Suwak (rodzaj)

Suwak
	Meriones
	Illiger, 1811
	; Przedstawiciel rodzaju – suwak mongolski (M. unguiculatus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	myszowate
Podrodzina	myszoskoczki
Plemię	Gerbillini
Rodzaj	suwak
	Typ nomenklatoryczny
	Mus tamariscinus Pallas, 1773
Synonimy
	Meriaeus Billberg, 1827; Idomeneus E. Schultze, 1900; Cheliones O. Thomas, 1919; Pallasiomys Heptner, 1933; Parameriones Heptner, 1937;
	Meriaeus Billberg, 1827; Idomeneus E. Schultze, 1900; Cheliones O. Thomas, 1919; Pallasiomys Heptner, 1933; Parameriones Heptner, 1937;
Gatunki
	20 gatunków (w tym 3 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	20 gatunków (w tym 3 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Suwak^[7] (Meriones) – rodzaj ssaków z podrodziny myszoskoczków (Gerbillinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae).

Zasięg występowania edytuj

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w północnej Afryce i południowej Azji^[8]^[9]^[10].

Morfologia edytuj

Długość ciała (bez ogona) 90–200 mm, długość ogona 85–180 mm, długość ucha 10–23,5 mm, długość tylnej stopy 25–45 mm; masa ciała 24–275 g^[9]^[11].

Systematyka edytuj

Rodzaj zdefiniował w 1811 roku niemiecki zoolog Johann Karl Wilhelm Illiger w książce swojego autorstwa o tytule Prodromus systematis mammalium et avium^[1]. Na gatunek typowy Illiger wyznaczył suwaka tamaryszkowego (M. tamariscinus).

Etymologia edytuj

Meriones: według Theodore’a Palmera nazwa pochodzi od gr. μηρος mēros ‘biodro, udo’^[12]; natomiast Ephraim Nissan uważa, że nazwa pochodzi od Merionesa (gr. Μηριoνης Meriones), kreteńskiego wojownika z mitologii greckiej^[13].
Meriaeus: gr. μηρια mēria ‘udźce, biodra’^[14].
Idomeneus: Idomeneus (gr. Ίδομενευς Idomeneus), król Krety, towarzysz Merionesa i przywódca Kreteńczyków w wojnie przeciw Troi^[15]. Gatunek typowy: Mus tamariscinus Pallas, 1773.
Cheliones: gr. χηλη khēlē ‘pazur’^[4]. Gatunek typowy: Meriones hurrianae Jordon, 1867.
Pallasiomys: Peter Simon Pallas (1741–1811), niemiecki botanik i zoolog; gr. μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[5]. Gatunek typowy: Gerbillus erythrourus J.E. Gray, 1842 (= Meriones libycus Lichtenstein, 1823).
Parameriones: gr. παρα para ‘blisko, obok’^[16]; rodzaj Meriones Illiger, 1811. Gatunek typowy: Gerbillus persicus Blanford, 1875.

Podział systematyczny edytuj

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki zgrupowane w czterech podrodzajach^[17]^[11]^[8]^[7]:

Meriones Illiger, 1811
- Meriones tamariscinus (Pallas, 1773) – suwak tamaryszkowy
Parameriones Heptner, 1937
- Meriones persicus (Blanford, 1875) – suwak perski
- Meriones rex Yerbury & O. Thomas, 1895 – suwak królewski
Pallasiomys Heptner, 1933
- Meriones psammophilus (Milne-Edwards, 1871) – suwak murawowy
- Meriones penicilliger (Heptner, 1933)
- Meriones meridianus (Pallas, 1773) – suwak pustynny
- Meriones unguiculatus (Milne-Edwards, 1867) – suwak mongolski
- Meriones shawii (Duvernoy, 1842) – suwak śródziemnomorski
- Meriones grandis Cabrera, 1907 – suwak marokański
- Meriones sacramenti O. Thomas, 1922 – suwak palestyński
- Meriones libycus H. Lichtenstein, 1823 – suwak libijski
- Meriones arimalius Cheesman & Hinton, 1924 – suwak arabski
- Meriones tristrami O. Thomas, 1892 – suwak anatolijski
- Meriones crassus Sundevall, 1842 – suwak tłusty
- Meriones vinogradovi Heptner, 1931 – suwak irański
- Meriones zarudnyi Heptner, 1937 – suwak afgański
Cheliones O. Thomas, 1919
- Meriones hurrianae Jordon, 1867 – suwak indyjski

Opisano również gatunki wymarłe z plejstocenu^[18]:

Meriones lakhutensis Zazhigin, 1988^[19] (Tadżykistan)
Meriones maghrebianus Tong, 1989^[20] (Maroko)
Meriones maximus Tong, 1986^[21] (Algieria)

Uwagi edytuj

↑ Nowa nazwa dla Meriones Illiger, 1811.

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b J.K.W. Illiger: Prodromus systematis mammalium et avium: additis terminis zoographicis utriusque classis, eorumque versione germanica. Berolini: Sumptibus C. Salfeld, 1811, s. 82. (łac.).
↑ G.J. Billberg: Synopsis Faunae Scandinaviae. T. 1. Cz. 1: Mammalia. Holmiae: Ex officina typogr. Caroli Deleen, 1827, s. Tab. A. (łac.).
↑ E. Schultze. Catalogus mammalium europaeorum. „Zeitschrift für Naturwissenschaften”. 73, s. 201, 1900. (łac.).
↑ ^a ^b O. Thomas. Notes on gerbils referred to the genus Meriones, with descriptions of new species and subspecies. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninth series. 3, s. 265, 1919. (ang.).
↑ ^a ^b V.G. Heptner. Notizen über die Gerbillinae (Mammalia, Myriade). V. Diagnosen von einer neuen Gattungund neun neuer Unterarten aus Turkestan. „Zeitschrift für Säugetierkunde”. 8, s. 150, 1933. (niem.).
↑ V.G. Heptner. „Bulletin de la Société des naturalistes de Moscou”. Section biologique. 46, s. 190, 192, 1937.
↑ ^a ^b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 262. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 456. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ ^a ^b Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 643–648. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Meriones. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-04].
↑ ^a ^b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 291–292. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 410.
↑ E. Nissan. Proper name to zoonym as a neologisation device, 2: Israeli Hebrew names for extant and Mesozoic taxa. „Diacronia”. 2, s. 856, 2013. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 951.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 349.
↑ Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 161, OCLC 637083062 (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-09]. (ang.).
↑ J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Meriones Illiger, 1811, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-10-09] (ang.).
↑ В.С. Зажигин: Палеонтологические описания: Insectivora, Lagomorpha, Rodentia. W: К.В. Никифорова & Э.А. Вангенгейм (redaktorzy): Биостратиграфия позднего плиоцена-раннего плейстоцена Таджикистана (по фауне млекопитающих). Москва: Наука, 1988, s. 18–24. ISBN 5-02-003337-5. (ros.).
↑ H. Tong. Origine et évolution des Gerbillidae (Mammalia, Rodentia) en Afrique du Nord. „Mémoires de la Société Géologique de France”. Nouvelle série. 155, s. 1–120, 1989. (fr.).
↑ H. Tong. The Gerbillinae (Rodentia) from Tighennif (Pleistocene of Algeria) and their significance. „Modern Geology”. 10, s. 197–214, 1986. (ang.).

Bibliografia edytuj

T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).

[2] Nowa nazwa dla Meriones Illiger, 1811.

[Illiger-1] J.K.W. Illiger: Prodromus systematis mammalium et avium: additis terminis zoographicis utriusque classis, eorumque versione germanica. Berolini: Sumptibus C. Salfeld, 1811, s. 82. (łac.).

[Billberg-3] G.J. Billberg: Synopsis Faunae Scandinaviae. T. 1. Cz. 1: Mammalia. Holmiae: Ex officina typogr. Caroli Deleen, 1827, s. Tab. A. (łac.).

[Schultze-4] E. Schultze. Catalogus mammalium europaeorum. „Zeitschrift für Naturwissenschaften”. 73, s. 201, 1900. (łac.).

[Thomas-5] O. Thomas. Notes on gerbils referred to the genus Meriones, with descriptions of new species and subspecies. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninth series. 3, s. 265, 1919. (ang.).

[Heptner-6] V.G. Heptner. Notizen über die Gerbillinae (Mammalia, Myriade). V. Diagnosen von einer neuen Gattungund neun neuer Unterarten aus Turkestan. „Zeitschrift für Säugetierkunde”. 8, s. 150, 1933. (niem.).

[Heptner1937-7] V.G. Heptner. „Bulletin de la Société des naturalistes de Moscou”. Section biologique. 46, s. 190, 192, 1937.

[Cichocki&inni-8] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 262. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-9] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 456. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Denys&inni-10] Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 643–648. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[Wilson&Reeder-11] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Meriones. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-04].

[amw-12] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 291–292. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/45655566_410]-13] Palmer 1904 ↓, s. 410.

[Nissan-14] E. Nissan. Proper name to zoonym as a neologisation device, 2: Israeli Hebrew names for extant and Mesozoic taxa. „Diacronia”. 2, s. 856, 2013. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/45656107_951]-15] Palmer 1904 ↓, s. 951.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/45655505_349]-16] Palmer 1904 ↓, s. 349.

[Jaeger-17] Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 161, OCLC 637083062 (ang.).

[mdd-18] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-09]. (ang.).

[zij-19] J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Meriones Illiger, 1811, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-10-09] (ang.).

[zaz-20] В.С. Зажигин: Палеонтологические описания: Insectivora, Lagomorpha, Rodentia. W: К.В. Никифорова & Э.А. Вангенгейм (redaktorzy): Биостратиграфия позднего плиоцена-раннего плейстоцена Таджикистана (по фауне млекопитающих). Москва: Наука, 1988, s. 18–24. ISBN 5-02-003337-5. (ros.).

[tong89-21] H. Tong. Origine et évolution des Gerbillidae (Mammalia, Rodentia) en Afrique du Nord. „Mémoires de la Société Géologique de France”. Nouvelle série. 155, s. 1–120, 1989. (fr.).

[tong86-22] H. Tong. The Gerbillinae (Rodentia) from Tighennif (Pleistocene of Algeria) and their significance. „Modern Geology”. 10, s. 197–214, 1986. (ang.).

[7]

[1]

[a]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]