Wołodymyr Kubijowycz: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Starscream (dyskusja | edycje) m Dodano kategorię "Ludzie urodzeni w Nowym Sączu" za pomocą HotCat |
|||
Linia 1:
{{Biogram infobox
|imię i nazwisko
|imię i nazwisko org
|grafika
|opis grafiki
|podpis
|data urodzenia
|miejsce urodzenia
|data śmierci
|miejsce śmierci
|zawód
|narodowość
|tytuł naukowy
|odznaczenia
|commons
|www
}}
[[Plik:Gubernator Hans Frank z członkami ukraińskiej delegacji dożynkowej przy stole na Zamku Królewskim w Krakowie. SM0 2-2923.jpg
'''Wołodymyr Kubijowycz''', [[język ukraiński|ukr.]] Володимир Кубійович, [[Język polski|pol.]] Włodzimierz Kubijowicz (ur. 23 września [[1900]] w [[Nowy Sącz|Nowym Sączu]], zm. 2 listopada [[1985]] w [[Paryż]]u) – ukraiński [[etnografia|etnograf]], [[geografia|geograf]], działacz narodowy. [[Docent]] [[Uniwersytet Jagielloński|Uniwersytetu Jagiellońskiego]] (
== Życiorys ==
Pochodził z rodziny mieszanej etnicznie
Uzyskał maturę w gimnazjum w Nowym Sączu w czerwcu 1918 i zapisał się w październiku na studia historyczne na [[Uniwersytet Jagielloński|Uniwersytecie Jagiellońskim]]. W listopadzie 1918 porzucił studia, wstępując ochotniczo do [[Ukraińska Armia Halicka|Ukraińskiej Armii Halickiej]], w czasie [[wojna polsko-ukraińska|wojny polsko-ukraińskiej]] służył w artylerii UHA. Zachorował na [[dur brzuszny|tyfus]], po zakończeniu działań wojennych powrócił do Krakowa, gdzie późną jesienią 1919 rozpoczął studia geograficzne na
▲Pochodził z rodziny mieszanej etnicznie - ojciec był Ukraińcem, matka Polką. Przyrodnie rodzeństwo było Polakami.
W 1924 wziął udział w zorganizowanym w Pradze zjeździe słowiańskich geografów i etnografów. W 1931 został pełnym członkiem [[Towarzystwo Naukowe im. Szewczenki|Towarzystwa Naukowego im. Szewczenki]], stając na czele powołanej przez siebie komisji geograficznej. W latach
▲Uzyskał maturę w gimnazjum w Nowym Sączu w czerwcu 1918 i zapisał się w październiku na studia historyczne na [[Uniwersytet Jagielloński|Uniwersytecie Jagiellońskim]]. W listopadzie 1918 porzucił studia wstępując ochotniczo do [[Ukraińska Armia Halicka|Ukraińskiej Armii Halickiej]], w czasie [[wojna polsko-ukraińska|wojny polsko-ukraińskiej]] służył w artylerii UHA. Zachorował na [[dur brzuszny|tyfus]], po zakończeniu działań wojennych powrócił do Krakowa, gdzie późną jesienią 1919 rozpoczął studia geograficzne na [[Uniwersytet Jagielloński|Uniwersytecie Jagiellońskim]]. Ukończywszy studia, uzyskał tam [[doktor (stopień naukowy)|doktorat]] i [[habilitacja|habilitację]] pod kierownictwem naukowym prof. [[Ludomir Sawicki|Ludomira Sawickiego]]. W latach 1924-1928 był nauczycielem [[gimnazjum|gimnazjalnym]].
Podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]] był przewodniczącym [[Ukraiński Komitet Centralny|Ukraińskiego Komitetu Centralnego]] w [[Kraków|Krakowie]]. Komitet odpowiadał za działalność socjalną na rzecz [[weteran]]ów, edukację, działalność na rzecz poboru ochotników oraz przedsięwzięcia gospodarcze. Komitet był w latach
▲W 1924 wziął udział w zorganizowanym w Pradze zjeździe słowiańskich geografów i etnografów. W 1931 został pełnym członkiem [[Towarzystwo Naukowe im. Szewczenki|Towarzystwa Naukowego im. Szewczenki]], stając na czele powołanej przez siebie komisji geograficznej. W latach 1928-1939 roku był docentem i wykładowcą na Uniwersytecie Jagiellońskim. W czerwcu 1939 cofnięto mu prawo wykładania na UJ. Wyjechał na wieś, [[kampania wrześniowa|atak Niemiec na Polskę]] zastał go w [[Myślenice|Myślenicach]]. W 1940 został profesorem [[Wolny Uniwersytet Ukraiński|Wolnego Uniwersytetu Ukraińskiego]] w [[Praga|Pradze]]<ref>''Кубiйович Володмир'' w: ''Енциклопедія історії України'': Т. 5. Редкол.: В. А. Смолій (голова) та ін. НАН України. Інститут історії України. – Київ 2008, Wyd. «Наукова думка». {{ISBN|966-00-0632-2}}, s.442.</ref>. Był autorem wielu prac z etnografii, demografii i geografii [[Karpaty|Karpat]].
18 kwietnia 1941
▲Podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]] był przewodniczącym [[Ukraiński Komitet Centralny|Ukraińskiego Komitetu Centralnego]] w [[Kraków|Krakowie]]. Komitet odpowiadał za działalność socjalną na rzecz [[weteran]]ów, edukację, działalność na rzecz poboru ochotników oraz przedsięwzięcia gospodarcze. Komitet był w latach 1939-1945 uznawany jako ukraińskie przedstawicielstwo wobec niemieckiej administracji okupacyjnej [[Generalne Gubernatorstwo|Generalnego Gubernatorstwa]]. Będąc zwolennikiem [[OUN-M]] (frakcji [[Andrij Melnyk|Andrija Melnyka]] w Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów)<ref>[[Ryszard Torzecki]], ''Kwestia ukraińska w polityce III Rzeszy 1933-1945'', Warszawa 1972, s. 236</ref> zatrudniał na kierowniczych stanowiskach w UCK ludzi związanych z ugrupowaniem Melnyka<ref>Ryszard Torzecki, ''Kwestia ukraińska w polityce III Rzeszy 1933-1945'', Warszawa 1972, s. 199, przyp. 12</ref>.
Konsequenzen seiner Forderung im klaren
▲18 kwietnia 1941 roku złożył na ręce gubernatora [[Hans Frank|Hansa Franka]] memoriał, w którym domagał się wydzielenia w Generalnym Gubernatorstwie terytorium [[Łemkowszczyzna|Łemkowszczyzny]] (wzdłuż linii: [[Dukla]], [[Brzozów]], [[Dynów]], [[Przeworsk]]) i [[Ziemia chełmska|Chełmszczyzny]] w granicach [[Traktat brzeski (9 lutego 1918)|traktatu brzeskiego]] jako terenu, który Ukraińcy traktowaliby jako własny etnograficznie, a skąd Polacy mieli być wysiedleni. 21 czerwca 1941 wnioski memoriału zostały przez Franka odrzucone<ref>[[Ryszard Torzecki]], ''Polacy i Ukraińcy. Sprawa ukraińska w czasie II wojny światowej na terenie II Rzeczypospolitej'', Warszawa 1993, Wyd. PWN, {{ISBN|83-01-11126-7}} s.55. Por też. Володимир Кубійович [http://diasporiana.org.ua/istoriya/87-kubiyovich-v-ukrayintsi-v-generalniy-guberniyi-1939-1941/ ''Українці в Ґенеральній Губернії 1939-1941 - Історія Українського Центрального Комітету''], Chicago 1975 s. 417-428, tam też pełen tekst memoriału i naniesiona odpowiedź Hansa Franka s. 543-586. (język ukraiński i [[język niemiecki|niemiecki]]).</ref>. Po [[Atak Niemiec na ZSRR|ataku III Rzeszy na ZSRR]] i utworzeniu [[Dystrykt Galicja|Dystryktu Galicja]] Kubijowycz proponował z kolei wysiedlenie Polaków z Dystryktu Galicja do innych dystryktów Generalnego Gubernatorstwa, a Ukraińców z innych dystryktów do Dystryktu Galicja. Koncepcję tę podtrzymywał do końca 1943 roku, jednak nie doszło do jej realizacji z powodu braku zainteresowania Hansa Franka<ref>[[Ryszard Torzecki]], ''Polacy i Ukraińcy. Sprawa ukraińska w czasie II wojny światowej na terenie II Rzeczypospolitej'', Warszawa 1993, Wyd. PWN, {{ISBN|83-01-11126-7}}, s. 214</ref><ref>[[Grzegorz Motyka (historyk)|Grzegorz Motyka]] "Tak było w Bieszczadach. Walki polsko-ukraińskie w Polsce 1943-1948", Warszawa 1998 str. 86</ref>. {{Link-interwiki|pl=Dieter Pohl|lang=de|tam=Dieter Pohl (Historiker)|tekst= Dieter Pohl}} uważa, że w świetle brutalności [[Wysiedlenia Polaków podczas II wojny światowej dokonane przez Niemców|wysiedleń, które miały miejsce poprzednio w Polsce]], Kubijowycz musiał sobie zdawać sprawę z konsekwencji swoich żądań<ref>"Hier ging es dem UZK um ''ethnische Flurbereinigung'' zugunsten der Ukrainer. Angesichts der Brutalität der bisherigen nationalsozialistischen Umsiedlungen in Polen mußte sich Kubijovyc über die möglichen
▲Konsequenzen seiner Forderung im klaren sein". Dieter Pohl, ''Nationalsozialistische Judenverfolgung in Ostgalizien 1941-1944. Organisation und Durchführung eines staatlichen Massenverbrechens'', Monachium 1997, {{ISBN|3-486-56313-0}} s. 41.</ref>.
{{osobny artykuł|Ukrainizacja ziemi chełmskiej}}
W 1943 roku był promotorem powstania oraz wziął czynny udział w organizowaniu i formowaniu [[14 Dywizja Grenadierów SS (1 ukraińska)|ukraińskiej 14 Dywizji Grenadierów SS]]. Jako przewodniczący UKC poparł formowanie dywizji, traktując ją od samego początku jako ukraińskie siły zbrojne i zaczątek armii narodowej.
{{Wikiźródła|Przedmowa z okazji zezwolenia na utworzenie
[[Plik:Volodymyr Kubiyovych.jpg
Wyjechał do [[III Rzesza|Niemiec]] wraz z innymi działaczami UKC przed wkroczeniem do Krakowa [[Armia Czerwona|Armii Czerwonej]] w styczniu 1945.
Od 17 marca 1945 do końca wojny był zastępcą [[Pawło Szandruk|Pawła Szandruka]] – jako przewodniczącego [[Ukraiński Komitet Narodowy|Ukraińskiego Komitetu Narodowego]].
Po wojnie zamieszkał w [[Bawaria|Bawarii]] w [[Okupacja aliancka Niemiec|amerykańskiej strefie okupacyjnej Niemiec]] i skupił się na aktywności naukowej. Na emigracji był sekretarzem generalnym [[Towarzystwo Naukowe im. Szewczenki|Towarzystwa Naukowego im. Tarasa Szewczenki]] (w latach
W 1949 został głównym redaktorem ''[[Encyclopedia of Ukraine|Encyklopedii Ukrainoznawstwa]]'', następnie wydawcą tejże encyklopedii. Jest również redaktorem dwutomowej
Autor ponad 80 prac naukowych z zakresu geografii Ukrainy.
Linia 52:
* ''Przyczynek do antropogeografii Gorganów'', Kraków 1921.
* ''Życie pasterskie w Beskidach Magorskich'', Kraków 1927.
* ''Górna granica osadnictwa w dolinie Bystrzycy Nadwórniańskiej (La limite supérieure de
* ''Rozmieszczenie Ukraińców w Azji'', Warszawa 1934.
* [http://chtyvo.org.ua/authors/Kubiovych/Atlias_Ukrainy_i_sumezhnykh_kraiv/ ''Атляс України й сумежних країв''], Львів 1937
Linia 59:
* (redakcja) ''Ukraine: A Concise Encyclopadia'', Vol. 2, Toronto: University of Toronto Press 1963, {{ISBN|0-8020-3105-6}}.
* ''Naukowi Praci'', t. I, Paryż – Lviv 1996.
* [http://chtyvo.org.ua/authors/Kubiovych/Zminy_v_stani_naselennia_Ukrainskoi_RSR_u_19591969_rr/ ''Зміни в стані населення Української РСР у
* [http://diasporiana.org.ua/istoriya/87-kubiyovich-v-ukrayintsi-v-generalniy-guberniyi-1939-1941/ ''Українці в Ґенеральній Губернії 1939-1941
== Bibliografia, literatura, linki ==
* ''Кубiйович Володмир'' w: ''Енциклопедія історії України'': Т. 5. Редкол.: В. А. Смолій (голова) та ін. НАН України. Інститут історії України. – Київ 2008, Wyd. «Наукова думка». {{ISBN|966-00-0632-2}}, s.
▲* ''Кубiйович Володмир'' w: ''Енциклопедія історії України'': Т. 5. Редкол.: В. А. Смолій (голова) та ін. НАН України. Інститут історії України. – Київ 2008, Wyd. «Наукова думка». {{ISBN|966-00-0632-2}}, s.440-444.
* Володмир Кубiйович, ''Менi 85'' München 1985, [http://diasporiana.org.ua/memuari/2073-kubiyovich-v-meni-85/ wersja elektroniczna autobiografii Wołodymyra Kubijowycza]
* [[Paul Robert Magocsi]], ''A History of Ukraine'', Toronto: University of Toronto Press 1996, {{ISBN|0-8020-0830-5}}.
* Marek Radomski, ''Sprawa pozbawienia prawa wykładu docenta UJ, dra Włodzimierza Kubijowicza w czerwcu 1939 roku'' w: ''[[Zeszyty Historyczne]]'', z. 123, Paryż 1998, wyd. [[Instytut Literacki]], {{ISBN|2-7168-0170-3}}, s.
* Ołeh Szablij, ''Volodymyr Kubijovyč''. ''Encyklopedija
* ''Staat und Gesellschaft im Kriege 1939 bis 1945''. {{ISBN|3-421-06528-4}} 2005. (Kubijovyč, s.
* [[Ryszard Torzecki]], ''Polacy i Ukraińcy. Sprawa ukraińska w czasie II wojny światowej na terenie II Rzeczypospolitej'', Warszawa 1993 Wyd. [[Wydawnictwo Naukowe PWN|PWN]], {{ISBN|83-01-11126-7}}
* [http://www.shevchenko.org/ ''Towarzystwo Naukowe im Szewczenki'']
Linia 80 ⟶ 79:
{{Kontrola autorytatywna}}
{{
[[Kategoria:Ukraińscy etnografowie]]
[[Kategoria:Ukraińscy geografowie]]
|