Siedliska-Bogusz
Siedliska-Bogusz – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie dębickim, w gminie Brzostek[3][4].
| Artykuł | 49°54′49″N 21°24′48″E |
| - błąd | 39 m |
| WD | 49°54'N, 21°24'E |
| - błąd | 2329 m |
| Odległość | 1891 m |
| ||||
| ||||
.jpg) Zabytkowy kościół parafialny | ||||
| Państwo |  Polska
| |||
| Województwo |  podkarpackie
| |||
| Powiat | dębicki | |||
| Gmina | Brzostek | |||
| Liczba ludności (2016-12-31) | 1020[1] | |||
| Strefa numeracyjna | 14 | |||
| Kod pocztowy | 39-231[2] | |||
| Tablice rejestracyjne | RDE | |||
| SIMC | 0814910 | |||
Położenie na mapie gminy Brzostek   Siedliska-Bogusz | ||||
Położenie na mapie Polski  Siedliska-Bogusz | ||||
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  Siedliska-Bogusz | ||||
Położenie na mapie powiatu dębickiego  Siedliska-Bogusz | ||||
 49°54′49″N 21°24′48″E/49,913611 21,413333
| ||||
Miejscowość jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii Narodzenia Najświętszej Maryi Panny należącej do dekanatu Pilzno w diecezji tarnowskiej.
W miejscowości znajduje się Pomnik Grunwaldzki zbudowany w roku 1910.
W latach 1949-1954 była siedzibą gminy Siedliska Bogusz. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnowskiego.
Części wsiEdytuj
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0814926 | Huta | część wsi |
| 0814932 | Kamionki | część wsi |
| 0814949 | Kmiecie | część wsi |
| 0814955 | Kopaliny | część wsi |
HistoriaEdytuj
W 1353 synowie Iwana (Iwoni) z Klecia, trzej bracia – Chodko, Ostaszko i Piotr z Klecia otrzymali od króla Kazimierza Wielkiego kilkanaście wsi: Klecie (Kleszcze), Czermno, Januszkowice, Błażkową, Gogołów, Glinik, Bukową, Smarżowa i Kamienicę (okolice Jasła). W ten sposób wynagrodził ich za zasługi położone na rzecz Polski w walkach na Rusi. Otrzymali oni także miejscowości Klecie, Januszkowice i Skurowa, odebrane wcześniej benedyktynom, o które toczyły się długie procesy, z interwencjami, po stronie opactwa tynieckiego, kolejnych papieży (Kodeks Małopolski III 88, 310). Trudno było rozstrzygnąć, gdyż przypadły w dziedzictwie synom Piotra z Klecia: Iwanowi i Dymitrowi – potomkom Iwoni, sędziego chełmskiego – właściciela dóbr rymanowskich i Klecia), który był zaufanym współpracownikiem królów, podskarbim koronnym i marszałkiem królestwa. W konsekwencji benedyktyni musieli się zadowolić odzyskaniem jedynie części Januszkowic i Kleci. W XV wieku benedyktyni z opactwa tynieckiego odzyskali Siedliska i sąsiednie wsie. W 1536 roku ich właścicielami byli Jan, Kasper i Melchior Oświęcimowie.
W 1581 roku Siedliska podzielone były na dwie części. Pierwsza, jako jedna z czternastu wsi należała do Floriana Oświęcima, a druga (większa) część do Alberta Kowaliowskiego. W tej wsi urodził się dworzanin królewski Stanisław Oświęcim, syn Floriana. W drugiej połowie XVII wieku Siedliska dolne były własnością Rzuchowskich, od których zakupił je w 1740 roku Jan Stojowski. Natomiast Siedliska górne w 1686 roku należały do Stanisława Jordana Stojowskiego. Na początku XVIII wieku przejęli je Trzeciescy. W ich imieniu majątkiem zarządzał Francuz Antoni de Tournelles, mąż Krystyny Trzecieskiej. Przejściowo dzierżawił także Siedliska dolne i Kopaliny. W czasie pobytu w majątku wybudował nowy dwór (1728), budynki gospodarcze.
W 1763 roku Siedliska dolne i górne objął w posiadanie Nikodem Jordan Stojowski, burgrabia krakowski. Jedna z jego córek, Apolonia, wyszła za mąż 22 stycznia 1794, w kościele parafialnym w Siedliskach, za Stanisława Bogusza – szlachcica spod Dąbrowy – szambelana króla Stanisława Augusta. W 1804 roku przejęli tę wioskę wraz z sąsiednią Smarżową na własność. Od tej pory miejscowość ma nazwę Siedliska – Bogusz. Spośród pięciu synów Boguszów trzech brało udział w powstaniu listopadowym: Feliks, Henryk i Nikodem. Feliks Bogusz był kapitanem w Legii Nadwiślańskiej i został odznaczony krzyżem Virtuti Militari, Henryk Bogusz otrzymał nominację na podporucznika. Po podziale między rodzeństwo Siedliska przejął Wiktoryn Bogusz, procesujący się z wioską Smarżowa, którą reprezentował deputowany Jakub Szela. Narastała wzajemna wrogość, która doprowadziła w lutym 1846 roku do krwawej rozprawy. Przyczynili się do tego Austriacy, którzy przy pomocy chłopów chcieli stłumić przewidywane powstanie narodowe. W czasie rzezi galicyjskiej, spośród mieszkającej tu szlachty, ocalały tylko kobiety i dzieci. Jeden z potomków rodziny dr Adam Bogusz opisał te wydarzenia i wydał w Krakowie na początku XX w. dwie książki poświęcone historii Siedlisk i Smarżowej.
W czasie okupacji działał tu ks. Karol Kawula ps. „Groźny”, proboszcz parafii i rezydent ks. Józef Śmietana ps. „Błyskawica”, który w czasie Akcji Burza był kapelanem oddziałów partyzanckich.
PrzypisyEdytuj
- ↑ Strona gminy, statystyka ludności
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1144 [dostęp 2020-12-22] [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
BibliografiaEdytuj
- Adam Bogusz, Wieś Siedliska Bogusz, Kraków 1903
- Adam Bogusz, Karty z dziejów wsi Smarżowy i Siedlisk powiatu pilznieńskiego oraz wspomnienia ich dawnych dziedziców (1686-1846), Kraków 1904
- Adam Bogusz, Wieś Siedliska-Bogusz : monografia zebrana z dokumentów i wspomnień rodzinnych ze szczególnym uwzględnieniem wypadków roku 1846 i życiorysu Jakóba Szeli, 1994, ISBN 83-86588-01-2, ISBN 978-83-86588-01-5
- Franciszek Ziejka, Wesele w kręgu mitów polskich, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1997, ISBN 83-08-02681-8, OCLC 830088002.
Linki zewnętrzneEdytuj
- Siedliska 4(1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 510.
- Siedliska-Bogusz, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 580.