Stanisław Bogusz (szlachcic)

Stanisław Tadeusz Bogusz herbu Półkozic (ur. 1762 w Żelechowie, zm. 20 lutego 1846 w Siedliskach) – szambelan króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, senior rodu Boguszów oraz dziedzic Siedlisk, Winnicy, Zasówki i Żędzianowic. Jedna z sześciu zabitych osób w Siedliskach podczas rabacji galicyjskiej.

Stanisław Tadeusz Bogusz

Data i miejsce urodzenia	1762 Żelechów
Data i miejsce śmierci	20 luty 1846 Siedliska-Bogusz
Zawód, zajęcie	prawnik, szambelan
Rodzice	Józef Bogusz i Salomea Bogusz
Małżeństwo	Apolonia Weronika Bogusz
Dzieci	Feliks Bogusz, Wiktoryn Bogusz, Stanisław Bogusz, Nikodem Bogusz, Henryk Bogusz, Ludwika Gorajska

Genealogia

Stanisław Tadeusz Bogusz był synem Józefa Bogusza h. Półkozic i Salomei z Przetockich. W 1794 roku poślubił córkę burgrabiego krakowskiego Apolonię Weronikę Jordan-Stojowską herbu Trąby. Dzięki małżeństwu posiadł w posagu wieś Siedliski. Z żoną doczekali się sześciu synów: Feliksa, Wiktoryna, Stanisława i Henryka oraz jednej córki Ludwiki, późniejszej małżonki Ludwika Gorajskiego herbu Korczak.

Tablica genealogiczna rodziny Stanisława Bogusza

Ewa Tworzyańska

Antoni Bogusz

Salomea Przetocka

Józef Bogusz

Apolonia Stojowska

Stanisław Bogusz

Ksawery Bogusz

Feliks Bogusz

Stanisław Bogusz

Wiktoryn Bogusz

Ludwika Gorajska

Nikodem Bogusz

Henryk Bogusz

Kariera

Wychowywał się na dworze króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Wyższe wykształcenie uzyskał w konwikcie Pijarów na Żoliborzu w Warszawie. W 1782 roku odbywał praktyki w sądzie grodzki w Pilznie, gdzie adwokatem był jego brat Wojciech. Był jednym z twórców konstytucji 3 maja. Po ślubie osiadł na dworze w Siedliskach, gdzie poddanym był mu między innymi przywódca rabacji galicyjskiej, Jakub Szela.

Śmierć

Miejsce pochówku Stanisława Bogusza

Stanisław Bogusz został zabity 20 lutego w wieku 86 lat przez Tomasza Gurzana, wójta wsi Gorzejewy. Tego dnia wraz z nim życie stracili jego jego syn Wiktoryn, wnuk Tytus, sędzia Kalita, ekonom Jan Stradomski oraz jego siostrzeniec, także Jan Stradomski. Zabitych wyciągnięto z domu i ułożono w rzędzie na dworskim dziedzińcu. Pośród odpowiedzialnych za ich zabicie znajdował się syn Jakuba Szeli, Stanisław. Obdarte z ubrań ciała ofiar wrzucono do jednego dołu wykopanego za cmentarzem parafialnym.

Upamiętnienie

W 1880 roku córka Stanisława Bogusza, Ludwika Gorajska ufundowała kaplicę w miejscu pochówku ofiar. Na budynku umieszczono pamiątkową tablicę wraz ze znajdującym się na niej napisem: Ku wiecznej pamięci Stanisławowi z Ziemblic Boguszowi, Wiktorynowi, Nikodemowi, Włodzimierzowi i Tytusowi Boguszowi, Zabierzowskiemu, Pohoreckiemu, Bilińskiemu, Kalicie, Kleinowi, Stradomskiemu, Gumińskiemu, Pieszczyńskiemu, Roskusznemu, Piotrowskiemu, Olszańskiemu, Kaczkowskiemu, Powornickiemu w dniu 20 lutego 1846 r. z tego świata boleśnie zeszłym a tu pochowanym Ludwika z Boguszów Gorayska tę kaplicę postawiła 1880 r..

Bibliografia

• Adam Bogusz: Karty z dziejów wsi Smarżowy i Siedlisk powiatu pilźnieńskiego oraz wspomnienia ich dawnych dziedziców (1686-1846). Kraków: 1904. Brak numerów stron w książce
• Adam Bogusz: Wieś Siedliska-Bogusz. Monografia zebrana z dokumentów i wspomnień rodzinnych ze szczególnym uwzględnieniem wypadków roku 1846 i życiorysu Jakóba Szeli. Kraków: 1903. Brak numerów stron w książce
• Adam Boniecki: Herbarz polski. Cz. 1. Wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szlacheckich. T. 1. Warszawa: 1899. Brak numerów stron w książce
• Romuald Romański: Niewyjaśnione zagadki historii Polski. Warszawa, 2004.

Linki zewnętrzne

• Stanisław Bogusz w Sejmie Wielkim