Stanisław Boroń
Stanisław Kostka Boroń (ur. 19 listopada 1879 w Starej Wsi, zm. w marcu 1943 w Majdanku) – polski nauczyciel.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
19 listopada 1879 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
1943 |
| Zawód, zajęcie |
nauczyciel |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys edytuj
Był najstarszym synem Wojciecha (Adalbertusa) i Katarzyny z Dydków, dzierżawców tzw. „folwarku biskupiego” (majątku ziemskiego biskupów tarnowskich) w Stareywsi, bratem Franciszka Boronia.
C. K. Rada Szkolna Krajowa swoim rozporządzeniem z 14 lipca 1908 l. 10768 zamianowała Stanisława Boronia, zastępcę nauczyciela w C. K. Gimnazjum Wyższym w Brzeżanach, nauczycielem rzeczywistym w C. K. Gimnazjum Wyższym w Kołomyi[1]. Od 1 września 1908 pracował w C. K. Gimnazjum w Kołomyi[2], w 1911 jako profesor[3], od 17 lutego 1917 był dyrektorem tego zakładu[4], w niepodległej II Rzeczypospolitej od 3 października 1921 noszącego nazwę Państwowego Gimnazjum im. Króla Kazimierza Jagiellończyka[5]. Stanowisko sprawował do lat 30[6]. W roku szkolnym1927/1928 zastępca przewodniczącego Rady Szkolnej Powiatowej. Prezes wydziału Bursy im. H. Sienkiewicza. Członek Towarzystwa Przyjaciół Huculszczyzny w Kołomyi. Był wielokrotnie nagradzany za zasługi w pracy pedagogicznej i nauczycielskiej.
Aresztowany wraz z innymi kołomyjskimi notablami, przedstawicielami polskiej inteligencji w ramach Intelligenzaktion, w nocy z 10 na 11 listopada 1942 przez hitlerowskie władze okupacyjne i osadzony, jako zakładnik, w tamtejszym więzieniu gestapo. Na początku lutego 1943 przewieziony do obozu koncentracyjnego na Majdanku (więzień nr 15836), gdzie zmarł pod koniec marca tego samego roku.
Stanisław Boroń jest autorem kilkudziesięciu grypsów w których opisał swój pobyt w niewoli, a także istotne fakty dotyczące współwięźniów. Grypsy te mają ogromną wartość historyczną i są, począwszy od sierpnia 2010 roku, znaczącym elementem zasobów archiwum Państwowego Muzeum na Majdanku[7].
Był żonaty z Jadwigą z Czaykowskich (1890–1945), polską Ormianką blisko spokrewnioną z Michałem Czajkowskim.
Ordery i odznaczenia edytuj
- Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1933)[8]
Przypisy edytuj
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Wyższego w Brzeżanach za rok szkolny 1908/09. Brzeżany, 1909, s. 56.
- ↑ Szczepan Żaczek: Państwowe Gimnazjum im. Króla Kazimierza Jagiellończyka w Kołomyi w pierwszem dziesięcioleciu odrodzonej Polski. W: Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Króla Kazimierza Jagiellończyka w Kołomyi za rok szkolny 1927/28. Kołomyja: 1928, s. 14.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1911. Lwów, 1911, s. 562.
- ↑ Szczepan Żaczek: Państwowe Gimnazjum im. Króla Kazimierza Jagiellończyka w Kołomyi w pierwszem dziesięcioleciu odrodzonej Polski. W: Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Króla Kazimierza Jagiellończyka w Kołomyi za rok szkolny 1927/28. Kołomyja: 1928, s. 4, 10.
- ↑ Szczepan Żaczek: Państwowe Gimnazjum im. Króla Kazimierza Jagiellończyka w Kołomyi w pierwszem dziesięcioleciu odrodzonej Polski. W: Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Króla Kazimierza Jagiellończyka w Kołomyi za rok szkolny 1927/28. Kołomyja: 1928, s. 8.
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Króla Kazimierza Jagiellończyka w Kołomyi za rok szkolny 1931/32. Kołomyja: 1932, s. 14.
- ↑ Nowe nabytki w zasobie archiwalnym Państwowego Muzeum na Majdanku. 2010-08-20. [dostęp 2012-01-25].
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 259, poz. 278 „za zasługi na polu pracy pedagogicznej”.
Bibliografia edytuj
- http://www.wiki.ormianie.pl/index.php/Jadwiga_Boroń Notka biograficzna poświęcona Jadwidze z Czaykowskich Boroniowej
- Henryk Kopia: Spis nauczycieli szkół średnich w Galicyi oraz polskiego gimnazyum w Cieszynie. Lwów: Towarzystwo Nauczycieli Szkół Wyższych, 1909, s. 80.