Studio Filmów Rysunkowych
Studio Filmów Rysunkowych w Bielsku-Białej – jedno z pięciu polskich studiów animacji powstałych w Polsce Ludowej.



Historia edytuj
Studio Filmów Rysunkowych zostało powołane do życia zarządzeniem nr 82 Prezesa Centralnego Urzędu Kinematografii z dnia 3 sierpnia 1955 r. w sprawie utworzenia „Studia Filmów Rysunkowych”, a swoja działalność rozpoczęło z dniem 1 stycznia 1956 roku.
Okres przed utworzeniem studia edytuj
Korzenie studia sięgają 1 września 1947 roku, kiedy to grupa pasjonatów złożonych z braci Zdzisława i Macieja Lachura oraz Władysława Nehrebeckiego, Leszka Lorka, Alfreda Ledwiga, Mieczysława Poznańskiego, Aleksandra Rohozińskiego, Wiktora Sakowicza, Rufina Struzika i Wacława Wajsera zwana zostaje zatrudniona na etatach przy Trybunie Robotniczej w specjalnie na ten cel utworzonym Studio Filmowym i rozpoczyna prace nad pierwszym filmem animowanym „Czy to był Sen”. Redakcja „Trybuny Robotniczej” udostępnia twórcom dwa pokoje przy ulicy Mickiewicza 22 w Katowicach. Prace nad pierwszą wersją filmu „Czy to był sen” trwają do końca 1947 roku. W styczniu 1948 roku wstępna wersja filmu zostaje zaprezentowana dyrekcji Filmu Polskiego, zespół dostaje zlecenie opracowania nowego scenariusza i dokonania przeróbek. W kwietniu 1948 roku zostaje podpisana umowa z Przedsiębiorstwem Państwowym Film Polski, a grupa filmowców usamodzielnia się tworząc Robotnicze Studio Filmów Rysunkowych. Za pieniądze otrzymane od Filmu Polskiego młodzi twórcy wynajmują wille w Wiśle, gdzie kontynuują pracę nad swoim pierwszym filmem oraz rozpoczynają pracę nad kolejnym „Ich ścieżka”. Robotnicze Studio Filmów Rysunkowych przeistacza się wówczas w spółdzielnię pracy o nazwie „Zespół Produkcyjny Filmów Rysunkowych „Śląsk”. W skład zarządu wchodzą Zdzisław Lachur, Władysław Nehrebecki, Wacław Wajser i Wiktor Sakowicz. Zespół działa w ramach instytucji Film Polski z siedzibą w Łodzi. Pod koniec 1948 roku, w listopadzie zespół przenosi się do Bielska. Tam dzięki pomocy władz miasta otrzymuje pomieszczenia w budynku ZMP przy ulicy Mickiewicza. W 1949 roku zespół kończy pracę nad filmem „Ich ścieżka”, filmem „A1” debiutuje Władysław Nehrebecki. Trzy pierwsze film zespołu "Śląsk" -" Czy to był sen", "ich ścieżka" "A1" nie zostają przyjęte do rozpowszechniania. Dopiero filmy "O nowe jutro" Leszka Lorka i "Wilk i Niedźwiadki" Wacława Wajsera trafiają na ekrany kin[1].
W 1950 roku zespół filmowy „Śląsk” opuszcza Władysław Nehrebecki i wyjeżdża do Łodzi, gdzie pod zwierzchnictwem Wytwórni Fabularnych organizuje Łódzki Oddział Filmu Rysunkowego, twórca realizuje tam film „Opowiedział dzięcioł sowie” i nawiązuje znajomość ze Stanisławem Dülzem, Lechosławem Marszałkiem i Wacławem Kondkiem, którzy niebawem staną się filarami bielskiej wytworni.
W 1952 roku zespół filmowy „Śląsk” zostaje rozwiązany, a dzięki staraniom Władysława Nehrebeckiego[2] filmowcy przechodzą na etaty Wytworni Filmów Fabularnych w Łodzi, tworząc Oddział Filmu Rysunkowego z siedzibą w Bielsku-Białej. Filmowcy otrzymują lokal przy ulicy Cieszyńskiej 24 – dotychczasową siedzibę Studia Filmów Rysunkowych. Filmowcy otrzymują również niezbędny sprzęt filmowy i rozpoczynają produkcje filmów barwnych. Pierwszym barwnym filmem jest „Wspólny Dom” Zdzisława Lachura zrealizowany na podstawie scenariusza Władysława Nehrebeckiego i Pawła Kubaty. W 1953 roku Łódzki Oddział Filmu Rysunkowego zostaje rozwiązany. Władysław Nehrebecki wraca do Bielska-Białej. Wraz z nim przyjeżdża do Bielska Lechosław Marszałek, Stanislaw Dülz, Wacław Kondek i Edward Musiałowicz, którzy wzmacniają bielską grupę. Zespół opuszcza natomiast Zdzisław Lachur. Zespół studia rozrasta się do około 70 osób i nawiązuje współpracę ze znaczącymi plastykami i kompozytorami. Filmem „Koziołeczek” (1954) debiutuje Lechosław Marszałek. Film odnosi olbrzymi sukces zdobywając pierwszą nagrodę za film rysunkowy na festiwalu w Karlowych Varach. Potem Marszałek przenosi na ekran balladę Mickiewicza Pani Twardowska.
Na przełomie lat 1955/1956 powstał warszawski oddział Studia Filmów Rysunkowych. Początkowo zadanie utworzenia oddziału zlecone zostało Władysławowi Nehrebeckiemu, jednak po jego odmowie tego zadania podjął się Witold Giersz[2].
Początki Studia Filmów Rysunkowych edytuj
Z dniem 1 stycznia 1956 roku bielskim filmowcom udaje się oderwać od Łódzkiej Wytworni Filmów Fabularnych. Na mocy zarządzenia nr 82 Prezesa Centralnego Urzędu Kinematografii powstaje samodzielne Przedsiębiorstwo Państwowe – Studio Filmów Rysunkowych[3]. Od tej pory instytucja dysponuje własną dyrekcją, administracją i działem programowym. Dyrektorem studia zostaje Stanisław Kasprzykowski. Obok filmów rysunkowych zaczynają powstawać filmy realizowane techniką wycinankową i repollero. Olbrzymim sukcesem cieszy się film Władysława Nehrebeckiego "Myszka i Kotek". "Film prezentowany jest na festiwalu w Annecy[4], zdobywa główne Nagrody na festiwalach w Cork i Vancouver oraz wyróżnienie w Oberhausen i Mal del Plata[5]. Powstają pierwsze kinowe serie filmowe takie jak „Profesor Filutek” (4 odcinki) Władysława Nehrebeckiego w oparciu o plastykę i pomysł Zbigniewa Lengrena, seria "Opowiadania różowego młyna" (6 odcinków) czy "Pajacyk i piesek" (4 odcinki) Władysława Nehrebeckiego. Filmem "Tajemnica Starego Zamku" debiutuje Witold Giersz. 29 października 1961 roku Stanisław Kasprzykowski nagle umiera. Z dniem 1 grudnia 1961 roku dyrektorem bielskiego studia zostaje Władysław Nehrebecki[6].
Pierwsze filmy studia były przeznaczone dla osób dorosłych. Filmy wykonywane były metodą poklatkową, czyli klatka po klatce, jednak ostatnie filmy studia m.in. – Gwiazda Kopernika – były wykonane techniką komputerową.
W 1963 roku '''Bolek i Lolek''' narodzili się jako bohaterowie serialu telewizyjnego, którego pierwszych trzynaście odcinków Telewizja Polska wyemitowała w latach 1963–1964. a 4 lata później zadebiutował Reksio.
Twórcy edytuj
Założyciele edytuj
- Zdzisław Lachur
- Maciej Lachur
- Władysław Nehrebecki
- Leszek Lorek
- Rufin Struzik
- Antoni Pradella
- Aleksander Rohoziński
- Wiktor Sakowicz
- Alfred Ledwig
- Wacław Wajser
Reżyserzy edytuj
- Władysław Nehrebecki
- Andrzej Flettner
- Marek Burda
- Marian Cholerek
- Andrzej Sperling
- Jerzy Zitzman
- Józef Byrdy
- Eugeniusz Kotowski
- Stanisław Dülz
- Jan Hoder
- Romuald Kłys
- Ryszard Lepióra
- Zdzisław Poznański
- Franciszek Pyter
- Wacław Wajser
- Edward Wątor
- Kazimierz Faber
- Leonard Pulchny
- Witold Giersz
- Leszek Lorek
Scenarzyści edytuj
- Józef Ćwiertnia
- Zdzisław Kudła
- Leszek Lorek
- Lechosław Marszałek
- Władysław Nehrebecki
- Zbigniew Stanisławski
- Andrzej Orzechowski
- Mieczysław Woźny
- Bronisław Zeman
Dźwiękowcy i montażyści edytuj
Kompozytorzy edytuj
Kierownicy produkcji edytuj
- Romana Miś
- Nina Kowalik
- Janusz Olinkiewicz
- Aleksandra Kordek
Plastycy edytuj
- Alfred Ledwig
- Tadeusz Depa
- Janusz Stanny
- Stefania Dąbrowiecka (dekoracje)
- Antoni Duda
Produkcje edytuj
Seriale animowane edytuj
- Kuba i Śruba (2011–2016)
- Między nami bocianami (1997–2003)
- Sceny z życia smoków (1996–1997, wspólnie ze Studiem Filmowym Anima-Pol w Łodzi)
- Karrypel kontra Groszki (1995–1996)
- Bajki Pana Bałagana (1993)
- Lis Leon II (1992–1993)
- Podróże kapitana Klipera (1986–1990)
- Marceli Szpak dziwi się światu (1984–1986)
- Lis Leon (1981–1984)
- Wyprawa Profesora Gąbki (1978–1980)
- Przygody Myszki (1976-1983)
- Kangurek Hip-Hop (1975–1980)
- Pampalini łowca zwierząt (1975–1980)
- Miś Kudłatek (1971–1973)
- Porwanie Baltazara Gąbki (1969–1970)
- Reksio (1967–1990)
- Przygody Błękitnego Rycerzyka (1963–1965)
- Bolek i Lolek (1963–1986)
Pełnometrażowe filmy animowane edytuj
- Wielka podróż Bolka i Lolka (1977)
- Porwanie w Tiutiurlistanie (1986)
- Gwiazda Kopernika (2009)
Pełnometrażowe filmy montażowe edytuj
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Jerzy Giżycki , Dziesięć Lat filmu animowanego w Polsce Ludowej, „Iluzjon”, czerwiec 1957 .
- ↑ a b Andrzej Kossakowski " Polski film animowany" Kwartalnik Filmowy. 1964, Tom 14, nr 4(56)
- ↑ Kinematografia polska w XXV-leciu PRL/oprac Jerzy Witek/1969 | Warszawa : Filmowy Serwis Prasowy
- ↑ Annecy > About > Archives > 1960 > Official Selection, www.annecyfestival.com [dostęp 2023-04-07] (ang.).
- ↑ Filmowy Serwis Prasowy, Ludzie Filmu, leksykon polskich reżyserów, scenarzystów, operatorów i aktorów, „Filmowy Serwis Prasowy”, 1981.
- ↑ Własny styl pracy bielskiego Studia Filmów Rysunkowych, „Kronika Beskidzka”, 1 stycznia 1962 .