Sprzysiężenie Claudiusa Civilisa
Sprzysiężenie Claudiusa Civilisa – obraz holenderskiego malarza Rembrandta.
| |
| Autor | |
|---|---|
| Data powstania |
1661 |
| Medium | |
| Wymiary |
196 × 309 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Miejscowość | |
| Lokalizacja | |
Obraz został zamówiony przez władze Amsterdamu by ozdobić ratusz i podkreślić niepodległość Niderlandów. Pierwotnie zlecenie zostało złożone na ręce ucznia Rembrandta, Govaerta Flincka w 1655 roku, lecz z powodu śmierci malarza, zwrócono się do jego nauczyciela Rembrandta. Tematem obrazu jest historyczne wydarzenie opisane w dziele Tacyta Memorabilia[1] i opowiadające m.in. o sprzysiężeniu przodków Holendrów, Batawów przeciwko rzymskiej dominacji. Powstanie przeciwko Rzymowi miało być symboliczną alegorią buntu przeciwko Hiszpanom.
Rembrandt postanowił stworzyć dzieło monumentalne o powierzchni 25 m². Wybrał scenę przedednia powstania Batawów, gdy Cywilis wydaje ucztę dla swoich sprzymierzeńców. Jego postać widziana jest z przodu, w ręku trzyma miecz do którego inni przytykają własne miecze na znak przysięgi. Stół, przy którym siedzą, wydaje się być źródłem światła i rozjaśnia oblicza zebranych. Sceneria przywodzi na myśl scenę ze szekspirowskiej sztuki teatralnej. Na temat historyk sztuki Carl Nordenfalk pisał:
Światło, które (...) żarzy się wzdłuż krawędzi i rozjaśnia ubrania i twarze ludzi znajdujące się z tyłu, wydaje się wielokrotnie silniejsze niż to światło, które można sobie wyobrazić jako płynące z ukrytego źródła znajdującego się na stole. Ten właśnie, przede wszystkim świetlny, efekt sprawia, że przysięga w obrazie Rembrandta staje się świętym misterium[2]
Już w 1662 roku obraz został zdjęty z sali ratusza. Przyczyną było prawdopodobnie kalectwo Cywilisa (Rembrandt przedstawił go jako ślepca), co miało ujmować postaci heroizmu. W miejsce płótna wstawiono obraz Jorisa Ovensa przedstawiający wodza Batawów z profilu. Odrzucenie dzieła Rembrandta zmusiło malarza do zmniejszenia go o jedną czwartą i szukania innego kupca. Obecnie pierwotne dzieło znane jest jedynie z rysunku przygotowawczego, na którym widać w tle ogromną kulisę architektoniczną.
Przypisy
edytuj- ↑ Jan Białostocki: Symbole i obrazy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1982, s. 284. ISBN 83-01-02771-1.
- ↑ C. Nordenfalk, Some Facts about rembrandt’s Claudius Cicilis, „Konsthistorisk Tidskrift” XXV, 1956, s. 92 za: Jan Białostocki Symbole i obrazy s. 286.
Bibliografia
edytuj- Pierre Cabanne, Rembrandt, wyd. Imbir, Warszawa 2010, ISBN 978-83-60334-87-4.
- Stefano Zuffi, Rembrandt, wyd. Arkady, Warszawa 2006, ISBN 978-83-60529-02-7.
- Stefano Zuffi, Rembrandt, Munich: wyd. Prestel, 2011, ISBN 978-3-7913-4620-5, OCLC 751736827.
- Janina Michałkowa: Rembrandt. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1960.