Sweter świąteczny
Sweter świąteczny – ciepły i kolorowy sweter z wesołym motywem bożonarodzeniowym lub klasycznym motywem zimowym czy norweskim, albo z dekoracją świąteczną w postaci naszywanej aplikacji, robiony ręcznie na drutach lub za pomocą maszyn dziewiarskich, noszony w grudniu w okresie przedświątecznym i podczas świąt; dostępny w rozmiarach dla dorosłych i dla dzieci.
Historia edytuj
Pulowery o stylu związanym z tematyką świąteczną, lecz znacznie mniej krzykliwe niż obecne swetry świąteczne, zaczęły pojawiać się w Ameryce w latach 50. XX wieku. Mogło to mieć związek z postępującą komercjalizacją świąt. Pierwotnie pulowery te nie cieszyły się popularnością na amerykańskim rynku[1].
Dopiero na przełomie lat 80. i 90. XX wieku (męski) sweter świąteczny pojawił się w popkulturze. Świąteczny sweter mieli na sobie Clark Griswold, główny bohater filmu komediowego W krzywym zwierciadle: Witaj, Święty Mikołaju z 1989 roku[1] oraz Mark Darcy, fikcyjna postać z filmu Dziennik Bridget Jones[1]. Mniej więcej w tym samym czasie zaczęto organizować pierwsze spotkania ludzi ubranych w świąteczne swetry[1]. W pewnym momencie został dostrzeżony humorystyczny aspekt świątecznych swetrów. Trudno stwierdzić, co spowodowało zmianę w postrzeganiu świątecznego swetra, dotychczas uważanego za brzydki i obciachowy[1].
W Stanach Zjednoczonych na spotkaniach w gronie znajomych lub kolegów z pracy, na które uczestnicy przychodzą obowiązkowo ubrani w świąteczne swetry, jest wybierany najbardziej kiczowaty świąteczny sweter, a na zwycięzcę czeka najczęściej jakaś nagroda. W 2011 roku został wydany bogato ilustrowany poradnik dotyczący organizowania lub brania udziału w takim przyjęciu[2].
Początkowo świąteczne swetry można było kupić w sklepach z odzieżą przeznaczoną dla szerokiej publiczności. Wkrótce ten nowy trend podchwycili także projektanci mody, np. Stella McCartney (w 2007 roku projektem swetra z polarnymi niedźwiedziami), Givenchy (w 2010 roku) czy Dolce & Gabbana (w 2011 roku)[1].
Motywy edytuj
Przykładami motywów pojawiających się na świątecznych swetrach są: renifery, pingwiny, choinki, choinki ozdobione bombkami, bałwany, Mikołaje[3]. Na swetrze może też znajdować się napis pochodzący ze świątecznych klasyków muzycznych np. Let it snow[3]. Swetry mogą być dodatkowo ozdobione pomponami, dzwonkami i innymi błyskotkami[1].
Dzień Świątecznego Swetra edytuj
Od 2012 roku organizacja charytatywna Save the Children ogłasza co roku w grudniu Dzień Świątecznego Swetra (Save the Children's Christmas Jumper Day). W tym dniu wszyscy w Wielkiej Brytanii i poza nią są zachęcani do ubrania świątecznego swetra do pracy, szkoły czy na spotkanie z przyjaciółmi oraz złożenia darowizny na rzecz dzieci potrzebujących pomocy[4].
W 2022 roku Dzień Świątecznego Swetra był obchodzony w czwartek 8 grudnia[4]. W 2022 roku na każde 2 funty otrzymane w wyniku darowizny od 1 grudnia 2022 do 1 marca 2023 roku, rząd brytyjski zobowiązał się przekazać na cel organizacji również 2 funty, aby podwoić zebraną kwotę pieniędzy[5], do 2 milionów funtów[6].
Od momentu powstania tej inicjatywy w 2012 roku do roku 2020 udało się w ten sposób zebrać ponad 27 milionów funtów na rzecz tej organizacji charytatywnej[7].
Dzień Brzydkiego Świątecznego Swetra edytuj
W Kanadzie i Stanach Zjednoczonych corocznie w trzeci piątek grudnia obchodzony jest Dzień Brzydkiego Świątecznego Swetra (National Ugly Christmas Sweater Day)[8], będący odpowiednikiem święta brytyjskiego[9]. W tym dniu zachęca się do założenia swetra świątecznego i noszenia go przez cały dzień bez względu na okoliczności, a także do organizowania imprez, wyborów najbrzydszego swetra i wzajemnego obdarowywania się świątecznymi swetrami[10].
W Polsce edytuj
Moda na świąteczne swetry przyszła do Polski ze Stanów Zjednoczonych, najprawdopodobniej w latach 80. XX wieku, za sprawą komediowych świątecznych filmów rodzinnych, w których wszyscy bohaterowie ubrani byli w tego typu swetry, aby podkreślić świąteczną atmosferę[11]. Świąteczne swetry stają się coraz bardziej popularne w Polsce[12]. Można je kupić w marketach odzieżowych sieci handlowych oraz sklepach odzieżowych[3]. Oprócz świątecznych swetrów na rynku dostępne są też utrzymane w świątecznym stylu czapki, szaliki, skarpety[11].
Dla jednych świąteczne swetry są pożądanym artykułem, a dla innych pozostają synonimem kiczu i brzydoty czy niechcianym prezentem[11][13].
Świąteczny sweter z wyraźnie świątecznym motywem nosi się jedynie 6 grudnia, na Wigilię oraz 25 i 26 grudnia[13].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g Marianna Cerini: A cozy history of the ugly Christmas sweater. CNN, 2021. [dostęp 2022-11-09]. (ang.).
- ↑ Brian Miller, Adam Paulson, Kevin Wool: Ugly Christmas Sweater Party Book: The Definitive Guide to Getting Your Ugly On. Harry N. Abrams, 2011. [dostęp 2022-11-09]. (ang.).
- ↑ a b c Anna Tobiasz: Gdzie kupić najpiękniejszy świąteczny sweter?. elle.pl, 2018. [dostęp 2022-11-09]. (pol.).
- ↑ a b Save the Children: Save the Children's Christmas Jumper Day. savethechildren.org.uk, 2022. [dostęp 2022-11-30]. (ang.).
- ↑ Jon Rogers i Catherine Micallef: Get Yer Sweater On. When is Christmas Jumper Day 2022?. The Sun, 2022. [dostęp 2022-12-13]. (ang.).
- ↑ Connie Evans: Celebrity duos don Christmas jumpers in aid of Save the Children. independent.ie, 2022. [dostęp 2022-12-13]. (ang.).
- ↑ Tom Blackburn: When is Christmas Jumper Day 2021, who does it raise money for and how do I take part?. birminghammail.co.uk, 2021. [dostęp 2022-12-13]. (ang.).
- ↑ Sophie Lloyd: Funny Christmas Sweaters To Wear This Holiday Season. Newsweek, 2022. [dostęp 2022-12-13]. (ang.).
- ↑ Kamila Żyźniewska: Krótka historia mody: Dzień Brzydkiego Świątecznego Swetra. kobieta.wp.pl, 2016. [dostęp 2022-12-13]. (pol.).
- ↑ National Ugly Christmas Sweater Day. holidayscalendar.com, 2022. [dostęp 2022-12-13]. (ang.).
- ↑ a b c Daria Kwaczyńska i Marta Nowakowska: Skąd się wzięły świąteczne swetry?. cozadzien.pl, 2016. [dostęp 2022-11-09]. (pol.).
- ↑ 13 grudnia obchodzimy Dzień Swiątecznego Swetra. pap.pl, 2019. [dostęp 2022-11-09]. (pol.).
- ↑ a b Agata Wojtczak: Świąteczne swetry – niechciany prezent czy must have?. elle.pl, 2014. [dostęp 2022-11-09]. (pol.).