Stefan Szwedowski, ps. Wojciech, Szwed (ur. 26 grudnia 1891 w Piotrkowie Trybunalskim, zm. 27 maja 1973 w Warszawie) – działacz związkowy i syndykalistyczny, uczestnik powstania warszawskiego.

Stefan Szwedowski
Wojciech, Szwed
Data i miejsce urodzenia

26 grudnia 1891
Piotrków Trybunalski

Data i miejsce śmierci

27 maja 1973
Warszawa

Miejsce spoczynku

cmentarz Powązkowski w Warszawie

Zawód, zajęcie

działacz syndykalistyczny

Miejsce zamieszkania

Warszawa

Narodowość

polska

Alma Mater

Uniwersytet Warszawski

Odznaczenia
Krzyż Niepodległości Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941) Złoty Krzyż Zasługi Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Krzyż Legionowy

Życiorys edytuj

Urodził się w rodzinie Dominika (1831–1896) i Urszuli z Witkowskich. W 1905 uczestniczył w strajku szkolnym. Od 1911 był notowany przez carską Ochranę jako działacz konspiracji młodzieżowej. Aresztowany przez władze rosyjskie i więziony od 1913 do 1915. W 1915 wstąpił do batalionu warszawskiego POW. Pod koniec I wojny światowej należał do kierownictwa konspiracyjnego Związku Młodzieży Polskiej „Zet”.

W 1919 ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim. Od 1922 był współorganizatorem Związku Obrony Kresów Zachodnich i Związku Rad Ludowych. Od 1929 był wiceprezesem Rady Polaków z Zagranicy. Od 1931 był działaczem Związku Związków Zawodowych, członkiem tzw. „zetowego skrzydła syndykalistycznego”. Od 1935 do 1939 był członkiem Centralnego Wydziału Zawodowego ZZZ.

W październiku 1939 był jednym z założycieli Związku Syndykalistów Polskich, a od 1943 pełnił funkcję sekretarza głównego ZSP. Był przedstawicielem Związku w Radzie Pomocy Żydom „Żegota”. Od 1942 organizował tajny Polski Związek Zachodni. W lutym 1944 został wiceprzewodniczącym Centralizacji Stronnictw Demokratycznych, Socjalistycznych i Syndykalistycznych. Walczył w powstaniu warszawskim w stopniu porucznika, w szeregach 104 kompanii syndykalistów AK[1]. Po przejściu kanałami do Śródmieścia organizował Syndykalistyczne Porozumienie Powstańcze.

Po wojnie wraz z innymi syndykalistami pracował w działającej do 1948 łódzkiej Spółdzielni Wydawniczej „Słowo”, a następnie innych spółdzielniach pracy. W 1950 Urząd Bezpieczeństwa podjął wobec Szwedowskiego działania śledcze, mające przygotować proces o organizowanie „spisku w kierownictwie komunistycznym w czasie II wojny”. W lipcu 1953 podjęto decyzję o aresztowaniu. Brak jednak informacji o pobycie Szwedowskiego w więzieniu. W 1973, tuż przed śmiercią Szwedowskiego, SB rozpatrywała podjęcie czynności mających na celu przejęcie posiadanego przezeń archiwum dotyczące ruchu syndykalistycznego[2].

Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 284b-1-1)[3].

Ordery i odznaczenia edytuj

Przypisy edytuj

  1. Biogram Stefana Szwedowskiego na stronie Muzeum Powstania Warszawskiego.
  2. Zackiewicz 2013 ↓, s. 708–709.
  3. Cmentarz Stare Powązki: JERZY SZWEDOWSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2020-02-22].
  4. M.P. z 1931 r. nr 111, poz. 163 „za pracę w dziele odzyskania Niepodległości”.
  5. a b c d Latos 2014 ↓, s. 472.
  6. M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 632 „za zasługi na polu pracy niepodległościowej”.
  7. M.P. z 1937 r. nr 277, poz. 431 „za zasługi na polu pracy społecznej”.

Bibliografia edytuj