Stanisław Sozański
Stanisław Sozański herbu Korczak (ur. 6 kwietnia 1859 w Kornalowicach, zm. 19 marca 1939 w Kornalowicach) – ziemianin, polityk konserwatywny, poseł do austriackiej Rady Państwa.
 herb Korczak | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Ojciec |
Celestyn Sozański |
| Matka |
Felicja z Dobrzańskich |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| poseł do austriackiej Rady Państwa
kadencja X | |
| Okres |
od 31 stycznia 1901 |
| Przynależność polityczna |
Koło Polskie konserwatyści podolacy |
| Poprzednik | |
Ukończył gimnazjum św. Jacka w Krakowie (1876) i wydział prawa na Uniwersytecie Jagiellońskim (1880), w 1885 uzyskał na nim tytuł doktora praw[1]. Po studiach pracował w Prokuratorii Skarbu Państwa we Lwowie jako urzędnik – koncypient (1881-1889)[2]. W 1888 odbył praktykę w Sądzie Krajowym w Wiedniu[1]. Auskultant w Sądzie Krajowym we Lwowie (1889-1890)[3], następnie adiunkt w Sądzie Powiatowym w Drohobyczu (1891)[4] Sądzie Krajowym we Lwowie (1892-1898)[5]. Od 1892 oddelegowany do Sekretariatu Sądu Najwyższego (Obersten Gerichtshof) w Wiedniu, Od listopada 1896 vice-sekretarz ministerialny w Ministerstwie Kolei, od 1898 w Ministerstwie Oświaty. W 1900 przeniesiony w stan spoczynku[1].
Ziemianin, właściciel dóbr ziemskich Kranzberg (w po. samborskim), Grabowiec i Białoskórka (w pow. tarnopolskim) i Grzęda z Wulką (w pow. lwowskim)[6]. W 1914 przejął dobra rodzinne Kormalowice (Hordynia, Dublany, Kornalowice oraz Ozimina) po śmierci brata Feliksa. Z przekonań konserwatysta, podobnie jak brat związany z wschodniogalicyjskimi podolakami. Poseł do austriackiej Rady Państwa X kadencji (31 stycznia 1901 – 30 stycznia 1907), wybrany w kurii I – większej własności ziemskiej, w okręgu wyborczym nr 9 (Sambor-Staremiasto-Turka-Drohobycz-Rudki)[7]. W parlamencie należał do Koła Polskiego w Wiedniu i grupy posłów – podolaków[1].
Koneser, znawca sztuki i kolekcjoner. Część rodzinnych zbiorów sztuki (szkice Aleksandra Grottgera, rysunki Leona Ostrowskiego) Stanisław Sozański podarował w 1931 Bibliotece Jagiellońskiej[8].
8 stycznia 1927 przekazał zastrzegając sobie ich dożywotnie używanie majątki Kornalowice, Hordynia, Kranzberg, Dublany (w pow. samborskim) Grabowiec i Białoskórka (w pow. tarnopolskim), (własne i odziedziczone po bracie – zgodnie z intencją tego ostatniego) na rzecz Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie. Dochody z tego zapisu miały być dzielone pomiędzy PAU (75%), arcybiskupstwo krakowskie (na cele charytatywne) oraz przemiennie: Bibliotekę Jagiellońską i kościół Mariacki w Krakowie (na konserwację budowli). Darowiznę tą 23 czerwca 1927 Rada Ministrów RP uwolniła zapisane dobra od przymusowej parcelacji i wywłaszczenia. Akt ten zatwierdził prezydent Ignacy Mościcki 30 października 1930. W 1939 po śmierci donatora PAU przejęła zarząd majątku[8].
Pochowany w rodzinnej kaplicy grobowej w Kornalowicach.
Rodzina i życie prywatne edytuj
Urodził się w rodzinie ziemiańskiej, syn Celestyna i Felicji z Dobrzańskich, brat Feliksa Sozańskiego (1860-1914) oraz brat stryjeczny malarza Michała Sozańskiego. Rodziny nie założył.
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Parlament Österreich Republik, Franz Adlgasser, Kurzbiografie Sozański, Stanisław Ritter von Dr. iur. – Parlamentarier 1848-1918 online [21.09.2019]
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1881, s. 141; 1882, s. 141; 1883, s. 143; 1884, s. 146; 1885, s. 146; 1886, s. 146; 1887, s. 146; 1888, s. 146; 1889, s. 162;
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1890, s. 51;
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1891, s. 74;
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1892, s. 53; 1893, s. 53; 1894, s. 53; 1895, s. 53; 1896, s. 53; 1897, s. 53; 1898, s. 53;
- ↑ Księga adresowa królewskiego stołecznego miasta Lwowa. R. 1902, Lwów 1902, Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości Galicji…, Lwów 1904
- ↑ Józef Buszko, Polacy w parlamencie wiedeńskim – 1848-1918, Warszawa 1996, s. 415.
- ↑ a b Andrzej A. Zięba, Sozański Feliks Marian (1860-1914), Polski Słownik Biograficzny, t. 41, Warszawa-Kraków 2002, s. 28.