Laurens]] i [[Nieuw-en Sint Joosland]].
 
== Historia ==
O Middelburgu można mówić dopiero w IX w. ''Zamek schronienia'', na którym opierało się późniejsze miasto, został zbudowany w latach 880-890880–890, podobnie jak inne fortece w Zelandii, które później stały się małymi miastami (Oostburg, Oost-Souburg, Domburg i Burgh). Stąd też wzięła się nazwa miasta, gdyż znajdowało się ono w połowie drogi między Soeburgiem (Südburg) a Domburgiem. Dawało schronienie okolicznej ludności w związku z najazdami [[Normanowie|normańskimi]], które w tym czasie pustoszyły kraj.
 
Około 1125 w Middelburgu powstał klasztor Matki Bożej. Obejmuje dwa kościoły, XIV-wieczny Koorkerk i XV-wieczny Nieuwe Kerk (Nowy Kościół). Symbolem miasta jest 85-metrowa wieża ''Koorkerk'', która nosi nazwę ''Lange Jan''. Dziś w budynkach opactwa mieści się administracja prowincji i „Muzeum Zeeuws”<ref name="holland" />.
Linia 41:
[[Gotyk|Późnogotycki]] ratusz w centrum miasta, zbudowany w 1452, jest jednym z najważniejszych zabytków w całej Zelandii, a nawet w całej Holandii. W 1607 cech strzelecki wystawił swój okazały budynek ''Kloveniersdoelen''<ref name="holland" />.
 
W holenderskiej wojnie o niepodległość w 1572 Middelburg stanął po stronie królestwa hiszpańskiego. Cristóbal de Mondragón przeniósł się do Middelburga ze swoimi oddziałami, by bronić miasta. W 1573 Middelburg został otoczony przez wojska [[Wilhelm I Orański|Wilhelma Orańskiego]], po czym nastąpiło długie oblężenie. 21 lutego 1574 miasto i Cristóbal de Mondragón poddały się wraz z jego wojskami – dzięki ich dzielnej obronie na honorowych warunkach. W ten sposób Middelburg został włączony do [[Republika Zjednoczonych Prowincji|Republiki Zjednoczonych Prowincji]]<ref name="Raymond Fagel">Raymond Fagel: Protagonists of War: Spanish Army Commanders and the Revolt in the Low Countries. Leuven University Press, Leuven 2021, S. 227–234.</ref>.
 
W latach 1579-15851579–1585 Johan van Rijswijk wyposażył miasto w nowy mur ze spiczastymi [[bastion]]ami w najnowszej ówczesnej technologii. Ciek wodny Arne, który pełnił funkcję fosy miejskiej, został dostosowany do wymogów budowy twierdzy.
 
W 1608 [[Hans Lipperhey]] wynalazł tutaj [[Teleskop optyczny|lunetę]]<ref name="Christopher James">Christopher James: The Book of Alternative Photographic Processes. Cengage Learning, 2015, s. 8. {{ISBN|978-1-285-08931-7}}.</ref>.
 
Wraz z [[IV wojna angielsko-holenderska|wojną angielsko-holenderską]] (1780-1784) Middelburg tracił na znaczeniu. Ponadto ryeka Sloe coraz bardziej się zamulała i dotarcie do portu stawało się coraz trudniejsze.
W 1815 przekopano nowy kanał w kierunku [[Veere (miasto)|Veere]].
 
W latach 1866-18731866–1873 zbudowano linię kolejową między [[Roosendaal]] i [[Vlissingen]] oraz przekopano kanał (Kanaal door Walcheren) łączący Veerse Meer w okolicy Veere z Middelburgiem i Vlissingen. Jednocześnie wybudowano ścieżkę holowniczą między Middelburgiem i Vlissingen. W 1878 miasto zostało podłączone do sieci kolejowej. Inwestycje te przyczyniły się do ożywienia gospodarczego Middelburga<ref name="zeeuwseankers">{{Cytuj stronę |url = https://www.zeeuwseankers.nl/verhaal/aanleg-kanaal-en-spoorweg-op-walcheren| |tytuł = Aanleg kanaal en spoorweg op Walcheren |opublikowany = www.zeeuwseankers.nl |data dostępu = 2022-07-18}}</ref>.
 
Podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]] [[Wehrmacht]] zaatakował kraje [[Beneluks]]u 10 maja 1940; była to pierwsza część zachodniej kampanii skierowanej przeciwko [[Francja|Francji]]. Po zbombardowaniu [[Rotterdam]]u 14 maja Holandia skapitulowała.
 
Na Zelandii, wyspie łatwej do obrony ze względu na swoje położenie i infrastrukturę militarną, wojska holenderskie i francuskie zignorowały to; walczyli dalej. Dopiero gdy niemieckie lotnictwo i francuska artyleria zbombardowały Middelburg 17 maja 1940, prawie całkowicie niszcząc centrum Middelburga, również skapitulowały<ref name="waroverholland">{{Cytuj stronę |url = http://www.waroverholland.nl/index.php?page=middelburg| |tytuł = Middelburg |opublikowany = www.waroverholland.nl |data dostępu = 2022-07-18}}</ref>.
 
Jesienią 1944 Middelburg poważnie ucierpiał w wyniku bombardowań [[Alianci (II wojna światowa)|zachodnich aliantów]]. Ponadto w październiku 1944 miasto było częściowo pod wodą (bombowce aliantów zachodnich celowo zbombardowały wały, aby zalać duże obszary). W trakcie bitwy o Skaldę między 2 października a 8 listopada 1944 [[1 Armia Kanadyjska]] zajęła Zelandię; 6 listopada oddziały kanadyjskie zdobyły Middelburg.
Linia 67:
 
== Do zobaczenia ==
* Ratusz (1452)
* Opactwo Matki Bożej (Onze-Lieve-Vrouwe Abdij) (1127)
* Wieża „Lange Jan"Jan”
* Kościół wschodni (Oostkerk) (1648)
* Brama miejska z 1753 (Koepoort)
Linia 76:
== Galeria ==
<gallery>
Plik:"IMG 0448"Middelburg town hall.jpg | Ratusz (1452)
Plik:Middelburg Abtei 1.jpg|Opactwo Matki Bożej
Plik:Middelburg Abtei 2.jpg|Wewnętrzny dziedziniec opactwa
Plik:Middelburg Lange Jan.JPG|Wieża „Lange Jan"
Plik:Middelburg, zicht naar de Lange Jan RM28674 vanaf het station IMG 0320 2022-02-27 10.39.jpg| Widok na wieżę „Lange Jan" od strony dworca kolejowego
Plik:Middelburg Koepoort.jpg|Brama miejska z 1753 (Koepoort)
Plik:Middelburg, molen de Hoop RM29653 IMG 0412 2022-02-27 14.05.jpg|Wiatrak de Hoop
Plik:“IMG 0438“Middelburg Kloveniersdoelen.jpg | Middelburg Kloveniersdoelen
Plik:Oostkerk Middelburg.jpg | Kościół wschodni (Oostkerk) (1648)
Plik:"IMG 0410"Middelburg - Blauwe of Gistpoort.jpg | Niebieska brama (Gistpoort)
FilePlik:Middelburg, monumentaal pand aan de Vlasmarkt 28 foto4 2011-07-03 18.26.JPG | Lniany rynek (Vlasmarkt)
</gallery>
 
Linia 99:
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
 
{{Zelandia (Holandia)}}